Waszyngton[2] (ang.Washington, często:Washington, D.C.[a], wymowa:[ˈwɒʃɪŋtənˌdiːˈsiː]),Dystrykt Kolumbii (District of Columbia, potocznieD.C.) –stolicaStanów Zjednoczonych, położona na północnym brzegu rzekiPotomak, stanowiąca terytorium federalne (nie znajduje się w granicach żadnegostanu). Graniczy ze stanamiWirginia na południowym zachodzie orazMaryland z pozostałych stron[3]. Zajmuje powierzchnię 177 km². Liczy 705 749 stałych mieszkańców (2019).Obszar metropolitalny Waszyngtonu(inne języki), którego Dystrykt Kolumbii jest częścią, liczy 5,3 miliona mieszkańców i stanowi siódmy pod względem wielkościobszar metropolitalny w kraju.
Miasto Waszyngton założone zostało 16 lipca 1790 roku i stanowiło pierwotnie odrębną jednostkę samorządową, znajdującą się na obszarze Terytorium Kolumbii. Dopierouchwała Kongresu z 1871(inne języki) zespoliła je z Terytorium, powołując do istnienia całość nazwaną Dystryktem Kolumbii. Dlatego też, choć według prawa zwie się „Dystrykt Kolumbii”, w języku angielskim powszechnie znane jest jakoWashington, D.C.
Nadzór nad Waszyngtonem sprawujeburmistrz(inne języki) wraz z trzynastoosobowąradą miejską(inne języki), jednak najwyższą władzę ma w swoich rękachKongres, który może zmieniać lokalne prawa według uznania. Z tego powodu jego mieszkańcy mają mniejsze niż w stanach możliwości formowania samorządu. Dystrykt jest pozbawiony prawa do wyborudelegata w Kongresie, nie przysługują mu też miejsca wSenacie. Waszyngtończycy nie mogli uczestniczyć w wyborach prezydenckich do momentu ratyfikowania23. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych w 1961. Od tego czasu mają to prawo, a Dystryktowi Kolumbii przysługuje 3 elektorów.
Jerzy Waszyngton, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych. Portret pędzlaGilberta Charlesa Stuarta (1795)
Gdy w XVII wieku pierwsi Europejczycy przybyli na tereny, gdzie dziś znajduje się Waszyngton,dorzecze rzekiAnacostia zamieszkiwała rdzenna ludnośćNacotchtank(inne języki), zaliczana do ludówalgonkińskich[4]; jednakżerdzenni Amerykanie w dużej mierze opuścili ten obszar w początkach XVIII wieku[5].Georgetown, założone na terenieProwincji Maryland, nad północnym brzegiemPotomak w 1751, weszło w skład wydzielonego blisko 40 lat później terytorium federalnego[6]. Powstałe w 1749 miastoAlexandria, leżące obecnie w stanieWirginia, pierwotnie również znalazło się w obrębie Dystryktu[7].
Argumenty za utworzeniem dystryktu federalnego przedstawiłJames Madison w eseju„Federalist No. 43”(inne języki), opublikowanym 23 stycznia 1788. Dowodził w nim, że stolica musi uzyskać odrębność od administracji stanowej, aby zachować samowystarczalność i zapewnić sobie bezpieczeństwo[8]. Napaść w 1783 grupy rozzłoszczonych niewypłaceniem żołdu żołnierzy na rezydujący wFiladelfii Kongres, znana jakobunt pensylwański(inne języki) (ang.Philadelphia Mutiny), znacząco uwydatniła organom państwowym konieczność zadbania o własną ochronę[9]. Z tego względu ósma sekcja Artykułu PierwszegoKonstytucji Stanów Zjednoczonych przyznaje władzom kompetencję utworzenia stolicy pod postacią „Dystryktu (nieprzekraczającego swymi rozmiarami kwadratu o boku długości dziesięciu mil) powstałego z terytoriów odstąpionych przez poszczególne stany, który, za aprobatą Kongresu, stanie się siedzibą Rządu Stanów Zjednoczonych”[10], nie precyzuje jednakże jej położenia. Porozumienie nazywaneKompromisem z 1790(inne języki), zawarte pomiędzy Jamesem Madisonem,Alexandrem Hamiltonem iThomasem Jeffersonem, ustalało, że Rząd przejmie długi wojenne administracji stanowych pod warunkiem, że stolica znajdzie się na terenachpołudniowych[b].
Wydany 16 lipca 1790Residence Act(inne języki) decydował, że nowa stolica znajdzie się nad rzeką Potomak, a jej dokładną lokalizację określiprezydent Waszyngton[c]. Zgodnie z zapisami Konstytucji, początkowo dystryktowi nadano kształt kwadratu o boku 10 mil (16 km), co dało łączną powierzchnię 100 mil kwadratowych (260 km²). W latach 1791–1792Andrew Ellicott(inne języki) wraz z pomocnikami, między innymiBenjaminem Bannekerem(inne języki), przeprowadził pomiary topograficzne na granicach Dystryktu z Maryland i Wirginią oraz oznaczył je rozmieszczonymi co milęznakami granicznymi(inne języki); większość z nich znajduje się na miejscu do dziś[13]. Równolegle nad północnym brzegiem Potomak, na wschód od istniejącej już osady Georgetown, rozpoczęła się budowa „miasta federalnego”. 9 września 1791 nadano mu nazwę na cześć George’a Washingtona, dystrykt zaś zyskał miano „TerytoriumKolumbii”, nawiązujące do używanej w owym czasie poetyckiej nazwy Stanów Zjednoczonych[d]. Pierwsze obrady Kongresu w nowej siedzibie odbyły się 17 listopada 1800[15].
Ogłoszony w 1801Akt Organiczny(inne języki) oficjalnie uporządkował status prawny Terytorium, oddając je, wraz ze znajdującymi się na jego terenie miastami Waszyngtonem, Georgetown oraz Alexandrią, pod wyłączny zarząd Kongresu. Na nieprzynależących do żadnego osiedla terenach ustanowiono dwa hrabstwa:Waszyngtonu(inne języki) na wschód od Potomaku i Alexandrii na zachód od rzeki (obecnie, po zmianie nazwy w 1920 roku,Hrabstwo Arlington)[16]. Zgodnie z tą uchwałą, obywatele Dystryktu przestali być mieszkańcami stanów Maryland i Wirginia, w konsekwencji czego stracili prawo do posiadania przedstawicieli w Kongresie[17].
