WHOIS (etym.ang. who is) –protokół TCP oparty na zasadzie: pytanie/odpowiedź, który jest szeroko rozpowszechniony do wysyłania zapytań dobaz danychDNS po to, by poznać właścicieladomeny,adres IP lub inne informacje „teleadresowe”.
Protokół WHOIS był pierwotnie zaprojektowany do stosowania go zwiersza poleceń, współcześnie jednak istnieje wiele narzędzi, które można włączyć w strukturę stronWWW, umożliwiających znalezienie informacji o domenie lub adresie IP po wypełnieniu prostego formularza. Narzędzia te bazują jednak na funkcjonalności oryginalnego protokołu WHOIS i nie wyparły one wcześniej stosowanych narzędzi z wiersza poleceń, które są wciąż masowo wykorzystywane przez administratorów serwerów.
System WHOIS został pierwotnie stworzony jako metoda, za pomocą której administratorzy systemów mogli znajdować w prosty sposób informacje umożliwiające skontaktowanie się z innymi administratorami odpowiedzialnymi za serwery działające pod określonym numerem IP lub domeną, na zasadzie podobnej trochę do działania elektronicznej książki telefonicznej. Współcześnie na bazie informacji, które można pobrać za pomocą protokołu WHOIS, rozwinęło się wiele nowych technologii, takich jakuwierzytelnianiecertyfikatów czy techniki zestawiania bezpiecznych połączeńSSL w trakcie operacji bankowych dokonywanych on-line. System ten bywa też jednak wykorzystywany niezgodnie z przeznaczeniem – np: do pozyskiwania adresówE-mail w celu rozsyłaniaspamu.
Z WHOIS ewoluował siostrzany protokół o nazwieRWhois.
Istnieją dwie metody gromadzenia danych, które są dostępne na zapytania protokołem WHOIS:
System „gruby” działa szybciej i odpowiedzi od niego mają bardziej ujednolicony charakter niezależnie od tego, o jaką domenę czy numer IP się pyta. Jeśli klient WHOIS nie zrozumie odpowiedzi od „cienkiego” serwera, rezultatem zapytania będzie tylko adres docelowego serwera WHOIS firmy lub instytucji odpowiedzialnej za daną domenę (oraz parę szczegółów o tej firmie czy instytucji), a nie faktyczny, oryginalny wpis w bazie danych dotyczący tej domeny czy numeru IP. Niestety protokół WHOIS jest tak skonstruowany, że nie można rozróżnić odpowiedzi od „grubych” i „cienkich” serwerów WHOIS. W ramach „cienkiego” systemu operatorzy domen i numerów IP mają jednak większą kontrolę nad tym, jakie informacje zamieszczają w tym systemie, a jakie nie.
Dla różnych zakresów domenDNS i numerów IP zaimplementowany jest gruby lub cienki system publicznie dostępnych serwerów WHOIS. Informacje o niektórych zakresach domen (Np: *.com i *.net) działają w oparciu o system „cienki”. Inne z kolei (np: *.org) oparte są na modelu „grubym”.
Zapytanie o właściciela domenywikipedia.org:
Domain ID:D51687756-LRORDomain Name:WIKIPEDIA.ORGCreated On:13-Jan-2001 00:12:14 UTCLast Updated On:01-Mar-2006 12:39:33 UTCExpiration Date:13-Jan-2015 00:12:14 UTCSponsoring Registrar:Go Daddy Software, Inc. (R91-LROR)Status:CLIENT DELETE PROHIBITEDStatus:CLIENT RENEW PROHIBITEDStatus:CLIENT TRANSFER PROHIBITEDStatus:CLIENT UPDATE PROHIBITEDRegistrant ID:GODA-09495921Registrant Name:Wikimedia FoundationRegistrant Organization:Wikimedia Foundation Inc.Registrant Street1:204 37th Ave N, #330Registrant Street2:Registrant Street3:Registrant City:St. PetersburgRegistrant State/Province:FloridaRegistrant Postal Code:33704Registrant Country:USRegistrant Phone:+1.7272310101Registrant Phone Ext.:Registrant FAX:Registrant FAX Ext.:Registrant Email:noc@wikimedia.orgAdmin ID:GODA-29495921Admin Name:Jimmy WalesAdmin Organization:Wikimedia FoundationAdmin Street1:204 37th Ave. N. #330Admin Street2:Admin Street3:Admin City:St. PetersburgAdmin State/Province:FloridaAdmin Postal Code:33704Admin Country:USAdmin Phone:+1.7276441636Admin Phone Ext.:Admin FAX:Admin FAX Ext.:Admin Email:jwales@bomis.comTech ID:GODA-19495921Tech Name:Jason RicheyTech Organization:Wikimedia FoundationTech Street1:19589 Oneida Rd.Tech Street2:Tech Street3:Tech City:Apple ValleyTech State/Province:CaliforniaTech Postal Code:92307Tech Country:USTech Phone:+1.7604869194Tech Phone Ext.:Tech FAX:Tech FAX Ext.:Tech Email:jasonr@bomis.comName Server:NS0.WIKIMEDIA.ORGName Server:NS1.WIKIMEDIA.ORGName Server:NS2.WIKIMEDIA.ORG
| Warstwa aplikacji (liczby oznaczają numeryportów) | |
|---|---|
| Warstwa transportowa | |
| Warstwa Internetu | |
| Warstwa dostępu do sieci |