Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Władysław Kopaliński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Kopaliński
Ilustracja
Władysław Kopaliński (2006)
Imię i nazwisko

Władysław Jan Stefczyk

Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1907
Warszawa

Data i miejsce śmierci

5 października 2007
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura stosowana

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia PolskiKrzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Grób Kopalińskiego nacmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (2008)
Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt.Władysław Kopaliński nie żyje

Władysław Kopaliński[a], właśc.Władysław Sterling[1], w latach 1949–1954Jan Stefczyk[2][3] (ur.14 listopada1907 wWarszawie[1], zm.5 października2007 tamże[4]) – polskileksykograf,tłumacz,wydawca, w latach 1949–1954 prezes iredaktor naczelnySpółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Twórca „Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych[5], potocznie nazywanego słownikiem Kopalińskiego.

Życiorys

[edytuj |edytuj kod]

Urodził się w zasymilowanej rodzinieżydowskiej, jako syn właściciela fabryki kopert Samuela Sterlinga (ur. ok. 1857[1], zm. 1933[6]) i Reginy z domu Wilner (ur. ok. 1868[1], zm. 1932[7]); był najmłodszy spośród pięciorga rodzeństwa. Uczył się w gimnazjum realno-filozoficznym im. Michała Kreczmara wWarszawie. Studiował anglistykę naUniwersytecie Warszawskim, ale studiów nie ukończył. W latach30. pomagał ojcu w prowadzeniu drukarni (będąc jej współwłaścicielem). W 1936 ożenił się z Adelą Bartoszewicz (zm. 22 lutego 2007). Po śmierci ojca został jedynym właścicielem fabryki[8]. W 1938 zakład zatrudniał 15 robotników[9].

W czasieII wojny światowej przebywał w Warszawie, zdecydował się nie iść dogetta. Podczas okupacji stracił nieomal całą rodzinę. Tuż przed wybuchempowstania warszawskiego przedostał się doLublina. Od końca 1944 do kwietnia 1959 zastępca dyrektora programowego do spraw artystycznychPolskiego Radia w Lublinie, przeniesionego w marcu 1945 doWarszawy. W latach40. i50. XX wieku autor audycji radiowych „Odpowiedzi z różnych szuflad”. W latach 1949–1954 redaktor naczelny, a później prezes Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, w latach 1954–1974 publicysta„Życia Warszawy” (gdzie publikował cotygodniowy felieton – był m.in. twórcą polskiego słowa „nastolatki”, użytego po raz pierwszy w felietonie pt. „Autentyczny widz” z 2 maja 1959). W latach 1956–1970 był członkiem komitetu redakcyjnego „Pism”Tadeusza Boya-Żeleńskiego. KorespondentPAP wWaszyngtonie (1958–1960). W marcu 2007 ożenił się zAnną Mysłowską, tłumaczką literatury pięknej (m.in. książekRachel Billington iJ.M. Coetzee).

Tłumaczył literaturę anglosaską (m.in.Sinclaira Lewisa), był autorem opracowań dzieł literatury klasycznej i współczesnej. Powszechnie znany jako autor dziełleksykograficznych iencyklopedycznych.

CzłonekPPR (1946–1948),PZPR (1948–1981). Należał doZwiązku Literatów Polskich (1949–1983) iStowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989–2007).

Mieszkał w Warszawie, przyul. Koszykowej 1. Zmarł po długiejchorobie nowotworowej ponad miesiąc przed swoimi 100 urodzinami. Został pochowany 15 października 2007 w Alei Zasłużonych nacmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B31-tuje-16)[10].

Twórczość

[edytuj |edytuj kod]
  • Baśka. Sztuka w 3 aktach (Komedia w 3 aktach, 8 odsłonach; jako Jan Stefczyk; pierwodruk: „Twórczość” nr 1/1954; wydanie książkowe: Czytelnik1954).
  • Bałagan na Marsie. Niedzielne pogwarki (felietony drukowane w latach19541956 w „Życiu Warszawy”; Czytelnik1957).
  • Warszawska niedziela. Wybór felietonów z lat 1957–1964 (Czytelnik1965).
  • Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych (Tablice rysunkowe:Szymon Kobyliński;1967; do2007 30 wydań)[5].
  • W Warszawie i w Warszawce. Wybór felietonów z lat 1965–1967 (felietony drukowane w „Życiu Warszawy”;1968).
  • Nie nazwane lata (felietony drukowane w latach19671970 w „Życiu Warszawy”;Wydawnictwo Literackie1972).
  • Western w autobusie (felietony; Państwowy Instytut Wydawniczy1974).
  • Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku (wespół zPawłem Hertzem).
  • Kot w worku, czyli Z dziejów pojęć i rzeczy (Krajowa Agencja Wydawnicza1975,1977).
  • Drugi kot w worku, czyli Z dziejów nazw i rzeczy (ilustr.Henryk Tomaszewski; wydane:1978,1989).
  • Trzeci kot w worku, czyli Rozmaitość świata (wydane:1982).
  • Słownik mitów i tradycji kultury (wydane:1985,1987,1988,1991, dodruk:1993;1996,1997,1998,2001,2003,2006).
  • Opowieści o rzeczach powszednich (wydane:1987,1988,1990,1994,1998,2004,2006).
  • Słownik symboli (wydane:1990,1991 (opr.);1995,1997,1999,2001,2006).
  • Słownik przypomnień (wydane:1992,1993,1996,1999,2006).
  • Koty w worku, czyli z dziejów pojęć i rzeczy (wydane: 1975–1982,1993,1997,2004).
  • Encyklopedia „drugiej płci” (wydane:1995,2001, jakoEncyklopedia „drugiej płci”. Wszystko o kobietach2006).
  • Słownik eponimów czyli wyrazów odimiennych (wydane:1996,2004, dodruk:2006).
  • Podręczny słownik wyrazów obcych (wydane:1996,1999,2002,2006).
  • Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku (wydane:1999,1999,2000, dodruk:2002; dodruk:2006).
  • Leksykon wątków miłosnych (wydane:2002,2003,2004).
  • Mój przyjaciel Idzi (wybór felietonów z „Życia Warszawy” i „Polityki”;2003).
  • 125 baśni do opowiadania dzieciom (wydane:2004).
  • Przygody słów i przysłów. Leksykon (wydane:2007).
  • Od słowa do słowa. Leksykon (wydane:2007).

