Wielki Książę Luksemburga (lubWielka Księżna,luks. Groussherzog vu Lëtzebuerg,fr. Grand-duc de Luxembourg,niem. Großherzog von Luxemburg) jest głową państwaLuksemburga. Luksemburg jestjedynym na świecie suwerennymwielkim księstwem.
Luksemburg stał się wielkim księstwem w 1815 roku po zjednoczeniu zHolandią pod rządamidynastii Orańskiej-Nassau[1].
Konstytucja Luksemburga określa pozycję wielkiego księcia. Wielki książę jestgłową państwa, symbolem jego jedności i gwarantemniepodległości narodowej. Sprawuje władzę wykonawczą zgodnie z konstytucją i ustawami kraju[2].
Artykuł 44 konstytucji stanowi, żePałac Wielkiego Księcia wLuksemburgu izamek Berg są zarezerwowane dla rezydencji wielkiego księcia.
Od 20 czerwca 2011 roku, na mocy dekretuwielkiego księcia Henryka, tytuł ten może również być dziedziczony przez kobiety, zgodnie z zasadamiprimogenitury absolutnej[3].
Od 3 października 2025 wielkim księciem Luksemburga jestWilhelm V[4].
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
Unia personalna zHolandią w latach 1815–1890
| # | Imię | Lata życia | Czas rządów | Rodzice | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Urodzony | Zmarł | Od | Do | ||||
| 1 | Wilhelm I |  | 24 sierpnia 1772 Haga | 12 grudnia 1843 Berlin | 15 marca 1815 | 7 października 1840 Abdykował | Wilhelm V Orański Wilhelmina Hohenzollern |
| 2 | Wilhelm II |  | 6 grudnia 1792 Haga | 17 marca 1849 Tilburg | 7 października 1840 | 17 marca 1849 | Wilhelm I Wilhelmina Hohenzollern |
| 3 | Wilhelm III | .jpg) | 19 lutego 1817 Bruksela | 23 listopada 1890 Het Loo | 17 marca 1849 | 23 listopada 1890 | Wilhelm II Anna Pawłowna Romanowa |
Na podstawie Paktu Rodziny Nassau (1783) tereny rodziny Nassau w obrębieCesarstwa zostały zmuszone do przestrzeganiaprawa salickiego (kobiety nie mogły dziedziczyć tytułów). Kiedy zmarł Wilhelm III, jego następczynią została córka,Wilhelmina. Została ona królową Holandii, ale jako kobieta nie mogła zostać wielką księżną Luksemburga. Tron przeszedł więc na Adolfa, obalonego księcia Nassau, głowę rodziny Nassau-Weilburg.
| # | Imię | Lata życia | Czas rządów | Rodzice | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Urodzony | Zmarł | Od | Do | ||||
| 4 | Adolf |  | 24 lipca 1817 Wiesbaden-Biebrich | 17 listopada 1905 Lenggries | 23 listopada 1890 | 17 listopada 1905 | Wilhelm, książę Nassau Charlotte Luise Friederike von Sachsen-Altenburg |
| 5 | Wilhelm IV |  | 22 kwietnia 1852 Wiesbaden | 25 lutego 1912 Colmar-Berg | 17 listopada 1905 | 25 lutego 1912 | Adolf Adelajda Maria Anhalt-Dessau |
| 6 | Maria Adelajda |  | 14 czerwca 1894 Colmar-Berg | 24 stycznia 1924 Lenggries | 25 lutego 1912 | 14 stycznia 1919 Abdykowała | Wilhelm IV Maria Anna Portugalska |
| 7 | Szarlotta |  | 23 stycznia 1896 Colmar-Berg | 9 lipca 1985 Fischbach | 14 stycznia 1919 | 12 listopada 1964 Abdykowała | Wilhelm IV Maria Anna Portugalska |
| # | Imię | Lata życia | Czas rządów | Rodzice | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Urodzony | Zmarł | Od | Do | ||||
| 8 | Jan |  | 5 stycznia 1921 Colmar-Berg | 23 kwietnia 2019 Luksemburg | 12 listopada 1964 | 7 października 2000 Abdykował | Feliks Burbon-Parmeński Szarlotta |
| 9 | Henryk | _(cropped).jpg) | 6 kwietnia 1955 Berzdorf | 7 października 2000 | 3 października 2025 Abdykował | Jan Józefina Charlotta Koburg | |
| 10 | Wilhelm V | _(cropped).jpg) | 11 listopada 1981 Luksemburg | 3 października 2025 | Henryk Maria Teresa Mestre y Batista | ||
| Ustrój | |
|---|---|
| Organy władzy | |
| Finanse i kontrola | |
| Samorząd | |
| Główne partie polityczne |