Wielki Zielony Mur (ang.Great Green Wall) – projekt opracowany w 2005 roku podczas szczytu Wspólnoty Państw Sahelu i Sahary, wspierany przezUnię Afrykańską. Celem projektu jest utworzenie „pasa zieleni” ciągnącego się z zachodu na wschód Afryki, zSenegalu doDżibuti, który będzie oddzielałSaharę odSahelu.
Sahel to przecinającyAfrykę w poprzek pas suchejsawanny, która graniczy od północy z Saharą, a od południa z sawanną leśną. Szerokość tego pasa wynosi średnio 500 km.Makroklimat tego rejonu zależy od jednej, dość krótkiej pory wilgotnej. Na południu regionu trwa przeciętnie trzy miesiące, na północy, blisko pustyni, mniej niż dwa. Naturalnykrajobraz tworzą nieliczne drzewa, rzadka trawa i cierniste krzewy.
Wraz zeksplozją demograficzną Sahel został silnie zdegradowany przez działalność człowieka. Kolejnym niekorzystnym czynnikiem byływielkie susze, które objęły region w latach 60. XX wieku i powracały przez następne dwa dziesięciolecia. Od tamtego czasu Sahara przesunęła się o 100–150 km na południe. Państwa tego regionu porozumiały się i uznały, że czas odwrócić ten trend.
W projekcie uczestniczy 11 państw afrykańskich, które powołały agencję koordynującą cały program. Na konwencji utworzeniaPanafrican Agency for The Great Green Wall określono statut i nakreślono ramy projektu. Uczestnictwo w projekcie zgłosiły:Senegal,Mauretania,Mali,Burkina Faso,Niger,Nigeria,Czad,Sudan,Etiopia,Erytrea iDżibuti[1].
Państwa te postanowiły, że do 2025 roku wspólnie zasadzą pas drzew i krzewów o długości około 7775 km, przeciętnej szerokości 15 km[2] i łącznej powierzchni około 11 662 500ha[3]. Ma on przebiegać w odległości około 100 km od Sahary. Pas zieleni ma docelowo stanowić północną granicę strefy zadrzewionej i użytkowanej rolniczo oraz zwiększyć produkcję rolniczą i odwrócić trend ubożenia ludności tego rejonu.
Kraje afrykańskie, a szczególnie te położone w rejonie Sahelu, nie są w stanie udźwignąć kosztów tego typu projektów, więc realizację wspiera m.in. Globalny Fundusz Środowiskowy (ang.Global Environmental Facility, GEF), sprzymierzona zBankiem Światowym międzyrządowa organizacja wspierająca inwestycje proekologiczne. Ponadto poparcie zadeklarowały inne organizacje międzynarodowe, a także niektóre państwa i prywatne fundacje.
Celem projektu jest m.in.: