 Wielka Biblia, strona tytułowa wydania z 1539 | |
| Język | angielski |
|---|---|
| Opublikowanie kompletnego przekładu | 1539 |
| Tłumacz(e) | |
| Przynależność religijna | |
Wielka Biblia (ang. Great Bible) – pierwszy autoryzowanyangielski przekładPisma Świętego opublikowany w kwietniu 1539 roku. Z inicjatywyThomasa Cromwella został przygotowany przezMylesa Coverdale’a, a jej druk autoryzował królHenryk VIII. Nazwa Biblii wzięła się od sporych rozmiarów, a tekst księgi został wydrukowany pogrubionączcionką gotycką.
Thomas Cromwell, mianowany przezHenryka VIII wikariuszem generalnymKościoła Anglii, nakazał duchowieństwu „sporządzenie angielskiej Biblii w jak największym rozmiarze i umieszczenie jej w dostępnym miejscu w każdym kościele, tak aby ludzie mieli do niej dostęp i mogli ją czytać”. Na spodzie strony tytułowej napisano: „Jest to Biblia przeznaczona do użytku kościołów”. Ponieważ była ona eksponowana publicznie, z obawy przed zaginięciem często przykuwano ją łańcuchem do pulpitu, na którym leżała[1].
Thomas Cromwell zwrócił się do arcybiskupaThomasa Cranmera, by zlecił Milesowi Coverdale’owi kolejne tłumaczenie, które byłoby rewizją Biblii opracowanej przez niego i wydanej w roku 1535. Coverdale szybko przystąpił do pracy wykorzystując przekład znany jakoMatthew Bible, wydany w roku 1537 pod pseudonimem „Thomas Matthew” przezJohna Rogersa, który zawierałNowy TestamentWilliama Tyndale’a oraz te księgiStarego Testamentu, które Tyndale zdążył przetłumaczyć, nim został schwytany i skazany na śmierć. Ponieważ Coverdale słabo znał grekę i hebrajski, pozostałe księgi Starego Testamentu iapokryfy przetłumaczył z łacińskiejWulgaty, posiłkując się przekładami na język niemiecki. Niekorzystanie przez Coverdale’a z tekstów oryginalnych stało się przyczynkiem do następnych tłumaczeń Biblii na język angielski.
Druk Wielkiej Biblii rozpoczęto w roku 1539 w Paryżu. Szybko jednak prace drukarskie wstrzymała francuska inkwizycja, która postanowiła skonfiskowane stronice sprzedać jako makulaturę. Thomas Cromwell wykupił wydrukowane strony i przewiózł je do Anglii, gdzie kontynuowano pracę nad wydaniem Wielkiej Biblii w drukarniach Graftona i Whitchurcha[1].
Pierwszy nakład 2500 egzemplarzy ukończono w roku 1539, a Henryk VIII autoryzował jej druk. Pierwsza edycja rozeszła się w ciągu kilku tygodni. Drugie, większe wydanie ukończono w roku 1540. Wstęp do tego wydania zawierał zalecenie codziennego czytania Pisma Świętego, które napisał Thomas Cranmer. Z tego powodu drugie wydanie zostało nazwane „Biblią Cranmera”. Publiczna ekspozycja Biblii w kościołach wzbudziła u wiernych pragnienie posiadania własnego egzemplarza Biblii, co stało się przyczynkiem do serii następnych wznowień i kolejnych przekładów[1].
W roku 1568 wydanoBiblię biskupią (ang.Bishops' Bible), która jako druga została oficjalnie autoryzowana do użytku w kościołach Anglii. Ostatnia z ponad 30 edycji Wielkiej Biblii ukazała się w 1569 roku.
| Historyczne | |
|---|---|
| Współczesne |