Rysunek przedstawiający nieukończony Kapitol po spaleniu Waszyngtonu przez Anglików w 1814
Już w 1800 mieszkańcy Dystryktu protestowali przeciw brakowipraw wyborczych. Pojawiły się propozycje, by wybrnąć z kłopotliwej sytuacji, zwracając scedowane na rzecz powołania terytorium federalnego ziemie macierzystym stanom. Zagadnienie to przeszło do historii pod nazwąretrocesji(inne języki)[20]. Nie uzyskała ona wystarczającego poparcia aż do lat trzydziestych XIX wieku, kiedy to hrabstwo Alexandrii dotknęła zapaść gospodarcza z uwagi na zaniedbania władzy[20]. Sprawę pogorszył fakt, że Alexandria stanowiła ważny ośrodek handlu niewolnikami, a krążyły podówczas pogłoski, jakoby zasiadający w Kongresieabolicjoniści dążyli do zniesienia niewolnictwa w Dystrykcie, co jeszcze bardziej pogłębiłoby problemy ekonomiczne regionu[21]. Niezadowolona z poczynań Kongresu ludność zaczęła wysuwać roszczenia dotyczące powrotu do Wirginii. Organa stanowe uczyniły im zadość w lutym 1846, częściowo, dlatego że powrót Alexandrii zapewniałZgromadzeniu Ogólnemu Wirginii(inne języki) (ang.Virginia General Assembly) dwóch kolejnych popierających niewolnictwo delegatów[20]. 9 lipca 1846 Kongres zgodził się zwrócić stanowi Wirginia obszary leżące na południe od rzeki Potomak[20].
Teatr Forda, miejsce zabójstwa Abrahama Lincolna w 1865
Obawy przeciwników wyzwolenia okazały się uzasadnione.Kompromis z 1850 zakazał handlu ludźmi w granicach Dystryktu, jednakże samo posiadanie niewolników pozostało w dalszym ciągu legalne[22]. Mimo to do 1860 już 80% czarnoskórych mieszkańców miasta było wolnymi ludźmi. Wybuchwojny secesyjnej spowodował znaczny wzrost populacji Dystryktu ze względu na ekspansję rządu federalnego i liczny napływ wyzwoleńców[23]. Rok 1862 przyniósł, dziewięć miesięcy przed wydaniemProklamacji Emancypacji, podpisanie przezAbrahama LincolnaUstawa o kompensowanej emancypacji(inne języki) i ostateczny koniec niewolnictwa na terenie Dystryktu. Dzięki temu prawa obywatelskie otrzymało około 3100 osób[24]. W 1870 terytorium federalne zamieszkiwała 132-tysięczna społeczność[25]. Pomimo rozrostu miasta, w Waszyngtonie ulice ciągle pozostawały nieutwardzone, brakowało też podstawowej infrastruktury sanitarnej. Sytuacja stała się tak niekorzystna, że niektórzy członkowie Kongresu optowali za przeniesieniem stolicy w inne miejsce[26].
NastępnyAkt Organiczny(inne języki), wydany przez Kongres w 1871, tworzył nowe władze dla całego terytorium federalnego. Miasta Waszyngton i Georgetown oraz Hrabstwo Waszyngtonu stały się jedną jednostką administracyjną, nazwaną Dystryktem Kolumbii[27]. Nawet jeżeli z punktu widzenia prawa Waszyngton przestał istnieć, nie zaniechano używania jego dotychczasowej nazwy, a cały obszar stał się znany jako Waszyngton, D.C. Na mocy tego samego dokumentu Kongres powołał Komisję Robót Publicznych, odpowiedzialną za unowocześnienie miasta[28]. W 1873prezydent Grant zatwierdził na nowo utworzone stanowisko gubernatoraAlexandra Shepherda(inne języki). W ciągu tego roku Shepherd wydał na inwestycje publiczne 20 milionów dolarów (357 milionów według wartości z 2007)[29]. Dzięki tym pieniądzom miasto zostało istotnie zmodernizowane, lecz także stanęło przed nim widmo bankructwa, dlatego w 1874 Kongres zlikwidował samorząd i po raz kolejny objął Dystrykt bezpośrednią jurysdykcją[26]. Po tej dacie w mieście nie wdrożono żadnych projektów odnowy aż do opracowaniaPlanu McMillana(inne języki) na początku XX wieku[30].
W 1973 Kongres uchwaliłUstawę o samorządzie Dystryktu Kolumbii(inne języki) (ang.District of Columbia Home Rule Act), ustanawiający obieralnegoburmistrza iradę miejską Dystryktu[34]. W pierwszych wyborach zwycięstwo odniósłWalter Washington(inne języki), stając się tym samym pierwszym wybranym przez mieszkańców burmistrzem Waszyngtonu i zarazem pierwszym czarnoskórym na tym stanowisku[35]. Pod koniec lat osiemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych praktycznie nowa jeszcze administracja straciła zaufanie i dostała się w ogień krytyki za swoją nieudolność i marnotrawstwo. Aby temu zaradzić, Kongres powołał w 1995Komisję Kontroli Finansowej Dystryktu Kolumbii(inne języki), której zadaniem było nadzorowanie wydatków miasta i uzdrowienie jego władz[36]. Dystrykt odzyskał kontrolę nad swoim budżetem we wrześniu 2001, zawieszono wtedy również monitoring ze strony Komisji[37].
Całkowita powierzchnia Dystryktu wynosi 177 km², z których 159 km² stanowi ląd, pozostałe zaś 18 km² (10,16%) – woda[40]. Terytorium federalne nie ma już, jak pierwotnie, 100 mil kwadratowych (260 km²) z uwagi na zwrot jego południowej części stanowi Wirginia w 1846. Współcześnie składają się nań wyłącznie ziemie przekazane przez stan Maryland. Waszyngton otaczają stany: Wirginia ze strony południowego zachodu, oraz Maryland od północnego i południowego wschodu, a także północnego zachodu. Na jego terenie znajdują się trzy duże naturalnecieki: rzekaPotomak wraz z dopływami,Anacostia River oraz potokRock Creek(inne języki)[41]. Niegdyś istniał także czwarty,Tiber Creek, przepływający przez obszaryNational Mall, całkowicie ukryto go pod ziemią w latach siedemdziesiątych XIX wieku[42].
Waszyngton nie został, jak twierdzi jedna zmiejskich legend, zbudowany na osuszonymbagnie[43].Mokradła pokrywały spore połacie terenu wzdłuż okolicznych rzek, tym niemniej i tak większość terytorium Dystryktu przypadała na grunty rolne i zalesione wzgórza[12]. Najwyższe naturalne wzniesienie Dystryktu Kolumbii zwie się Point Reno, leży na terenieFort Reno Park(inne języki) wTenleytown(inne języki) i liczy 125 m n.p.m.[44] Najniższy z kolei punkt to wysokośćpoziomu morza, jaką osiąga Potomak. Geograficzne centrum Waszyngtonu wyznaczono w pobliżu skrzyżowania 4th Street i L Street NW[45].
Waszyngton znajduje się w strefieklimatu wilgotnego subtropikalnego(inne języki) (wklasyfikacji klimatów Köppena:Cfa)[50]. Tak jak pozostałe regiony amerykańskiego środkowego wybrzeża nieco odsunięte odoceanu, posiada wyraźne cztery pory roku[51]. Dystrykt położony jest wstrefach mrozoodporności roślin 8a (rejon śródmieścia) oraz 7b (pozostałe obszary), co świadczy oumiarkowanym klimacie[52]. Wiosna i jesień są łagodne, mało wilgotne, zimą natomiast utrzymują się niskie temperatury, roczny opad śniegu wynosi 420 mm[53]. Średnie najniższe temperatury zimą oscylują wokół –1 °C od połowy grudnia do połowy lutego. Większezamiecie dotykają region średnio w odstępie czterech do sześciu lat. Najbardziej gwałtowne burze zwane sąnor'easter(inne języki), cechują je silny wiatr i deszcz oraz sporadycznie towarzyszące im śnieżyce. Tego typu zjawiska atmosferyczne notorycznie nawiedzają duże obszaryamerykańskiego Wschodniego Wybrzeża (ang.East Coast)[53].
Lata są zwykle gorące i wilgotne, z dziennymi średnimi temperaturami lipca i sierpnia w okolicy 30 °C[54]. Połączenie ciepła z wilgotnością skutkuje częstym występowaniem gwałtownych burz, niektóre z nich sprowadzają także tornada. Szalejące późnym latem i wczesną jesieniątropikalne huragany (lub pozostałości po nich) rzadko docierają w te rejony. Nawet jeśli do tego dojdzie, są one bardzo osłabione w związku z odległością, jaką muszą pokonać z uwagi na śródlądowe położenie Waszyngtonu. Wylewy Potomak, wywoływanepływami oceanu oraz gwałtownymi morskimi falami, powodowały w przeszłości znaczące zniszczenia w rejonie Georgetown[55].
Najwyższą zarejestrowaną w regionie temperaturę 41 °C odnotowywano 6 sierpnia 1918 oraz 20 lipca 1930, najniższą zaś, −26,1 °C, 11 lutego 1899, podczaswielkiej zamieci z 1899(inne języki) (ang.Great Blizzard of 1899). Przez około 36,7 dnia w roku średnia temperatura utrzymuje się powyżej 32 °C, a przez 64,4 nocy spada poniżej zera[53][54].
Waszyngton powstał od podstaw na wcześniej niezagospodarowanym terenie. Głównym autorem koncepcji miasta byłPierre Charles L’Enfant(inne języki), urodzony we Francji architekt, inżynier oraz urbanista, który po raz pierwszy znalazł się wkoloniach, gdy wraz zgenerałem La Fayette jakoinżynier wojskowy brał udział wwojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych[e]. W 1791 prezydent Waszyngton powierzył mu zadanie zaprojektowania nowej stolicy. Przedstawiona przez L’Enfanta idea czerpała z wzorcówbarokowych – zawierała elementy takie jak szerokie aleje rozchodzące się promieniście z prostokątnych oraz okrągłych placów, co zapewniało sporo otwartej przestrzeni i dawało możliwość swobodnego kształtowania krajobrazu[30]. W marcu 1792 L’Enfant stracił stanowisko – jego nalegania na to, by nadzorować najdrobniejsze szczegóły projektu doprowadziły do konfliktów z trzema mającymi zarządzać budową wyznaczonymi przez Waszyngtona komisarzami. Miejsce Francuza zająłAndrew Ellicott(inne języki), dotychczasowy współpracownik, który pomagał mu między innymi badać teren przyszłego miasta. Ellicott dokonał w planach kilku korekt, zmieniając przebiegi pewnej części ulic, jednakże nie wpłynęło to istotnie na oryginalny zamysł[58]. Ówczesne granice miasta Waszyngton wyznaczały: teren przy dzisiejszymFlorida Avenue(inne języki) od północy, Rock Creek na zachodzie, oraz Anacostia River na wschodzie[30].
U progu XX wieku wizję stolicy L’Enfanta jako miejsca obfitującego w liczne tereny zielone oraz wielkie pomniki narodowe zakłócały powstające wszędzie slumsy i chaotycznie stawiane budynki, na przykład stacja kolejowa na terenie National Mall[30]. W 1900 Kongres powołał połączony komitet pod przewodnictwem senatoraJamesa McMillana(inne języki) z zadaniem uporządkowania i upiększenia najważniejszych obszarów miasta federalnego. Ukończony w 1901projekt zakładał reorganizację terenów przy Kapitolu oraz National Mall, budowę nowych obiektów użyteczności publicznej i monumentów, usunięcie slumsów, a także stworzenie nowego systemu parków miejskich. Architekci zaangażowani do komisji posiłkowali się oryginalną koncepcją, stąd też ich wkład uważa się za swoiste dopełnienie wizji L’Enfanta[30].
Gdy wzniesiono dwunastopiętrowąCairo Apartment Building, Kongres przegłosował w 1910Heights of Buildings Act, wprowadzający limit wysokości budynków wznoszonych na terytorium federalnym. Jeszcze w tym samym roku uchwalono doń poprawkę, ograniczającą maksymalną wysokość budowanych obiektów do szerokości ulicy, przy której miały stanąć, zwiększonej o 20 stóp (6,1 m)[59]. Dzięki temu współczesna panorama miasta zachowała niewysoki i rozległy charakter, co czyni zadość pragnieniu Thomasa Jeffersona, aby uczynić z Waszyngtonu „amerykańskiParyż” z „niską, dogodnie rozmieszczoną” wzdłuż „lekkich i otwartych” ulic zabudową[59]. Wskutek wydania tego zarządzenia,Pomnik Waszyngtona pozostał po dziś dzień najwyższym obiektem na terenie Dystryktu[60], jednakże, wbrew krążącym pogłoskom, nigdy nie był on sankcjonowanym prawnie punktem odniesienia dla dopuszczalnej wysokości budynków, podobnie zresztą jak Kapitol[61][62]. Obowiązujące ograniczenia uznaje się za główny powód braku dostępnych w przystępnych cenach mieszkań oraz problemów komunikacyjnych wynikających z postępującego zjawiskaeksurbanizacji[59]. Szereg wyższych obiektów ulokowano nieopodal śródmieścia, lecz poza granicami Dystryktu, w leżącym po drugiej stronie PotomakRosslyn[63].
Dystrykt podzielono nacztery kwadranty o niejednakowej powierzchni: Północno-Zachodni (NW), Północno-Wschodni (NE), Południowo-Wschodni (SE) oraz Południowo-Zachodni (SW). Osie tworzące ich granice biorą swe początki wkrypcie Kapitolu[64]. Wszystkie nazwy ulic zawierają skrót określający, w której ćwiartce się znajdują, większość z nich nadawano według wzorców: drogi o przebiegu ze wschodu na zachód identyfikują litery (np. C Street SW), a o przebiegu z północy na południe – numery (np. 4th Street NW)[64]. Za najbardziej rozpoznawalne uchodząPennsylvania Avenue, łączącaBiały Dom z Kapitolem orazK Street, przy której znajdują się biura wielu grup lobbingowych[65]. Waszyngton to również siedziba174 ambasad, z których aż 59 ulokowano w częściMassachusetts Avenue znanej pod nieoficjalną nazwą „Embassy Row”[66].
