Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Wiosna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy pory roku. Zobacz też:inne znaczenia.
Wiosna nawyspie Mainau
Wiosna na polachSzwajcarii
Wiosna w lesie − dywanzawilców gajowych
Giuseppe Arcimboldo – Wiosna
Obraz,alegoria wiosny pędzlaRené Lelonga pt.Radości wiosny, ok. 1890-1900
Kwiat (wiosna)
Kwiaty rosnące na drzewie
Wiosna wParku Skaryszewskim w Warszawie (fotografia barwna, 1939)

Wiosna − jedna z czterechpór roku wprzyrodzieklimatu umiarkowanego. Charakteryzuje się umiarkowanymitemperaturami powietrza z rosnącą średnią dobową oraz umiarkowaną ilościąopadu atmosferycznego.

Meteorologia

[edytuj |edytuj kod]
Wikipedia:Weryfikowalność
Ta sekcja od 2020-03 wymagazweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formieprzypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tej sekcji.

Wiosna astronomiczna rozpoczyna się w momencierównonocy wiosennej i trwa do momentuprzesilenia letniego, co w przybliżeniu oznacza napółkuli północnej okres pomiędzy 21 marca a 22 czerwca (napółkuli południowej między 23 września a 22 grudnia); czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a wroku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień. Podczas wiosny astronomicznejdzienna pora dnia jest dłuższa od porynocnej, a ponadto z każdą kolejnądobą dzień jest dłuższy, noc krótsza, aż do przesilenia letniego, od tego dnia dni stają się krótsze, a noce dłuższe. Temperatura powietrza wiosną rzadko spada poniżej 0°C.

Za wiosnę klimatyczną przyjmuje się okresroku, w którym średnie dobowetemperatury powietrza wahają się pomiędzy 5 a 15°C. Zasadniczo wiosnę poprzedzazima, jednak pomiędzy tymi okresami znajduje się klimatyczny etap przejściowy −przedwiośnie. Za początek wiosny fenologicznej przyjmuje się początekwegetacji oraz kwitnienieprzebiśniegów ikrokusów. W zależności odkontynentu i strefy klimatycznej, pory roku zmieniają się wcześniej, bądź później i trwają dłużej, bądź krócej.

Dlapółkuli południowej wszystkie opisanedaty i zjawiska są przesunięte o pół roku. Za miesiące wiosenne na półkuli północnej uznaje się marzec, kwiecień i maj, a na południowej wrzesień, październik i listopad.

Data początku wiosny

[edytuj |edytuj kod]

Pierwszy dzień wiosny obchodzony jest w dniu równonocy wiosennej, który najczęściej przypada w dniu 21 marca, dnia poprzedniego lub następnego, w zależności, gdzie jest obserwowany.W XX wieku wiosna w strefie czasowej Polski rozpoczynała się zwykle 21 marca, zaś w miarę przybliżania się końca stulecia coraz częściej 20 marca. W 2011 roku pierwszy dzień wiosny przypadł na 21 marca (godz. 00:21), zaś wszystkie kolejne do roku 2043 będą przypadać wyłącznie 20 marca, a od 2044 roku – 19 albo 20 marca. Kolejny początek wiosny w dniu 21 marca nastąpi dopiero w roku 2102[1]. Przyczyną zjawiska jest różnica czasu trwania roku kalendarzowego i zwrotnikowego, wyrównywana poprzez stosowaniekalendarza gregoriańskiego. Rok 2000 był rokiem przestępnym (w przeciwieństwie do lat 1700, 1800, 1900) i przez to datarównonocy wiosennej (jak i datyrównonocy jesiennej iprzesileń) przesunęły się w kierunku początku roku (efekt „spóźniania się kalendarza”). W roku 2100, w wyniku pominięcia jednego roku przestępnego, daty znów przesuną się o 1 dzień dalej, „powracając” na swoje miejsce.

Kultura symboliczna

[edytuj |edytuj kod]

Mezopotamia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Akitu.

W starożytnej Mezopotamii obchodzono uroczystości związane ze zbiorem zbóż. Święto to nosiło nazwę Akitu. Uroczystości noworoczne obchodzono w większości miast starożytnej Mezopotamii. Gdy pomiędzy sobą stanęliMarduk iAszurakitu zyskało nowe znaczenie jako święto narodowe, obchodzone na początku roku w stolicy z udziałem króla, oraz elit dworskich i kapłańskich.

Iran

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Nouruz.

Nouruz to tradycyjne irańskie święto nowego roku, obchodzone w dniu równonocy wiosennej, od 2010 obchodzone na arenie międzynarodowej. Nazwa święta pochodzi z języka staroperskiego od słównava (nowy) irəzaŋh (dzień), i zachowuje swoje znaczenie również we współczesnymjęzyku perskim.

Polska

[edytuj |edytuj kod]

W religiichrześcijańskiej wiosną obchodzone są uroczystościWielkiejnocy, która jest najważniejszym świętem tego wyznania[2]. Uroczystości wielkanocne poprzedzaWielki Tydzień. Ostatnie trzy doby tego tygodnia:Wielki Czwartek (wieczór),Wielki Piątek,Wielka Sobota iNiedziela Zmartwychwstania znane są jakoTriduum Paschalne (Triduum Paschale).

Z obchodami świąt wielkanocnych związanych jest wiele zwyczajów ludowych. Przetrwały one do współczesności w formie szczątkowej, jak na przykład pożegnanie zimy polegające na rytualnym spaleniu bądź utopieniu kukły symbolizującejMarzannę – boginię zimy i śmierci[3]. Wspólne spożywanie malowanych jajek (pisanek), również pochodzące jeszcze z tego okresu, z czasem stało się częścią obchodów wielkanocnych[4]. Wrodzimowierstwie słowiańskim nadejście wiosny celebrujeświęto Jarych Godów, przypadające na wiosenną równonoc. W wierzeniach rodzimowierców jest to czas, gdy bógJaryło pokonuje bogaWelesa, a wyznawcy wykonują zabiegi mające zapewnić płodność ziemi[5].

1 maja obchodzone jestŚwięto Pracy, obchodzone od 1890. Święto mające na celu podkreślenia pracy ludzkiej, upamiętnia jepochód pierwszomajowy. W Polsce od 1950 jestświętem państwowym, wolnym od pracy[6].

3 maja obchodzone jest wPolsceŚwięto Narodowe Trzeciego Maja, ustanowione w 1919[7], oraz ponownie w 1990[8] w rocznicę uchwaleniaKonstytucji 3 majaRzeczypospolitej Obojga Narodów.

Obchodzona jest równieżmajówka.

Zwierzęta

[edytuj |edytuj kod]

Wiosną wszystkie organizmy zwiększają swoją aktywność po zimowym uśpieniu.Zwierzęta rozpoczynająrozmnażanie. W każdym środowiskusieć pokarmowa jest bardziej skomplikowana niżzimą. Świat zwierząt przechodzi okres budzenia się do życia, a następnie rozpoczyna się pierwsza faza okresu rozmnażania, czyli dobieranie się w pary i zapłodnienie u zwierząt. Niektóre ptaki powracają z cieplejszych stref klimatycznych.

Rośliny

[edytuj |edytuj kod]

Gdy dni stają się coraz dłuższe, a odczuwalna temperatura powietrza wzrasta,rośliny budzą się, wypuszczają liście bądź zakwitają. Na drzewach pojawiają się liście, np. na Mazowszu najwcześniej około 24 marca, a najpóźniej w ostatniej dekadzie kwietnia[9].

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz hasłowiosna w Wikisłowniku
Zobacz w Wikiźródłachzbiór tekstów o tytule"Wiosna"
Zobacz kolekcję cytatówo wiośnie w Wikicytatach
Zobacz galerię związaną z tematem:Wiosna

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Początki por roku(ang.)
  2. Wojciechowski M.: Wielkanoc, Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, Pascha. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. 9. s. 410.
  3. Węckowska 2015 ↓, s. 113.
  4. Gieysztor 2006 ↓, s. 240.
  5. Węckowska 2015 ↓, s. 118.
  6. Ustawa z dnia 26 kwietnia 1950 r. o ustanowieniu dnia 1 maja świętem państwowym (Dz.U. z 1950 r. nr 19, poz. 157)
  7. Ustawa z dnia 29 kwietnia 1919 r. o święcie narodowem trzeciego maja (Dz.Pr.P.P. 1919 nr 38 poz. 281)
  8. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o przywróceniu Święta Narodowego Trzeciego Maja (Dz.U. z 1990 r. nr 28, poz. 160)
  9. Wiosna – WIEM, darmowa encyklopedia

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Pory roku
Klimat umiarkowany (główne pory roku)
Klimat umiarkowany (uzupełniające pory roku)
Klimat podzwrotnikowy izwrotnikowy
Kontrola autorytatywna (wydarzenie cykliczne):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiosna&oldid=76217947
Kategoria:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp