Władca Pierścieni: Powrót króla (ang.The Lord of the Rings: The Return of the King) – trzeci i ostatni film ztrylogiiWładca Pierścieni, powstały w koprodukcji kinematografii amerykańskiej i nowozelandzkiej – w reżyseriiPetera Jacksona. Światowa premiera filmu odbyła się 17 grudnia 2003 r.
Film jest adaptacją trzeciej części powieściJ.R.R. TolkienaWładca Pierścieni zatytułowanejPowrót króla. Kręcono go w plenerach Nowej Zelandii równocześnie z dwiema pozostałymi częściami trylogii. Poprzednią częścią trylogii był filmDwie wieże.
W 2004 roku film zdobył 11Oscarów (we wszystkich kategoriach, w których go nominowano). Film otrzymał również 2MTV Movie Awards w kategoriach Najlepszy Film i Najlepsza Scena Akcji (bitwa na polach Pelennoru). W serwisieRotten Tomatoes 93% recenzji filmu uznano za pozytywne[1].
HobbiciSméagol iDéagol odnajdująJedyny Pierścień. Pod jego wpływem Sméagol morduje swego kuzyna. Adorowany przez niego Jedyny Pierścień stopniowo niszczy go fizycznie i psychicznie, zmieniając go w Golluma. Wieki później zostaje on przewodnikiemFroda iSama doMordoru, by tam mogli zniszczyć Jedyny Pierścień wGórze Przeznaczenia. Przechodząc przezEphel Dúath, Sam nadal ma złe przeczucia co do tego, dokąd Gollum ich zaprowadzi. Frodo jednak ma pełne zaufanie do stworzenia. Obaj nie wiedzą, że Gollum planuje ich zdradzić i z powrotem przywłaszczyć sobie Jedyny Pierścień.
Gandalf udaje się z Pippinem do Minas Tirith, by ostrzecnamiestnika GondoruDenethora, będącego w żałobie po swoim synuBoromirze. Pippin oznajmia, że Boromir zginął ratując mu życie i chce spełnić dług. Wdzięczny Denethor przyjmuje go na służbę. Gandalf ostrzega przed nadchodzącą wojną i prosi Denethora o zapalenie latarni, aby ostrzec sąsiednie armie. Denethor odmawia, wierząc, że Gandalf zamierza jedynie wykorzystać swoje siły do pokonania armii Mordoru, a następnie zastąpić go Aragornem współpracującym zRohirrimami. Gandalf obawia się przegranej, ponieważ liczniejszym wojskom Mordoru przewodziCzarnoksiężnik z Angmaru, wódzNazgûli i najpotężniejszy sługa Saurona, którydawniej zranił Froda w Wichrowym Czubie, a także wspierają jeHaradrimowie iKorsarze z Umbaru. Czarnoksiężnik z Angmaru rusza ze swymi wojskami ze swojej twierdzyMinas Morgul, koło której znajdują się obecnie Gollum z hobbitami.
Osgiliath zostaje podbity przez oddziałyorkaGothmoga, komendanta Minas Morgul, aFaramir i jego ludzie są zmuszeni wycofać się. W Minas Tirith na polecenie Gandalfa Pippin zapala gondorskie latarnie, by wezwać pomoc z Rohanu. Wracający do stolicy Faramir informuje ich, że spotkał żywych Froda i Sama. Tymczasem Gollum wrabia Sama w zjedzenie zapasów jedzenia i pragnienie zdobycia Jedynego Pierścienia. Frodo daje się oszukać i każe Samowi wrócić do domu. Faramir otrzymuje rozkaz od Denethora odzyskania Osgiliath. Próba się nie udaje i Faramir doznaje rany zagrażające życiu. Do obozowiska armii Rohanu przybywa Elrond informujący Aragorna, że Arwena, odmawiając opuszczeniaŚródziemia, umiera od rosnącej siły Saurona. Daje Aragornowi mieczAndúril, przekuty z odłamkówNarsila, mieczaElendila i namawia go do objęcia tronu Gondoru. Mówi mu też o przewadze liczebnej Mordoru i proponuje wziąć do pomocyUmarłych z Dunharrow.
Aragorn z Legolasem i Gimlim dociera doŚcieżki Umarłych i obiecuje uwolnić Umarłych z Dunharrow od ich klątwy, jeśli przyjdą z pomocą Gondorowi. Minas Tirith zostaje oblężone przez siły Saurona, które zaczynają przełamywać bramy, a Gandalf próbuje zebrać mniej liczebną armię. W przełęczy Cirith Ungol Gollum, tak jak planował, wpuszcza Froda do jaskini, gdzie żyje gigantyczna pajęczycaSzeloba pożerająca każdą żywą istotę. Zdając sobie sprawę z oszustwa Golluma, Sam wraca do Froda, którego po zrzuceniu Golluma ze skał atakuje Szeloba. Sam rani ciężko Szelobę, jednak Frodo nie daje oznak życia. Sam zamierza dokończyć zadanie przyjaciela. Śledzi orków zabierających ciało Froda i podsłuchując ich, dowiaduje się, że Frodo nie jest martwy, tylko nieprzytomny od jadu Szeloby.
W cytadeli oblężonego Minas Tirith Denethor próbuje spalić na stosie pogrzebowym siebie i nieprzytomnego Faramira, sądząc że stracił i drugiego syna. W ostatniej chwili Gandalfowi i Pippinowi udaje się uratować Faramira. Denethor spostrzega, że Faramir żyje i spowity przez ogień ginie spadając z balkonu. Minas Tirith wydaje się stracone, ale naPola Pelennoru nadciąga kawaleria Rohanu. Rozpoczyna się zaciętabitwa z orkami, w której walczą także przebraniÉowina i Merry, którzy nie mieli pozwolenia na wzięcie w niej udziału. Rohirrimowie odnoszą początkowy sukces, lecz następuje kontratak ze strony Haradrimów na potężnycholifantach, a Czarnoksiężnik z Angmaru śmiertelnie rani Théodena. Do walki z Czarnoksiężnikiem staje Éowina i z pomocą Merry’ego zabija go. Flota Umbaru dociera, lecz na jej czele stoi Aragorn z Legolasen i Gimlim oraz Umarli z Dunharrow, którzy zdziesiątkowali Korsarzy i walnie przyczyniają się do pokonania armii Saurona.
W twierdzy Cirith Ungol, Sam ratuje Froda z rąk orków walczących o jego kolczugę. Obaj ruszają na ostatni etap podróży przez Mordor do Góry Przeznaczenia, aby pozbyć się Jedynego Pierścienia. Aby stworzyć dywersję, Aragorn proponuje, aby zabrać pozostałe siły do Czarnej Bramy Mordoru, aby odciągnąć uwagę orków i Saurona, tak aby Frodo mógł bezpiecznie kontynuować misję. Zjednoczone wojska pod wodzą Aragorna, Gandalfa iÉomera stoją pod Czarną Bramą[b].Następuje atak Saurona. Gdy Frodo, będąc już w Górze Przeznaczenia, ma wrzucić pierścień, ulega jego wpływowi ku grozie Sama. W tym samym momencie Gollum atakuje Froda i odgryza jego palec z pierścieniem. Gollum cieszy się z odzyskania skarbu i wraz Jedynym Pierścieniem zrzuca się w dół lawy, ginąc. Tym samym Jedyny Pierścień ulega zniszczeniu i Sauron ginie wraz z armią, a jegotwierdza rozpada się. Sama i Froda przed lawą ratująorły wspomagające ich sojuszników.
Ocaleni Frodo i Sam spotykają się z Gandalfem, Merrym, Pippinem, Aragornem, Gimlim i Legolasem. Aragorn zostaje korowany na króla Gondoru i żeni się z Arweną, a także składa hołd hobbitom za ich zasługi. Z kolei Faramir i Eowina zostają parą. Hobbity wracają doShire, gdzie Sam żeni się zRóżą Cotton. Cztery lata później Frodo, Sam, Merry i Pippin towarzyszą sędziwemuBilbo doSzarych Przystani, który wraz z Gandalfem, Elrondem,Galadrielą iCelebornem udaje się doNieśmiertelnych Krain. Frodo, coraz bardziej odczuwający skutki rany zadanej przez Czarnoksiężnika z Angmaru, decyduje się dołączyć do nich i żegna się z przyjaciółmi. Sam wraca do Róży i ich wspólnych dzieci, zamierzając wypełnić prośbę Froda o dokończenie spisania ich przygód.
W wersji rozszerzonej ujęto wiele wątków uprzednio nakręconych, które zostały usunięte w wersji kinowej. Zmiany dotyczą zarówno kilkusekundowych wstawek, jak również rozbudowanych scen[3][4].
W powieści, gdy hobbici przybywają doShire, zastają je opanowane przez Sarumana.Frodo,Sam,Merry iPippin wywołują powstanie, w wyniku któregoczarodziej zostaje przepędzony, a następnie zabity przezGrímę (który następnie sam ginie od hobbickich strzał). Cały ten wątek został pominięty w filmie, gdzie Saruman i Gríma giną znacznie wcześniej, już w zrujnowanym Isengardzie (scena, która w powieści była w części drugiej). Grima nie zostaje zabity przez hobbitów, lecz przezLegolasa.
W filmie znacznie rozbudowano rolę komendanta Morgulu,Gothmoga. W powieści był tylko raz wspomniany i nie zostało nawet podane czy był orkiem czy człowiekiem. W filmie jest on orkiem i jeden z głównych antagonistów (obokSaurona,Czarnoksiężnika z Angmaru iSzeloby).