Poza śródmieściem formy architektoniczne jeszcze bardziej się różnicują. Historyczne obiekty zaprojektowano głównie w stylachkrólowej Anny,Châteauesque,neoromańskim, neogregoriańskim,Beaux-Arts oraz zgodnie z różnorodnymi nurtamiarchitektury wiktoriańskiej. Budownictwo szeregowe powszechnie występuje na obszarach miasta powstałych po wojnie secesyjnej, reprezentuje przeważnie trendy typowe dlaarchitektury federalistycznej oraz późnowiktoriańskiej[69]. Ponieważ Georgetown założono przed powstaniem Waszyngtonu, na jego terenie znajdują się najstarsze budynki Dystryktu, a wśród nichOld Stone House – wzniesiony w 1765 najstarszy istniejący współcześnie w granicach terytorium federalnego dom[70]. Większość użytkowanej w obecnych czasach zabudowy mieszkaniowej powstała jednakże dopiero w latach siedemdziesiątych XIX wieku i później, również reprezentuje ona na ogół stylistykę typową dla zmierzchu epoki wiktoriańskiej. Założony w 1789Uniwersytet Georgetown wyróżnia się spośród sąsiednich obiektów, łącząc w sobie elementy neoromańskie i neogotyckie[68]. Największym budynkiem na terenie Dystryktu jestRonald Reagan Building, z powierzchnią wynoszącą w przybliżeniu 288 000 m²[71].
W 2009United States Census Bureau oszacowało populację Dystryktu na 599 657 mieszkańców[73], tym samym potwierdzając utrzymanie się trendu wzrostowego liczby ludności od czasu przeprowadzeniaspisu powszechnego z 2000, który wykazał 572 059 mieszkańców[74]. Dni robocze przynoszą, wraz z napływem do Waszyngtonu osób w nim zatrudnionych, lecz zamieszkujących przedmieścia, tymczasowe znaczne zwiększenie liczby ludzi przebywających na jego terenie. Według danych pochodzących z 2005, przyrost ten sięga około 71,8%, co powoduje, że podczas dnia roboczego populacja rośnie do ponad miliona[75].Obszar Metropolitalny Waszyngtonu, w skład którego wchodzą również pobliskie hrabstwa położone zarówno w Maryland, jak i Wirginii, zajmuje, z ludnością na poziomie przewyższającym pięć milionów, dziewiąte miejsce pod względem wielkości w Stanach Zjednoczonych[76]. Gdy połączyć go zBaltimore i jego przedmieściami, populacja utworzonego w ten sposóbObszaru Metropolitalnego Baltimore-Waszyngton przekracza osiem milionów, czyniąc zeń czwarty najbardziej zaludniony region kraju[77].
Według przeprowadzonego przez Census Bureau w 2007American Community Survey, struktura rasowa Dystryktu kształtuje się następująco: 55,6% ludności stanowiąAfroamerykanie, 36,3% biali, 3,1% Azjaci, a 0,2% rdzenni Amerykanie. Odsetek innych ras wynosi łącznie 4,8%, aosób wielorasowych – 1,6%. Dodatkowo, udziałLatynosów w ogóle społeczeństwa sięga 8,3%. Liczbę mieszkających w Waszyngtonie zagranicznych imigrantów oszacowano w 2007 na 74 000[78]. Główne państwa ich pochodzenia toSalwador (Salwadorczycy skupili się na terenie dzielnicyMount Pleasant),Wietnam, orazEtiopia[79].
W odróżnieniu od innych amerykańskich miast o licznej populacji afroamerykańskiej, Waszyngton już na początku swego istnienia posiadał sporą liczbęczarnoskórych mieszkańców. Jest to rezultatem likwidacji niewolnictwa na terenachGórnego Południa Stanów Zjednoczonych tuż po wojnie o niepodległość. Udział wolnych Afroamerykanów w ludności regionu wzrósł z 1% przed wojną do 10% w 1810[80]. Na terenie Dystryktu czarnoskórzy mieszkańcy stanowili w latach 1800–1940 około 30% społeczeństwa[81]. Ich udział osiągnął szczytową wartość 70% w 1970, od kiedy też frakcja ta systematycznie maleje z uwagi na odpływ licznych przedstawicieli czarnej ludności w kierunku przedmieść[82]. Część starszych mieszkańców powróciła również na południe kraju, motywowana więzami rodzinnymi oraz niższymi kosztami utrzymania[83]. W międzyczasie procent ludności białej powoli rósł, częściowo wskutek postępującejgentryfikacji wielu obszarów metropolii uważanych dotychczas za tradycyjne ostoje ludnościafroamerykańskiej[82]. Jest to szczególnie widoczne, jeżeli porównać 7,3% spadek liczebności populacji czarnoskórych ze 17,8% wzrostem liczby białych od 2000[74]. Nie oznacza to jednak, że Afroamerykanie jedynie opuszczają miasto. Część z nich, szczególnie absolwencicollege’ów oraz młodzi fachowcy, przenoszą się doń z obszarów północnych oraz środkowego zachodu w ramachNowej Wielkiej Migracji, poszukując pracy, którą łatwiej zdobyć w Waszyngtonie[83].
Podczas spisu powszechnego z 2000 około 33 000 pełnoletnich osób w Dystrykcie zadeklarowało orientacjęhomo- orazbiseksualną, co stanowi w przybliżeniu 8,1% dorosłej populacji miasta[84].Małżeństwa osób tej samej płci są prawnie dopuszczalne od 3 marca 2010 roku[85][86].
Według sprawozdania z 2007, zjawiskoanalfabetyzmu funkcjonalnego dotyczy jednej trzeciej mieszkańców Dystryktu, w porównaniu do ogólnokrajowej średniej wynoszącej 20%. Jest to po części zasługa licznych imigrantów nieznających w dostatecznym stopniu języka angielskiego[87]. Badania przeprowadzone w 2005 pozwoliły ustalić, że 85,16% mieszkańców powyżej piątego roku życia używa w domu jedynie języka angielskiego, 8,78% zaś hiszpańskiego. Francuski, z 1,35% udziałem, plasuje się na trzeciej pozycji[88]. W sprzeczności do występującego wysokiego odsetka dotkniętych analfabetyzmem funkcjonalnym stoi fakt, że blisko 46% waszyngtończyków legitymuje się wykształceniem co najmniej wyższym licencjackim, nabytym po czteroletnich studiach w college’u[89]. Według danych z 2000 więcej niż połowa zamieszkujących terytorium federalne tochrześcijanie: 28%katolicy, 9,1%amerykańscy baptyści, 6,8%południowi baptyści, 1,3% prawosławnipod zwierzchnictwem cerkwi iorientalni, 13% należy do innych chrześcijańskich wspólnot wyznaniowych.Muzułmanie mają w społeczeństwie udział 10,6%, wyznawcyjudaizmu 4,5%, frakcja wyznawców innych religii oraz niepraktykujących żadnej sięga 26,8%[90].
