| wieś | |||
_ID_598460.jpg) Kościół św. Michała Archanioła w Wińsku | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Wysokość | 178 m n.p.m. | ||
| Liczba ludności (III 2011) | 1766[2] | ||
| Strefa numeracyjna | 71 | ||
| Kod pocztowy | 56-160[3] | ||
| Tablice rejestracyjne | DWL | ||
| SIMC | 0882939 | ||
Położenie na mapie gminy Wińsko  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu wołowskiego  | |||
 51°28′15″N 16°36′51″E/51,470833 16,614167[1] | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
Wińsko (niem. Winzig, tuż po zakończeniuII wojny światowejWiniec) –wieś wPolsce położona wwojewództwie dolnośląskim, wpowiecie wołowskim, wgminie Wińsko. Siedzibagminy Wińsko.
Dawniejmiasto; uzyskałolokację miejską w 1285 roku, utraciło prawa miejskie w 1945 roku[4]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromadyWińsko.W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie dowojewództwa wrocławskiego.
Nazwa wsi pochodzi od napoju alkoholowegowina lubwinnej latorośli, z której się je uzyskuje.
W dokumencie potwierdzającym posiadłości klasztoru w Lubiążu, pochodzącym z roku 1217, znajduje się napis „Wroblino juxta Vin”. Przez niektórych badaczy jest on traktowany jako najwcześniejsza wzmianka o Wińsku. Natomiast za pierwszy pewny historyczny przekaz mówiący o Wińsku przyjmuje się dokument wydany w roku 1272, w którym wymieniony został proboszcz tutejszego kościoła o imieniu Nicolaus.
W księdze łacińskiejLiber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol.Księga uposażeńbiskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupaHenryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formieWynque orazWinczk[5][6]. W roku 1613 śląski regionalista i historykMikołaj Henel zPrudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt.Silesiographia podając jej łacińską nazwę:Wincigium[7].
Początkowo istniała tu osada targowa, w roku 1285 książęPrzemko ścinawski dokonał lokacji miasta na prawie niemieckim. Około 1300 roku w Wińsku były bite monety książęce. Pierwszy przekaz źródłowy wymieniający burmistrza oraz radców miejskich Wińska pochodzi z roku 1377. W XIV w. miasto otoczono ceglanymi murami obronnymi. W roku 1404 książęKonrad oleśnicki nadał miastu prawo magdeburskie, potwierdzając jednocześnie dotychczasowe przywileje. W roku 1423 Wińsko zostało splądrowane przez husytów. W roku 1512 król Władysław nadał miastu herb. Ukazywał on umieszczonego na czerwonym tle rycerza z podniesioną przesłoną hełmu, który w prawej ręce trzyma nagi miecz, w lewej natomiast gałąź winorośli z winnymi gronami.
Od czasu zakupu ziemi wołowskiej przez księciaFryderyka II legnickiego (w pierwszej połowie XVI wieku) do roku 1675, miasto pozostawało w rękach Piastów, rezydujących najczęściej nazamku w Legnicy. Około roku 1613 wybudowany został ratusz. W czasie wojny trzydziestoletniej, w roku 1633, miasto zostało spustoszone. Rok później w mieście wybuchła zaraza. W roku 1712 wybuchł wielki pożar, w czasie którego miasto zostało prawie doszczętnie zniszczone. Wiek XIX był bardzo pomyślnym okresem w rozwoju miasta, w latach 1821–1858 rozebrano mury miejskie[8]. Pod koniec XIX wieku Wińsko uzyskało połączenie kolejowe w związku z otwarciem w roku 1898 linii kolejowejRawicz-Legnica. Budynek stacji kolejowej gotowy był już w 1896 roku. W roku 1911 w Wińsku wybudowana została gazownia. Po pierwszej wojnie światowej miasto zostało podłączone do elektrowni w Legnicy. W 1921 roku struktura wyznaniowa ludności przedstawiała się następująco: 359 katolików, 1654 ewangelików, 30 żydów, 13 innowierców i 1 bezwyznaniowiec. W trakcie działań wojennych w czasieII wojny światowej w bardzo dużym stopniu zniszczone zostało historyczne centrum miasta. Z przyrynkowej zabudowy ocalało zaledwie 6 domów, z ratusza zostały tylko mury obwodowe, które wkrótce rozebrano.
W 1945 roku żołnierze radzieccy wznieśli na ul. Rawickiej obok cmentarza pomnik na prowizorycznym cmentarzu poległych w walce o miasto (zwłoki później przeniesiono na cmentarz w Wołowie)[9].
W 1946 roku na cmentarzu wzniesiono grób nieznanego żołnierza[9].
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[10]:
inne zabytki:
Przez miejscowość Wińsko przebiega droga krajowa i wojewódzka:
W 2008 roku nawiązano partnerstwo zniemiecką gminąHollenstedt wdolnosaksońskimpowiecie Harburg.
Utrzymywane są także kontakty partnerskie z niemieckim miastemMeschede.
| Przynależność wojewódzka | |
|---|---|
| Miasta (1945-75) | |
| Gminy wiejskie (1945-54 i 1973-75) | |
| Gromady (1954-72) |
|