Filmowy Denethor ma znacznie więcej negatywnych cech niż książkowy. W przeciwieństwie do powieściowego namiestnika, który został opisany jako władca silny i mądry, w filmie został przedstawiony on jako słaby i mierny władca, który bardziej szkodziGondorowi niż mu pomaga. Dodatkowo znacznie uwypuklono (zwłaszcza w wersji reżyserskiej) wątek niechęci Denethora do Faramira, który w książce był jedynie lekko zasygnalizowany.
W filmie znacznie zmieniono scenę śmierciDenethora. W powieści własnowolnie dokonuje on samospalenia. W filmie próbuje spalić siebie iFaramira (którego uważa za martwego), leczGandalf i Pippin ratują ich. Jednak Denethor ze złości rzuca się na Pippina. Wtedykoń Gandalfa popycha Denethora w płomienie, a Denethor, ogarnięty i spowity przez nie biegnie przez taras Minas Tirith, rzuca się z niego na Pola Pelennoru i umiera pod wpływem upadku.
W powieściThéoden umiera, nie wiedząc, żeÉowina jest w pobliżu. W filmie to ona towarzyszy mu przy ostatnim tchnieniu, a potem go opłakuje.
W filmie znacznie rozbudowano rolęUmarłych z Dunharrow. W filmie, gdy Aragorn z Legolasem iGimlim dociera do tajemniczej budowli we wnętrzu podziemi, pojawiają się zjawy, które ich otaczają. Aragorn żąda od nich dopełnienia przysięgi i rzuca im wyzwanie. W pewnym momencie wszystkie duchy znikają i na trzech wędrowców spada lawina ludzkich czaszek. Udaje im się wydostać na zewnątrz. Gdy widzą na wodach Anduiny statki Korsarzy, pojawia się Król Umarłych, który obiecuje stanąć do walki. Później ukazane jest zdobycie wrogiej floty, a następnie udział Umarłych wBitwie na polach Pelennoru, gdzie walnie przyczyniają się do pokonania sił Saurona. Po zakończeniu batalii Aragorn pozwala im odejść. W powieści Umarli nie biorą udziału w Bitwie na polach Pelennoru.
W związku z rozbudowaniem wątku miłości Aragorna iArweny dodano kolejne sceny których w książce nie było, m.in. scenę, w której Elrond przybywa do obozowiska Rohańczyków, by poinformować Aragorna o umierającej Arwenie.
W filmieGollum nastawia Froda przeciw Samowi. W książce nic takiego się nie dzieje.
W książce Sam daruje życie Gollumowi. W filmie nie ma takiej sceny.
W filmie rozszerzono scenę spotkania Gandalfa z Czarnoksiężnikiem z Angmaru (pojawia się w wersji reżyserskiej).
W powieści podczas Bitwy na polach PellenoruCzarnoksiężnik z Angmaru zrzuca kaptur, bez którego widać jedynie świetliste oczy i koronę. W filmie cały czas nosi w miejscu „głowy” hełm.
W książce z dwójki hobbitów jedynie Pippin wyrusza wraz z wojskami Rohanu i Gondoru do Mordoru. W filmie zarówno Merry jak i Pippin wyruszają.
W filmie pominięto wątek uzdrawiających zdolności Aragorna (jako prawowitego dziedzica tronu Gondoru). Scena ta została pokazana w edycji rozszerzonej.
W książce Narsil zostaje przekuty jeszcze przed wyruszeniem Drużyny z Rivendell. W filmie Aragorn otrzymuje miecz od Elronda w Dunharrow, tuż przed wyruszeniem na Ścieżkę Umarłych.
W filmie nie uwzględniono wątku palantíra z Minas Tirith.
W filmie po tym jakGollum odgryza palec Frodowi,Frodo mocą przywiązania do jego posiadania postanawia jeszcze go odzyskać, więc rzuca się na Golluma i z nim się o niego szarpie, po czym spadają w przepaść. Frodo łapie się krawędzi i z trudem z pomocąSama zostaje uratowany przed śmiercią. W książce natomiast Gollum po odgryzieniu palca Frodowi i w ten sposób odzyskując pierścień popada nieroztropnie w euforię zapominając o niebezpieczeństwie miejsca w którym się znajduje, robi o jeden krok za dużo po czym wpada w ognistą czeluść ginąć w niej, niechcący przysługując się sprawie zniszczenia pierścienia.
↑W wersji rozszerzonejSaruman, będący na szczycieOrthanku odrzuca ofertę Gandalfa wyrzeczenia się Saurona.Gríma dowiedziawszy się, że Saruman nie zwróci mu wolności, zabija go skrytobójczo nożem. Wkrótce i Gríma ginie zastrzelony przez Legolasa. Martwy Saruman spada z wieży wraz ze swympalantírem
↑W wersji rozszerzonej, naprzeciw wychodzi im emisariusz Mordoru, przerażającyRzecznik Saurona, który domaga się złożenia broni i poddania się woli Saurona. Mówi, że Frodo nie żyje przedstawiając jego kolczugę. Aragorn nie daje się zwieść i dekapituje Rzecznika Saurona.