Podczas okresu znaczącego nasilenia przestępczości we wczesnych latach dziewięćdziesiątych XX wieku, Waszyngton zyskał miano „stolicy morderstw” Stanów Zjednoczonych, częstokroć zbliżając się z liczbą popełnianychzabójstw doNowego Orleanu[93]. Jej apogeum, w wysokości 479, przypadło na 1991, niedługo potem jednakże poziom przestępczości znacznie spadł. W 2009 w mieście wykryto 143 morderstwa, najmniej od 1966[94]. Ostatecznie, liczba popełnianychzbrodni zmalała w latach 1995–2007 o 47%. W tym samym czasie liczba przestępstw przeciw mieniu, takich jak kradzieże czy rabunki, obniżyła się o w przybliżeniu 48%[95][96].
Jak w wypadku większości dużych miast, przestępczość utrzymuje się dziś na najwyższym poziomie w obrębie obszarów kojarzonych z gangami i handlem narkotykami. Najbogatsze dzielnice, położone w północno-zachodnim kwadrancie terytorium federalnego, pozostają w dużej mierze wolne od nielegalnej działalności, częstotliwość jej występowania nasila się jednak wraz z przemieszczaniem się na wschód. Wiele dzielnic, takich jakColumbia Heights czyLogan Circle, raz już dotkniętych plagą przestępstw, zdąża ku stabilizacji, ulegając przeobrażeniu w bezpieczne, pełne życia miejsca z uwagi na procesy gentryfikacyjne. Pod ich presją działalność pozaprawna przesuwana jest w kierunku wschodnim, niejednokrotnie poza granice Dystryktu, doHrabstwa Prince George’s[97].
26 czerwca 2008 Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych w sprawieDystrykt Kolumbii przeciwko Hellerowi orzekł, że obowiązujący w mieście od 1976zakaz posiadania broni był niezgodny z2. poprawką do Konstytucji, gwarantującą prawo do dysponowania nią[98]. Wyrok nie zniósł jednak wszystkich form kontroli nad uzbrojeniem – swej mocy nie utraciły przepisy zobowiązujące do jego rejestracji oraz zakaz posiadania broni szturmowej[99].
Gospodarkę Waszyngtonu cechują dodatnietempo wzrostu, daleko posuniętadywersyfikacja, jak i również rosnący udział zatrudnienia w sektorach usług specjalistycznych oraz biznesowych[100].Produkt stanowy brutto terytorium na 2008 wyniósł 97,2 miliarda dolarów, co byłoby 35. wynikiem w rankingu stanów[101]. Rząd federalny zapewniał wówczas 27% miejsc pracy w Dystrykcie[102]. Uważa się, że czyni to gospodarkę Waszyngtonu bardziej odporną nawahania rynku, jako że organy władzy nie zawieszają swojej działalności nawet podczas najgłębszego kryzysu[103]. Jednakże według danych ze stycznia 2007, pracownicy federalni w Waszyngtonie stanowią jedynie 14% siły roboczej na usługach rządu Stanów Zjednoczonych[104]. Siedziby wielu organizacji –kancelarii prawnych, niezależnych dostawców (tak cywilnych, jak i wojskowych),organizacji pożytku publicznego, firm lobbingowych, związków i samorządów zawodowych oraz stowarzyszeń handlowych – ulokowano na terenie lub nieopodal stolicy, aby pozostawały w bliskości instytucji rządowych[65]. Bezrobocie Obszaru Metropolitalnego Waszyngtonu wynosiło w grudniu 2008 4,4% – najmniej wśród 49największych obszarów metropolitalnych Stanów Zjednoczonych, nieco poniżej średniej krajowej, równej ówcześnie 6,5%[105]. Sam Dystrykt zamieszkiwało 7,4% osób bez pracy[106].
Dystrykt ma, jeśli przyjąć za kryterium wielkość komercyjnej powierzchni biurowej, trzecie pod względem wielkości śródmieście w Stanach Zjednoczonych, zaraz po Nowym Jorku iChicago[109]. W 2006Expansion Magazine umieścił Waszyngton wśród dziesięciu najbardziej przyjaznych inwestycjom obszarów państwa[110]. Pomimoświatowego kryzysu gospodarczego, zajął on drugie miejsce w rankingu najlepszych rynków pod długoterminowe inwestycje mieszkaniowe w kraju według miesięcznikaForbes[111]. Według przeglądu dwustu największych światowych przedsiębiorstw deweloperskich z 2009, stał się światowym liderem sektora zagranicznych inwestycji w nieruchomości, wyprzedzając między innymiLondyn iNowy Jork[112].
Podejmowane są różnorakie wysiłki mające poprawić jakość życia w mieście, znacząca ich część skupiła się w dzielnicach Logan Circle,Shaw i Columbia Heights, a także U Street Corridor i 14th Street Corridor[113]. Rozwój niektórych części metropolii pobudziła w późnych latach dziewięćdziesiątych XX wieku budowazielonej liniiwaszyngtońskiego metra, łączącej je z obszarami śródmieścia[114]. Otwarte na początku marca 2008 nowe centrum handlowe w rejonie Columbia Heights stało się pierwszym nowym większym ośrodkiem handlowym rozpoczynającym działalność na terenie Dystryktu od blisko czterdziestu lat[115]. Na gospodarkę Waszyngtonu, podobnie, jak ma to miejsce w wypadku innych miast,gentryfikacja wpływa pozytywnie, lecz korzyści z niej płynące rozkładają się nierównomiernie i nie wspomaga ona bezpośrednio biednych ludzi[113]. W 2006 waszyngtończycy osiągaliśredni dochód na osobę w wysokości 55 755 dolarów, większy niż w którymkolwiek ze stanów[116], jednakże w 2005 19% mieszkańców, więcej niż w jakimkolwiek stanie poza Missisipi, żyło poniżejprogu ubóstwa, co świadczy o dużych nierównościach społecznych w obrębie terytorium federalnego[117].
Obszar Metropolitalny Waszyngtonu służy często za przykład jednego z najbardziej zakorkowanych i przeludnionych regionów Stanów Zjednoczonych. W 2007 mieszkańcy przedmieść spędzali w zatorach drogowych średnio sześćdziesiąt godzin w roku, najwięcej w kraju poLos Angeles[118]. Jednakże 37,7% dojeżdżających korzysta ze środków transportu publicznego, co również stanowi drugi rezultat w kraju, po Nowym Jorku[119].
Miejską sieciąkolei podziemnej,Metrorailem (najczęściej nazywaną po prostu „Metrem”) oraz liniami autobusowymiMetrobus, kierujeWashington Metropolitan Area Transit Authority (WMATA). Komunikacja miejska służy zarówno Dystryktowi, jak i znajdującym się w Maryland i Wirginii przedmieściom. Metro rozpoczęło działalność 27 marca 1976, obecnie posiada 86 stacji i tory o łącznej długości 171,1 km[120]. Z liczbą przejazdów na poziomie miliona dziennie w 2009, Metrorail jest, pometrze nowojorskim, najbardziej ruchliwą siecią tego rodzaju w Stanach Zjednoczonych[121].
WMATA przewiduje, że w 2030 z metra korzystać będzie przeciętnie milion pasażerów dziennie. Potrzeba zwiększenia przepustowości odświeżyła plany dodania 220 wagonów do systemu oraz zmiany tras niektórych pociągów w celu odciążenia najbardziej zatłoczonych stacji[122]. Wzrost populacji w regionie wskrzesił także koncepcję budowy dodatkowych dwóch linii obsługujących przedmieścia[123][124] itras tramwajowych łączących niektóre dzielnice – pierwsza z nich ma zacząć funkcjonować pod koniec 2009[125]. Otaczające Waszyngton jednostki administracyjne też posiadają własne sieci autobusowe, na przykładRide On whrabstwie Montgomery w Maryland, które uzupełniają usługi świadczone przez WMATA. W Metrorail, Metrobus oraz wszystkich lokalnych sieciach autobusowych, za bilety służąkarty pre-paidSmarTrip[126].
Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie, również znajdująca się na terenach National Mall, nieopodal Kapitolu, nierzadko mylona jest ze Smithsonian American Art Museum. W rzeczywistości są to jednak zupełnie niezależne od siebie instytucje, a Galeria Narodowa nie jest częścią Instytutu Smithsona, lecz wyłączną własnością rządu Stanów Zjednoczonych. Wstęp do niej jest darmowy. Zachodni Budynek przechowuje eksponaty sztuki amerykańskiej i europejskiej z XIX wieku[139], Wschodni zaś, zaprojektowany przez architektaI.M. Pei, prace artystów współczesnych[140].National Building Museum ulokowane w byłej Pension Building niedalekoJudiciary Square, zostało założone przez Kongres jako instytucja prywatna, gości ekspozycje dotyczące architektury i urbanistyki[141].
U Street Corridor w Północno-Zachodniej części miasta, znany jako „CzarnyBroadway Waszyngtonu”, to dom instytucji w rodzajuBohemian Caverns iTeatru Lincolna, które gościły legendy muzyki pokrojuDuke’a Ellingtona (urodzonego w Dystrykcie),Johna Coltrane iMilesa Davisa[146]. W innych klubach jazzowych, na przykładMadam’s Organ w dzielnicyAdams Morgan czyBlues Alley na terenie Georgetown, można usłyszeć współczesnegobluesa. Waszyngton wykształcił własny gatunek muzyczny, zwanygo-go; post-funkową, zdominowaną przez perkusję odmianęR&B, łączącą żywe brzmienia z nieustępliwymi rytmami tanecznymi. Za najbardziej utalentowanego wykonawcę zwykło uważać sięChucka Browna, którego wydany w 1979 longplayBustin’ Loose, uczynił go-go rozpoznawalnym w skali kraju[147].
Stolica stanowi również ważny ośrodek muzyki i kultury niezależnej w USA. Niezależna wytwórniaDischord Records, powstała z inicjatywyIana MacKaye’a, była jedną z najważniejszych dla początkówmuzyki punk w latach osiemdziesiątych orazindie rocka w latach dziewięćdziesiątych XX wieku[148].Przez historię lokalnych niezależnych wytwórni przewijają się również takie nazwy jakTeenBeat,Simple Machines orazESL Music. Współczesne ośrodkirocka alternatywnego oraz muzyki niezależnej, między innymi klubThe Black Cat i9:30 Club przy U Street pozwalają podziwiać popularnych twórców w mniejszych, bardziej kameralnych lokalach[149].
Waszyngton stanowi ważny ośrodek mediów krajowych oraz międzynarodowych. Założony w 1877The Washington Post to najstarsza i najbardziej poczytna gazeta codzienna w mieście[150][151]. Słynie ona z publikowania na swych łamach komentarzy do wydarzeń politycznych, największy rozgłos przyniosło jej ujawnienieafery Watergate[152]. „The Post”, jak się ją potocznie nazywa, posiada jedynie trzy główne wydania: dla Dystryktu, Maryland oraz Wirginii. Jednak nawet bez uwzględnienia poszerzonych edycji ogólnokrajowych, zapewnia to, według danych z września 2008, szósty co do liczebnościnakład spośród wszystkich dzienników informacyjnych w kraju[153].USA Today, zajmująca pierwsze miejsce pod względem liczby drukowanych egzemplarzy gazeta codzienna w Stanach Zjednoczonych, ma naczelną redakcję w pobliskimMcLean[154].
Nieopodal Kapitolu, w Południowo-Zachodnim Kwadrancie miasta znajduje się siedzibaGłosu Ameryki, oficjalnego rządowego radiowego serwisu informacyjnego. Dystrykt to także teren działalnościRadio One, największego afroamerykańskiegokonglomeratu środków masowego przekazu, założonego przez mediowego potentataCathy’ego Hughesa[158].
Ósma sekcja Artykułu pierwszego Konstytucji Stanów Zjednoczonych oddaje najwyższą jurysdykcję nad Waszyngtonem w ręce Kongresu. Z tego względu Dystrykt Kolumbii nie posiadał obieralnych władz miasta aż do uchwalenia w 1973District of Columbia Home Rule Act. Dokument ten przekazał część kompetencji Kongresu nowo powstałemu lokalnemu samorządowi, zarządzanemu przez wyłanianego w drodze wyborów burmistrza (obecnie jest nimAdrian Fenty), oraz trzynastoosobowejRadzie Dystryktu Kolumbii. Jednakże Kongres zachował prawa do opiniowania i anulowania uchwał rady miejskiej oraz do ingerencji w lokalne przedsięwzięcia[159]. Każdy z ośmiuokręgów terytorium federalnego wybiera po jednym członku rady, zaś pozostałych pięciu, wśród nich przewodniczącego – ogół mieszkańców[160]. Istnieje też 37Dzielnicowych Komisji Doradczych, wybieranych przez niewielkie grupy dzielnic. Jako że mają one tradycyjnie ugruntowane duże wpływy, władze miasta regularnie rozważają ich propozycje i sugestie[161].
Burmistrz wraz z Radą przyjmują lokalny budżet, jego wejście w życie uwarunkowane jest jednak zatwierdzeniem przez Kongres. Przychody z lokalnychpodatków dochodowych,obrotowych orazod nieruchomości dają około 67% wpływów finansujących miejskie urzędy i agencje. Tak jak każdy ze stanów, Dystrykt otrzymujedotacje federalne na programy pomocowe, między innymiMedicare, stanowiące około 26% dochodów Waszyngtonu. Kongres również asygnuje pewną kwotę na rzecz władz Dystryktu, przeznaczoną na kompensatę niektórych kosztów ochrony bezpieczeństwa miasta; środki te w 2007 wyniosły 38 milionów dolarów – w przybliżeniu 0,5% budżetu Dystryktu[162]. Rząd federalny kierujesądownictwem Dystryktu[163], wszystkimi działającymi w jego obrębiefederalnymi służbami porządkowymi (najbardziej rzucają się w oczy funkcjonariuszeUSPP), ma swój udział w jurysdykcji nad miastem oraz pomaga utrzymać w nim bezpieczeństwo[164]. Wszystkie popełnione na terenie Dystryktuzbrodnie podlegają ściganiu przezprokuratorów federalnych Dystryktu Kolumbii[165]. Urzędników tych mianuje prezydent, finansuje zaśDepartament Sprawiedliwości[166]. W ogólnym rozrachunku rząd federalny zapewnia 33% przychodów budżetowych terytorium[167]. Wpływy funduszy federalnych stanowiły w 2007 średnio około 30% środków finansowych do dyspozycji stanów[168].
Samorząd miejski, szczególnie podczas urzędowania burmistrzaMariona Barry’ego, krytykowano za niegospodarność i marnotrawstwo[169]. Barry wygrał wybory w 1978, utrzymywał się na stanowisku przez trzy czteroletnie kadencje z rzędu. Podczas jego rządów, w 1989, magazynThe Washington Monthly stwierdził, że Dystrykt ma „najgorsze władze miejskie w Ameryce”[170]. Z uwagi na rozpoczęty w 1990 proces o posiadanie narkotyków, Barry nie wystartował w następnych wyborach[171]. Rok 1991 przyniósł wybór na fotel burmistrzaSharon Pratt Kelly, pierwszej Afroamerykanki na czele władz dużego miasta w kraju[172]. Barry’ego wybrano ponownie w 1994, już rok później miasto stanęło na krawędzi wypłacalności[171]. W kolejnym, przypadającym na 1998 głosowaniu, zwyciężyłAnthony Williams. Jego administracja nadzorowała okres większego dobrobytu,programów odnowy oraz nadwyżek budżetowych[173]. Od czasu wyboru na burmistrza w 2006, Adrian Fenty skupiał swoje wysiłki głównie na poprawie stanu szkolnictwa. Krótko po objęciu urzędu uzyskał aprobatę rady miejskiej dla bezpośredniego zarządzania niedomagającym systemem edukacji publicznej i remontów placówek oświatowych[174].
Obywatele Dystryktu nie posiadają biernego prawa wyborczego do Kongresu. WIzbie Reprezentantów w ich imieniu działa pozbawiony możliwości głosowaniadelegat, który ma prawo zasiadać wkomisjach, angażować się w debaty oraz przedstawiać propozycje ustaw, nie bierze jednak udziału w głosowaniu plenarnym. Obecnie urząd ten piastujeEleanor Holmes Norton. Waszyngton nie dysponuje żadną reprezentacją wSenacie. Inaczej niż mieszkańcówzorganizowanych terytoriów nieinkorporowanych, takich jakPuerto Rico czyGuam, które również posiadają niegłosujących delegatów, obywateli Dystryktu obciążono wszystkimi podatkami federalnymi[175]. W roku fiskalnym 2007 mieszkańcy i przedsiębiorcy terytorium wpłacili z ich tytułu do budżetu kwotę 20,4 miliarda dolarów, więcej niż 19 stanów i najwięcej średnio na osobę[176].
Przeprowadzona w 2005 ankieta wykazała, że 78% Amerykanów nie wie, że mieszkańcy Dystryktu mają ograniczoną w stosunku do stanów reprezentację w Kongresie[177]. Podjęto szereg wysiłków aby zwiększyć świadomość społeczną tego zagadnienia, między innymi poprzez kampanie wdrażane przezruchy społeczne powiązane z lokalnymi władzami, a także promowanie nieoficjalnej dewizy miasta: „Opodatkowanie bez przedstawicielstwa”, za pomocątablic rejestracyjnych Dystryktu[178]. Istnieją dowody na szeroką akceptację w kraju dla przyznania kompletnego zestawu praw wyborczych Waszyngtonowi; różne ankiety wykazują, że od około 61 do w przybliżeniu 82% Amerykanów uważa, że stolica powinna mieć swoich reprezentantów w Kongresie[177][179]. Mimo tej społecznej aprobaty, wyrażanej też ze stronyD.C. statehood movement, żądającego przekształcenia Dystryktu w pełnoprawny stan, wysiłki dla nadania praw wyborczych, w szczególności za pomocąodpowiedniej poprawki do konstytucji, nie przyniosły rezultatu[180].
Przeciwnicy praw wyborczych Dystryktu stoją na stanowisku, żeojcowie-założyciele nigdy nie chcieli, aby mieszkańcy Dystryktu głosowali w wyborach do Kongresu, bowiem Konstytucja jasno precyzuje, że reprezentantów powinny wyłaniać stany. Przeciwnicy nadania Waszyngtonowi praw stanowych twierdzą, że takie posunięcie położyłoby kres idei odrębnej od administracji stanowej stolicy, co więcej, pozwoliłoby niesprawiedliwie uzyskać reprezentanta w Senacie pojedynczemu miastu[181].
Siecią 167 państwowych szkół oraz centrów edukacyjnych Dystryktu zarządzawydział szkolnictwa Dystryktu Kolumbii (DCPS)[182]. Liczba uczniów pod jego nadzorem zmniejsza się stopniowo z roku na rok począwszy od 1999. W roku szkolnym 2008/09 do szkół publicznych zapisano 46 208 uczniów[183]. Waszyngton posiada jeden z najdroższych w utrzymaniu, a przy tym najmniej wydajnych systemów kształcenia w kraju, zarówno jeśli wziąć pod uwagę infrastrukturę, jak i osiągnięcia podopiecznych[184]. Mianowana przez burmistrza Adriana Fenty’ego kierownik DCPS, kanclerzMichelle Rhee, dokonała w nim daleko idących reform, zamykając część szkół, rotując kadrę nauczycielską, zwalniając dyrektorów oraz posiłkując się pomocą prywatnych firm edukacyjnych, aby wspomóc rozwój programów nauczania[185].
Z uwagi na kłopoty publicznego systemu oświaty, zapisy doszkół społecznych rosły od 2001 co roku o 13%[186]. Komisja Publicznych Szkół Społecznych Dystryktu Kolumbii monitoruje działalność 60 takich placówek w mieście, na jesieni 2008 trafiło do nich 26 494 uczniów[187]. W Waszyngtonie znajdują się także 83 szkoły prywatne, w tym niektóre zaliczane do najlepszych w kraju, w 2006 przyjęły one około 18 000 chętnych[188].
Szesnaście centrów medycznych i szpitali Dystryktu czyni z nich narodowe centrum opieki zdrowotnej oraz badań medycznych[189]. Siedziba agencjiNational Institutes of Health znajduje się w pobliskiej Bethesdzie.Washington Hospital Center (WHC), największy zespół szpitali na terytorium federalnym, to zarazem największa prywatna, lecz działająca w sektorzenon-profit placówka służby zdrowia w regionie. Do kompleksu WHC przylegaChildren’s National Medical Center, wedługU.S. News & World Report, jeden z najwyżej ocenianych szpitali pediatrycznych w kraju[190]. Czołowe uniwersytety, w tym George’a Washingtona, Georgetown, i Howarda, posiadają wydziały medyczne oraz stowarzyszone z nimi szpitale dydaktyczne. Ulokowany w Północno-Zachodnim Kwadrancie miastaWalter Reed Army Medical Center zapewnia opiekę medyczną żołnierzom, zarówno służby czynnej, jak i weteranom oraz ich rodzinom.
Według raportu z 2009, przynajmniej 3% populacji Dystryktu to nosiciele wirusaHIV lub chorzy naAIDS, coCentrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom zaklasyfikowało jako „powszechną i ciężką” epidemię. Przedstawiciele lokalnych władz twierdzą, że współczynnik zakażeń HIV jest w Waszyngtonie wyższy niż w niektórych państwachAfryki Zachodniej[191].
Waszyngton jest jednym z zaledwie trzynastu miast w Stanach Zjednoczonych wystawiających męskie drużyny we wszystkich czterech dyscyplinach sportu posiadających tradycyjneMajor Leagues:futbolu amerykańskim,koszykówce, baseballu orazhokeju. Jeżeli dołączyć do tego zestawupiłkę nożną, Dystrykt, jako jedno z ośmiu miast, posiada profesjonalne męskie kluby pięciu najważniejszych sportów. Drużyny z Waszyngtonu zdobyły łącznie jedenaście ligowych tytułów mistrzowskich: D.C. United wygrał MLS cztery razy (najwięcej w jej historii)[193]; Washington Redskins trzykrotnie sięgnęli poVince Lombardi Trophy[194]; Washington Bayhawks triumfowali dwa razy[195]; a Washington Wizards i Washington Glory po razie[196][197].William H.G. FitzGerald Tennis Center w Rock Creek Park gości turniejLegg Mason Tennis Classic. Corocznie w mieście odbywają się równieżMarine Corps Marathon iNational Marathon. Terytorium Federalne posiada własną regionalną sportową sieć telewizyjną,Comcast SportsNet (CSN), z siedzibą wBethesdzie.
Waszyngton ma dziesięć oficjalnych umów zmiastami partnerskimi[199]. Paryż jest „miastem partnerskim” z uwagi na politykę posiadania jednego „miasta siostrzanego” przez tę metropolię[200].
↑Polskieegzonimy zalecane przezKomisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG) to „Waszyngton” (dla miasta) i „Dystrykt Kolumbii” (dla jednostki administracyjnej)[2]. Granice miasta i jednostki administracyjnej są tożsame[3]. W języku angielskim ich oficjalne nazwy to odpowiednio:Washington[201] orazDistrict of Columbia. W powszechnym użyciu jest formaWashington, D.C.[202][3], która pozwala na rozróżnienie miasta od stanuWaszyngton (Washington).
↑Do 1790 stany południowe w większości spłaciły długi zaciągnięte na potrzeby wojny o niepodległość. Północne nie zdołały tego uczynić i leżało w ich interesie, aby nowy rząd federalny przejął te gigantyczne należności. Oznaczałoby to w praktyce, że stany południowe dopłaciłyby do długów północy, lobbowały one zatem, by w zamian umieszczono stolicę bliżej ich rolniczych terenów, w obrębie których popierano niewolnictwo[11].
↑Residence Act pozwalał prezydentowi wybrać lokalizację w stanie Maryland tak daleko na wschód, jak sięga rzeka Anacostia. Jednakże Waszyngton przeniósł granice terytorium federalnego na południowy wschód, aby miasto Alexandria znalazło się w jego południowym narożniku[12].
↑Określeń „terytorium” i „dystrykt” używano w XIX wieku zamiennie aż do czasu oficjalnej zmiany nazwy Terytorium na „Dystrykt Kolumbii” w 1871[14].
↑L’Enfant używał angielskiej wersji swojego imienia Pierre – Peter przez większą część swojego życia, gdy mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Zobacz też:Kenneth R. Bowling: Peter Charles L’Enfant: Vision, Honor, and Male Friendship in the Early American Republic. Washington, D.C.: The George Washington University, 2002. Brak numerów stron w książce
↑Dane podano na stronieDistrict of Columbia – Race and Hispanic Origin: 1800 to 1990. United States Census Bureau, 2002-09-13. [dostęp 2008-07-29]. Przed 1890 Bureau of the Census traktowało miasta Waszyngton i Georgetown oraz nieposiadające przydziału tereny Hrabstwa Waszyngtonu jako trzy oddzielne obszary. Umieszczone w artykule liczby ludności pochodzące sprzed 1890 obliczono przyjmując współczesny podział, w którym Dystrykt Kolumbii jest jedną jednostką terytorialną. Oryginalne dane o liczbie ludności dla każdego z terenów sprzed 1890 dostępne są tutaj:Campbell Gibson: Population of the 100 Largest Cities and Other Urban Places in the United States: 1790 to 1990. United States Census Bureau, June 1998. [dostęp 2008-07-29].
↑Adam P. Romero, Amanda Baumle, M.V. Lee Badgett, Gary J. Gates: Census Snapshot: Washington, D.C.. The Williams Institute, December 2007. [dostęp 2008-05-27]. [zarchiwizowane ztego adresu (2008-05-27)].
↑Mariangeles Perez Manoileff, Camille Richardson: Washington DC: A Capital City. U.S. Commercial Service. [dostęp 2008-06-03]. [zarchiwizowane ztego adresu (2006-09-25)].
↑Alona Wartofsky: What Go-Goes Around .... [w:]The Washington Post [on-line]. 2001-06-03. [dostęp 2008-06-10]. [zarchiwizowane ztego adresu (2012-12-11)].
↑Susie J Horgan: Birth of D.C. Punk. [w:]The Washington Post [on-line]. 2007-02-08. [dostęp 2008-06-17].
