20 stycznia 1945 roku węgierski rząd tymczasowy z udziałemKomunistycznej Partii Węgier podpisał zawieszenie broni. W latach 1946–1953 kierowani przezMátyása Rákosiego komuniści zaprowadzili w krajureżim wzorowany nastalinowskim. W 1948 roku powstała sprawująca jednopartyjną władzę Węgierska Partia Pracujących. W ramach reform Rákosiego przyjęto nową, opartą naradzieckiej,konstytucję (1949),znacjonalizowanoprzemysł, przeprowadzonokolektywizacjęrolnictwa[1], wszelkie formy opozycji były tłumione za pomocąterroru i represji przez służbę bezpieczeństwa (Államvédelmi Osztály, późniejÁllamvédelmi Hatóság). W latach 1953–1955 stanowiskopremiera po Rákosim przejąłImre Nagy, który proklamował stosunkowo liberalny tzw.Nowy Kurs. Mimo popularności w społeczeństwie Nagy został obalony przez twardogłowych stalinistów.
W lipcu 1956 roku, w wyniku zmian politycznych w ZSRR po śmierci Józefa Stalina i pod naciskiem Sowietów, pozbawiono władzy i wywieziono do ZSRR Rákosiego. Postawienie na czele partii jego następcy,Ernő Gerő, skompromitowało węgierskich komunistów, którzy utracili resztki zaufania społecznego. W październiku 1956 roku rozpoczęły się masowe demonstracje, którym początek dał pogrzeb ofiar sfingowanego procesu politycznego (tzw.proces Rajka). Manifestacje kontynuowano jako wyraz solidarności z polskimi wydarzeniami z października 1956 roku (tzw.polski październik, dojście do władzyWładysława Gomułki), które powszechnie postrzegane były na Węgrzech jako zmiany o charakterze systemowym. 23 października demonstrantów zaatakowali funkcjonariusze służby bezpieczeństwa, co spowodowało wybuchpowstania węgierskiego 1956 i interwencję radziecką na Węgrzech. 24 października Nagy został ponownie wyznaczony na stanowisko premiera. Początkowo wynegocjował zawieszenie broni z Sowietami. Podczas krótkotrwałych rządów próbował dokonać reform: m.in. rozwiązał Węgierską Partię Pracujących, tworząc na jej miejsceWęgierską Socjalistyczną Partię Robotniczą (WSPR). Następnie rozwiązał tajną policję, ogłosiłneutralność Węgier i wystąpienie kraju zUkładu Warszawskiego, podjął rokowania w sprawie całkowitego wycofaniaArmii Radzieckiej oraz zapowiedział przywrócenie wolnych wyborów[2]
Po tym jak Nagy ogłosił wystąpienie z Układu Warszawskiego, interwencja wojskowa ZSRR została wznowiona. Z inicjatywy Sowietów wSzolnoku utworzono „Rewolucyjny Rząd Robotniczo-Chłopski”, na czele którego stanąłJános Kádár. Po obaleniu rządu Imre Nagya, 7 listopada 1956 Kádár przybył wraz z rządem do Budapesztu i przejął władzę[3]. Początkowo rządy Kádára charakteryzowały ostre represje wobec uczestników powstania, stopniowo jednak liberalizował swoją politykę, zwłaszcza w zakresie gospodarki – później także w sferze politycznej. Polityka ta, określana potocznie jako „gulaszowy komunizm” („gulasz-komunizm”[4]), podniosła na stosunkowo wysoki poziom, jak na kraj bloku wschodniego, standard życia i przyniosła rządowi sporą popularność wśród mieszkańców. Na początku lat 60. rząd ogłosiłamnestię w ramach której z więzień wyszli polityczni oraz uczestnicy powstania z 1956 roku[5]. W 1966 roku Komitet Centralny zatwierdził wprowadzający elementywolnego rynku Nowy Mechanizm Ekonomiczny (węg.új gazdasági mechanizmus), który rozluźnił restrykcje związane zhandlem międzynarodowym, dał ograniczoną wolność pracującym whandlu i pozwolił ograniczonej liczbie ludzi działać w sektorzeusług[6]. Szczególny okres liberalizacji przypadł na czas gdy premierem kraju byłJenő Focka. Okres ten uważany jest za jeden z najbardziej wolnorynkowych w historii państw członkowskichRady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej[7][8].
W 1987 roku Kádár został usunięty ze stanowiska sekretarza KC MSZMP przezMiklósa Németha, który rozpoczął na Węgrzech proces transformacji ustrojowej[9]. W tym samym roku powstało opozycyjneWęgierskie Forum Demokratyczne, domagające się zmian w ustroju politycznym i ekonomicznym. W 1989 roku, w wyniku rozmów opozycji, WSPR i organizacji społecznych (tzw.trójkątny stół), Węgry zostały przekształcone w państwodemokracji parlamentarnej, w którym nastąpiła reorganizacja WSPR wWęgierską Partię Socjalistyczną.
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