Tłumaczenia (wybór)

[edytuj |edytuj kod]
  • J.B.S. Haldane,Mój przyjaciel pan Liki (Wyd. Książka, Łódź1947).
  • M. Fischer,Podróż do nowego świata (Wyd. Książka, Warszawa1948).
  • Sinclair Lewis,Królewska krew (t. I–IV, Wyd. Prasa Wojskowa19491950).
  • Czao Szu-li,Piosenki Li Ju-Tsaja (Czytelnik1950).
  • Erwin Bartz,W jarzmie Wehrmachtu (Czytelnik1951).
  • Czao Szu-li,Opowieści spod złotego modrzewia (Czytelnik1951).

Opracowania edytorskie

[edytuj |edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj |edytuj kod]

Nagrody

[edytuj |edytuj kod]

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. Kopaliński był jego pseudonimem, pochodzącym od nazwiska nauczycielki języka polskiego, Joanny Kopalińskiej, która zainteresowała ucznia językiem i literaturą: Władysław Kopaliński, czyli o leksykografii z ludzką twarzą.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcdKiedy przeszłość sięga tak daleko w przyszłość, że znajdujemy ją koło siebie. Władysław Kopaliński. Zydowski Instytut Historyczny, 2021. [dostęp 2022-03-10]. (pol.).
  2. Królewska krew. Cz. 1 [online], katalog.nukat.edu.pl [dostęp 2025-08-05] .
  3. Baśka: sztuka w trzech aktach [online], katalog.nukat.edu.pl [dostęp 2025-08-05] (ang.).
  4. Kopaliński Władysław, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-18] .
  5. abPrzez pewien czas słownik był dostępny jako część Encyklopedii multimedialnejOmnia wydawnictwa De Agostini i w Internecie (za:Dąbkowski Grzegorz,Polskie słowniki w Internecie). „Studia Medioznawcze”, vol. 3 (13), 2003, nr 3, s. 64.
  6. Nasz Przegląd”, s. 8, 1933-04-10. Warszawa. 
  7. Nasz Przegląd”, s. 16, 1932-10-09. Warszawa. 
  8. Ministerstwo Sprawiedliwości,Wpisy do rejestru handlowego, „Obwieszczenia Publiczne: dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości” (74 A), wpis nr 148/XL,Warszawa, 18 września 1933, s. 41 [dostęp 2025-08-05] .
  9. Fabryki kopert i papeterii, [w:] Związek Izb Przemysłowo-Handlowych Rzeczypospolitej Polskiej,Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu, pozycja nr 12982,Warszawa 1938, s. 1125 [dostęp 2025-08-05] .
  10. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-30].
  11. M.P. z 1954 r. nr 97, poz. 1147 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu graficznego i księgarstwa” - wskazany jakoJan Stefczyk.
  12. M.P. z 1945 r. nr 39, poz. 94 „w uznaniu zasług, położonych dla sprawy radiofonii w Polsce, a w szczególności odbudowy Centralnej Rozgłośni Polskiego Radia w Raszynie” - wskazany jakoJan Stefczyk.
  13. Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], www.zaiks.org.pl [dostęp 2025-06-08] .
  14. Nagrody „PROBLEMÓW" w roku 1985 otrzymują:, „Problemy”, nr 11 (472), RSW „Prasa-Książka Ruch", listopad 1985, s. 2,ISSN0032-9487 .

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
  • Magdalena Prokopowicz (red.):Żydzi polscy. Historie niezwykłe, Demart, Warszawa 2010, s. 169–170.

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
LaureaciNagrody Ikar
XX wiek
XXI wiek
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Kopaliński&oldid=77690921
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp