Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Wiktor Juszczenko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wiktor Juszczenko
Віктор Ющенко
Ilustracja
Wiktor Juszczenko (2008)
Pełne imię i nazwisko

Wiktor Andrijowycz Juszczenko

Data i miejsce urodzenia

23 lutego 1954
Chorużiwka

Prezydent Ukrainy
Okres

od 23 stycznia 2005
do 25 lutego 2010

Przynależność polityczna

Nasza Ukraina-Ludowa Samoobrona

Poprzednik

Łeonid Kuczma

Następca

Wiktor Janukowycz

Premier Ukrainy
Okres

od 22 grudnia 1999
do 29 maja 2001

Poprzednik

Wałerij Pustowojtenko

Następca

Anatolij Kinach

podpis
Odznaczenia
Order „Za zasługi” I klasy (Ukraina)Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja)Krzyż Wielki Orderu Białej Róży FinlandiiOrder Złotego Runa (Gruzja)Order Zwycięstwa św. Jerzego (Gruzja)Wielki Krzyż ze Złotym Łańcuchem Orderu Witolda Wielkiego (Litwa)Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa)Order Orła BiałegoKrzyż Wielki Orderu Odrodzenia PolskiOrder Królewski Serafinów (Szwecja)Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny)Narodowy Order Zasługi I klasy (Malta)Philadelphia Liberty MedalOrder Heydəra Əliyeva
Prezydencki Order Doskonałości (Gruzja)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiktor Juszczenko podczas pomarańczowej rewolucji w 2004

Wiktor Andrijowycz Juszczenko,ukr. Віктор Андрійович Ющенко (ur.23 lutego1954 wChorużiwce) – ukraiński ekonomista, polityk, w latach 1993–1999 prezesNarodowego Banku Ukrainy, w latach 1999–2001premier Ukrainy, w latach 2005–2010prezydent Ukrainy.

Życiorys

[edytuj |edytuj kod]

Rodzina

[edytuj |edytuj kod]

Jego matka Barbara (1918–2005) pracowała jako nauczyciel fizyki i matematyki. Ojciec Andrij (1919–1992) był żołnierzemArmii Czerwonej, dostał się do niewoli niemieckiej, przeżył w niewoli do wyzwolenia. Po wojnie pracował jako nauczyciel angielskiego.

Jest mężemKateryny, Ukrainki urodzonej wChicago, która pracowała m.in. wBiałym Domu i wDepartamencie Stanu USA, przewodniczącej organów różnych fundacji charytatywnych. Jego starszy bratPetro zajął się biznesem, sprawował też mandat poselski do Rady Najwyższej.

Działalność zawodowa i polityczna do 2004

[edytuj |edytuj kod]

W 1975 ukończył studia w instytucie ekonomicznym w Tarnopolu. Pracował krótko jako zastępca głównego księgowego w kołchozie wobwodzie iwanofrankowskim, po czym odbył służbę wojskową[1]. Od 1977 do 1991 był działaczemKomunistycznej Partii Związku Radzieckiego[1]. Od 1976 zatrudniony w Banku PaństwowymZSRR, m.in. jako kierownik oddziału. Od 1985 członek kierownictwa banku rolno-przemysłowego z siedzibą wKijowie, po jego komercjalizacji w 1990 objął stanowisko wiceprezesa zarządu[1].

W 1993 został prezesem Narodowego Banku Ukrainy. W 1996 uczestniczył we wprowadzeniu ukraińskiej waluty (hrywny). Działał w tym czasie wPartii Ludowo-Demokratycznej.

W grudniu 1999 objął stanowisko premiera kraju. W kwietniu 2001 został zmuszony do podania się do dymisji przez koalicjękomunistów i ukraińskich oligarchów. W styczniu 2002 objął przywództwo utworzonej przez kilka centroprawicowych ugrupowań koalicji pod nazwąBlok Nasza Ukraina (właściwie Wyborczy Blok Wiktora Juszczenki Nasza Ukraina), który wygrałwybory parlamentarne w tym samym roku (Wiktor Juszczenko został deputowanym), jednak z uwagi na układ sił wRadzie Najwyższej pozostał w opozycji.

Wybory prezydenckie i prezydentura

[edytuj |edytuj kod]

W 2004 był jednym z dwóch głównych kandydatów wwyborach prezydenckich. Przed pierwszą turą uzyskał poparcie m.in. ugrupowań wchodzących w skład Naszej Ukrainy (Ukraińska Partia Ludowa,Ludowy Ruch Ukrainy,Reformy i Porządek,Partia Solidarność,Kongres Ukraińskich Nacjonalistów) iBloku Julii Tymoszenko. Jego głównym konkurentem stał się premierWiktor Janukowycz, wyznaczony przez ówczesnego prezydentaŁeonida Kuczmę na swojego następcę. Ukraińska opozycja obawiała się, że wyniki wyborów zostaną sfałszowane przez obecne władze, na co wskazywały liczne nieprawidłowości podczas kampanii wyborczej, w tym likwidowanie niezależnych mediów, tolerowanie chuligańskich ataków na zwolenników Wiktora Juszczenki oraz możliwa próba otrucia kandydata.

Według Michaela Zimpfera z austriackiego szpitala Rudolfinerhaus przeprowadzone badania dowiodły, że pogorszenie stanu zdrowia byłego premiera nastąpiło z powodu bardzo wysokiej koncentracjidioksyny (TCDD)[2]. Tę teorię sugerował poprzednioJohn Henry, toksykolog zlondyńskiego szpitala St. Mary’s Hospital, opierając się na widocznych zmianach skórnych, będących charakterystycznym objawem zatruciadioksyną. Inne teorie, zakładające ostrą postać infekcji wirusowej, zostały obalone. 11 grudnia 2004 wiedeńscy lekarze potwierdzili dioksynowe zatrucie i stwierdzili, że ich stężenie w organizmie Wiktora Juszczenki przekraczało tysiąc razy zwyczajną wartość. Prezydent UkrainyŁeonid Kuczma odwołał wówczas zastępcęSBUWołodymyra Saciuka, który – podejrzewany o organizację próby otrucia – złożył mandat deputowanego i wycofał się z działalności publicznej.

Według oficjalnych wyników, ogłoszonych z dużym opóźnieniem, Wiktor Juszczenko wygrał pierwszą turę wyborów zdobywając 39,87% głosów (przy 39,32% uzyskanych przezWiktora Janukowycza). Na jego stronę przeszły wówczas ugrupowania kierowane przez byłego premieraAnatolija Kinacha, socjalistęOłeksandra Moroza i meraKijowaOłeksandra Omelczenkę.

W drugiej turze wyborów 21 listopada 2004 według oficjalnych danych Wiktor Juszczenko uzyskał 46,61% poparcia, przegrywając z Wiktorem Janukowyczem (49,46%). Zarówno jego zwolennicy, jak i zagraniczni obserwatorzy, nie uznali tych wyborów za demokratyczne, podejrzewając ukraińskie władze (w tym zwłaszcza przewodniczącego centralnej komisji wyborczejSerhija Kiwałowa) o fałszerstwo na szeroką skalę. Od 22 listopada 2004 setki tysięcy Ukraińców w Kijowie oraz w całym kraju protestowało przeciwko manipulacjom władz, w akcji nazwanejpomarańczową rewolucją. W rezultacie masowych wystąpień i wsparcia zagranicy Najwyższy Sąd Ukrainy unieważnił wyniki wyborów jako sfałszowanych i nakazał powtórzenie ich drugiej tury. Tym razem zwycięzcą został Wiktor Juszczenko, zdobywając 51,99% głosów, podczas gdy premierWiktor Janukowycz uzyskał 44,20% głosów.

Wiktor Juszczenko został zaprzysiężony na urząd prezydenta Ukrainy 23 stycznia 2005. Poparcie dla niego było wysokie na początku kadencji, ale później zaczęło się zmniejszać i w badaniach z czerwca 2009 wynosiło 5,7%[3].

Działalność od 2010

[edytuj |edytuj kod]
Petro Poroszenko i Wiktor Juszczenko (2019)

Wwyborach prezydenckich w styczniu 2010 zdobył 5,45% głosów poparcia i nie przeszedł do drugiej tury, zajmując piąte miejsce[4]. Wwyborach parlamentarnych w 2012 stanął na czele listy wyborczej Naszej Ukrainy, która nie przekroczyła wyborczego progu (lista uzyskała około 1% głosów)[5].

Stosunek do OUN i UPA

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Ukraińska polityka historyczna.

W sierpniu 2004 kierowany przez niegoBlok Nasza Ukraina był współorganizatorem (razem zBlokiem Julii Tymoszenko) akcji pod hasłem: „Wołyń – ukraińska ziemia;OUN iUPA – nasi bohaterowie”. Pikietowano m.in. pod polską ambasadą. Uczestnicy protestów domagali się, aby prezydent nie przepraszał Polaków zarzeź wołyńską.

Po wygranych wyborach w 2005 prezydent Wiktor Juszczenko promował działalność państwowych instytutów mających prowadzićpolitykę historyczną (zwaną skrótowo „OUN-UPA-Hołodomor”), w tym gloryfikować działalność organizacji uznawanych przez część badaczy zafaszystowskie i winne zbrodniludobójstwa: OUN i UPA[6].

12 sierpnia 2006 podczas odbywającego się zjazdu Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów Wiktor Juszczenko napisał:OUN zawsze była na czele walk o umocnienie idei narodowej (…). OUN przeszła surową praktykę walk w dwudziestych i trzydziestych latach XX stulecia (z Polakami), w burzliwe lata II wojny światowej. Wasze unikalne doświadczenie i umiejętności łączenia twardej postawy narodowej z giętkim konstruktywizmem dziś nie traci na aktualności (…). Dlatego OUN może być chwalebnym przykładem dla wielu politycznych i społecznych sił Ukrainy. Jestem przekonany że Wasza organizacja nadal pozostanie jednym z kamieni węgielnych budowy Państwa Ukraińskiego (…). Sława Ukrainie (…). 18 sierpnia 2006 w czasie obecności naŚwiatowym Kongresie Ukraińców udekorowałJurija Szuchewycza (synaRomana Szuchewycza, dowódcyUPA) iStepana Chmarę orderami państwowymi i nadał im tytuły Bohaterów Ukrainy, pomimo że parlament ukraiński nie uchwalił ustawy przedłożonej przez poprzedni rząd o nadaniu działaczom OUN i partyzantom UPA praw kombatanckich. 14 października 2006 w 64. rocznicę powstania UPA podpisał dekret uznający Ukraińską Powstańczą Armię za ruch wyzwoleńczy.

W styczniu 2010 pod koniec swojej kadencji nadałStepanowi Banderze tytuł Bohatera Ukrainy (za niezłomny duch w służbie idei narodowej, bohaterstwo i poświęcenie w walce o niezależne państwo ukraińskie)[7]. 29 stycznia 2010 wydał dekret o uznaniu UPA i OUN za uczestników walk o niepodległość Ukrainy[8].

Odznaczenia i nagrody

[edytuj |edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz w Wikiźródłachprace Wiktora Juszczenki

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcВиктор Ющенко. Биографическая справка. ukraina.ru, 10 października 2018. [dostęp 2020-01-04]. (ros.).
  2. Doctors: Yushchenko was poisoned. cnn.com, 11 grudnia 2004. [dostęp 2012-08-19]. (ang.).
  3. Do you support the activity of Viktor Yushchenko? (recurrent, 2000–2009). Centrum im. Razumkowa. [dostęp 2010-02-01]. (ang.).
  4. Вибори Президента України 17 січня 2010 року. cvk.gov.ua. [dostęp 2010-02-01]. (ukr.).
  5. Вибори народних депутатів України 28 жовтня 2012 року. cvk.gov.ua. [dostęp 2014-02-22]. (ukr.).
  6. Per A. Rudling. The OUN, the UPA and the Holocaust: A Study in the Manufacturing of Historical Myths. „The Carl Beck Papers in Russian & East European Studies”. Nr 2107, s. 1, 35, listopad 2011. ISSN 0889-275X. (ang.). 
  7. Juszczenko nadał Banderze tytuł Bohatera Ukrainy. gazeta.pl, 22 stycznia 2010. [dostęp 2010-02-01].
  8. Juszczenko wyróżnia UPA. tvn24.pl, 29 stycznia 2010. [dostęp 2020-02-15].
  9. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 kwietnia 2005 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2005 r. nr 46, poz. 632).
  10. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 września 2009 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 264).
  11. Odluka o odlikovanju Njegove Ekscelencije Viktora Juščenka predsjednika Ukrajine Veleredom kralja Tomislava s lentom i Velikom Danicom. narodne-novine.nn.hr, 6 czerwca 2007. [dostęp 2025-03-14]. (chorw.).
  12. PAST RECIPIENTS OF HONORARY MEMBERSHIP IN THE NATIONAL ORDERS AND DATE OF CONFERMENT. opm.gov.mt, sierpień 2023. [dostęp 2025-10-20]. (ang.).
  13. abState Awards Issued by Georgian Presidents in 2003–2015. idfi.ge, 10 maja 2016. [dostęp 2025-05-18]. (ang.).
  14. Doktorzy honoris causa UMCS. umcs.lublin.pl. [dostęp 2011-02-23].
  15. Doktorzy Honoris Causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. kul.pl. [dostęp 2011-02-23].
  16. Nagrody Forum Ekonomicznego. forum-ekonomiczne.pl. [dostęp 2022-06-18].
Premierzy Ukrainy
Ukraińska Republika Ludowa
(1917–1918)
Państwo Ukraińskie
(1918)
Ukraińska Republika Ludowa
(1918–1921)
Zachodnioukraińska
Republika Ludowa
Ukraińska Socjalistyczna
Republika Radziecka

(1921–1991)[D]
Ukraińska Republika Ludowa
na Emigracji
(1920–1992)
Ukraina
(od 1991)

Herb Ukraińskiej Republiki Ludowej
Herb Państwa Ukraińskiego
Herb Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej
Godło Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (1949–1991)
Herb Ukrainy

  1. abcPrzewodniczący Sekretariatu Generalnego.
  2. abcdefgPrzewodniczący Rady Ministrów Ludowych.
  3. abcdHetman Rady Ministrów Ludowych.
  4. W latach 1922–1991 republika związkowaZSRR.
  5. abcdefghPrzewodniczący Rady Komisarzy Ludowych.
  6. abcdefghiPrzewodniczący Rady Ministrów.
Prezydenci Ukrainy
Człowiek Roku tygodnika „Wprost”
XX wiek
XXI wiek
  1. wspólnie z zespołem gospodarczym ministrów rządu
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiktor_Juszczenko&oldid=77922898
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp