.jpg) Vladka Meed, 2005 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 29 grudnia 1921 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 listopada 2012 | ||
| Zawód, zajęcie | działaczka | ||
| |||
Vladka Meed lubWładka Meed, właściwieFeigele Peltel (ur.29 grudnia1921 wWarszawie, zm.21 listopada2012 wPhoenix[1]) – polsko-żydowska działaczka ruchu oporu w czasieII wojny światowej, kurierkaŻydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), autorka wspomnień i działaczka społeczna.
Urodziła się w Warszawie, w rodzinie Chany i Szlomo Peltelów[1]. W czasieokupacji niemieckiej posługiwała się imieniem Władysława, zdrabnianym jako Władka, a w przyszłości przekształconym na Vladka. Była członkiemBundu, na polecenie którego pozostała po tzw. stronie aryjskiej i organizowała pomoc dlagetta warszawskiego. Brała między innym udział w akcji ratowania dzieci żydowskich z getta, które po przeszmuglowaniu przez mur ukrywane były w polskich rodzinach katolickich. W 1942 r. była jedną z osób, które poinformowały przedstawicieli polskiego podziemia o deportacji 265 tysięcy Żydów doobozów zagłady oraz o mordach dokonywanych wobozie zagłady w Treblince. Podczaspowstania w getcie warszawskim w kwietniu 1943 r. zajmowała się przerzucaniem do getta pistoletów,dynamitu oraz benzyny dobutelek zapalających.
W 1944 r. poślubiła Benjamina Meeda (Międzyrzeckiego), z którym po zakończeniu działań wojennych wyjechała doUSA. W Stanach Zjednoczonych małżeństwo Meed zajęło się między innymi działalnością społeczną inicjując powstanie organizacji zrzeszającej kombatantów ruchu oporu getta warszawskiego, a następnie doprowadzili do powstania Amerykańskiego Zgromadzenia Żydów Ocalonych z Holokaustu. Byli inicjatorami nauczania w USA oHolocauście i historii warszawskiej diaspory Żydowskiej, a sama Vladka Meed nawiązała współpracę z Amerykańską Federacją Nauczycielską organizując przez wiele lat wyjazdy edukacyjne do Polski. Była również wiceprzewodniczącą Żydowskiego Komitetu Robotniczego wNowym Jorku[1].
Była autorką książkiPo obu stronach muru: wspomnienia z warszawskiego getta[2] opublikowanej pierwotnie w językujidysz, w 1948 r., zawierającej jej wspomnienia z okupowanej Warszawy. Książka doczekała się tłumaczenia naj. angielski w 1972 r., z przedmowąElie Wiesela, a następnie na języki:niemiecki,polski ijapoński[3].
W ostatnim okresie życia cierpiała nachorobę Alzheimera.
W 2020, na 78. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim, przymetrze Centrum odsłonięto mural poświęcony kobietom walczącym w powstaniu. Została tam upamiętniona jako jedna z 9 Żydówek[4].
