We wczesnymśredniowieczu Ustka byłakaszubską osadą rybacką przynależną do kasztelanii słupskiej i dzieliła historyczne losy z pobliskimSłupskiem. Obecnie, klimat starej portowej osady znaleźć można jeszcze wśród rybackich domów w kwartale wytyczonym ulicami Marynarki Polskiej i Czerwonych Kosynierów. Zachował się tu jeszcze układ uliczekśredniowiecznej wsi, który z uwagi na jego wartość historyczną, objęty został ochroną konserwatorską[4].
Współcześnie to miejsce chętnie odwiedzane przez turystów, ze względu na bliskość Morza Bałtyckiego, dogodność komunikacyjną oraz liczbę noclegów, hoteli ipensjonatów, a takżerestauracji itawern.
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.
Ustka leży nad Bałtykiem w zachodniej częściWybrzeża Słowińskiego. W Ustce rzekaSłupia wpada do morza. W zachodniej części miasta do morza uchodzi także strumieńCzarna.
Według danych z 1 stycznia 2015 powierzchnia miasta wynosiła 10,19 km²[5], z czego 46% stanowią lasy, a 11% –użytki rolne. Obszar miast stanowi 0,44% powierzchni powiatu słupskiego oraz 16,4% jego ludności.
Układ miejski tworzy: 88 ulic, 2 place (Dąbrowskiego, Wolności) oraz 3 trakty (Promenada Nadmorska, Bulwar Portowy, Trakt Solidarności). Dawne dzielnice miasta:Grabienko,Mokrzyca, Ustka-Leśniczówka.
Według protokołu wizytacji biskupiej z 1665 osiedlonych w ówczesnej Ustce były 33 rodziny[6]. W październiku 1947 Ustkę zamieszkiwało 3458 Polaków i 371 Niemców[7].
Według danych GUS, Ustka w 2021 roku liczyła 14 954 mieszkańców, w tym 7134 mężczyzn (47,7%) i 7820 kobiet (52,3%). W wieku produkcyjnym było 61,7% mężczyzn i 49,3% kobiet[11].
Nazwa ma pochodzenie słowiańskie i charakter topograficzny. Powstała przez dodanie dopomorskiego kontynuantupsł. nazwy pospolitej *ustьje „ujście”formantu -ka[12].Friedrich Lorentz odnotował wariant nazwy w lokalnychgwarach słowińskich:Vʉ͂skå, wraz z nazwami mieszkańców:Vʉ͂ščȯu̯n,Vʉ͂ščȯu̯nkă „ustczanin, ustczanka”[13]. Niemiecka nazwaStolpmünde również ma charakter topograficzny i jest złożeniem dwóch elementów: nazwy własnejStolpe „Słupia” (o słowiańskim pochodzeniu) i nazwy pospolitejMünde „ujście”[14].
PrzedII wojną światową polscy kartografowie używali nazwyUście[15]. Przez kilka miesięcy po przejęciu miasta przez administrację polską w 1945 roku równolegle funkcjonowało kilka nazw miasta:Nowy Słupsk,Nowe Słupie,Postomin,Postomino,Słupioujście,Słupie,Ujście iUszcz[16]. Ostatecznie rozporządzeniem w 1946 roku ustalona została nazwa Ustka[17].
Z umowy słupskich radnych zeŚwięcami (Jaśko ze Sławna oraz Jaśko z Darłowa) z 2 lutego 1337 pochodzi informacja o istnieniu warowni w miejscu ujściaSłupi. Warownia w Ustce jestgrodziskiem „quondam castrum”, w umowie jest to miejsce określone jako:
...nec non totum et integrum portum Stolpesmunde dictum, penes aquam stolpensem tam ab una quam alia parte situm...
...jak również cały i niepodzielny port Ustka, położony po obu stronach rzeki Słupi...[20]
Podobnie jak mieszkańcy innych wsi miejskich, ustczanie byli poddanymi Słupska. Z tego tytułu składać musieli przysięgę poddańczą, tzw. przysięgę ustecką, oraz płacić podatki na rzecz miasta, dbać o stan portu i nabrzeży, naprawiać je, udzielać pomocy przy rozładunku i załadunku statków oraz przy wejściu statków do portu. Obowiązywał ich także przymus młynny (młyn miejski wZamełowie). Mieszkańcy Ustki wyróżniali się nie tylko obowiązkiem świadczenia wszelkich prac i usług związanych z portem, ale także płaceniem podatku szosowego, a nie czynszu, lub odrabianiem pańszczyzny. Aż dowojny trzydziestoletniej samodzielni ekonomicznie ustczanie, głównieszyprowie, karczmarze i wójtowie, przyjmowali obywatelstwo miasta Słupska i korzystali z przywilejów wynikających z posiadania praw miejskich. Rada miejska Słupska ustanawiała statuty, regulaminy i taryfy portowe, mianowaławójta, decydowała o wszelkich pracach związanych z funkcjonowaniem portu, określała rodzaje i wysokość podatków płaconych przez ustczan, sprawowała patronat nad kościołem i szkołą. Rada miejska, jako sąd wyższy, była instancją odwoławczą od wyroków sądu niższego. Wójt Ustki był jednocześnie wójtem portowym. Sprawował on władzę wykonawczą na terenie Ustki w odniesieniu do jej stałych mieszkańców, przebywających okresowo gości (kupców) oraz spraw wynikających z bieżącego funkcjonowania portu.
Od 1329 do końca 1342 Ustka i Słupsk w drodzezastawu były w posiadaniuzakonu krzyżackiego. Był to okres trudny, bo gdy książęBogusław V nie był w stanie spłacić w terminie do 1 stycznia 1343 r. należnej kwoty 3334grzywien, realna stała się groźba przejęcia ziemi przez zakon w wieczyste posiadanie. Ostatecznie sumę tę zebrało społeczeństwo. Pieniądze te pozwoliły Słupskowi i mieszkańcom ziemi słupskiej wykupić się z rąk Krzyżaków. Od 1368 Ustka leżała w granicachksięstwa słupskiego, dawnegolennaKorony Królestwa Polskiego, następnie w granicachksięstwa pomorskiegoGryfitów ze stolicą wSzczecinie.Od XIII wieku na tereny te napływali niemieccy kolonizatorzy. Liczba ludności coraz szybciej wzrastała. Kościół w Ustce, która już wówczas miała inną nazwę –Stolpmünde, był budowany wraz z kościołem wGrabnie (1356). Zbudowany z drewna kościół pod wezwaniemśw. Mikołaja stał na podwyższeniu, prawdopodobnie w środku staregogrodziska słowiańskiego. Filialna świątynia kościoła w Grabnie była wykorzystywana jako znak nawigacyjny dzienny i nocny.
Poważniejszą inwestycją była, rozpoczęta (według Andersona) około połowy XIV w., rozbudowa portu. Zbudowano wówczas pierwsze trwałe urządzenia portowe w postacimol o długości ok. 55 m, wykonanych zkaszyc, wzmocnionych palami, oraz drewnianych umocnień brzegowych kanału portowego, długości: lewy, zachodni brzeg – 280 m, prawy, wschodni – 320 m. Przedłużeniem umocnień były mola. Następny etap rozbudowy portu, połączony z kapitalnym remontem dotychczasowych urządzeń, miał miejsce w XV w. Przedłużono wówczas mola do ok. 100 m, wzmocniono wschodni brzeg kanału portowego palową ścianą o długości 170 m oraz wymieniono wszystkie zużyte lub uszkodzone elementy dotychczasowych konstrukcji.
Wizytacje szkół przynoszą pierwsze informacje o szkole w Ustce z 28 lipca 1590 i z 1729. W 1590 wzmiankowano też, że mieszkańcy Ustki zajmują się intensywnie także rybołówstwem.
W czasiewojny trzydziestoletniej 2 listopada 1626 r. doportu w Ustce wkroczyły wojska szwedzkie. Obroty portu spadły. Zmniejszyła się też liczba mieszkańców. Dodatkowo do klęsk związanych z wojną w 1644 Ustkę strawił pożar; ocalało 15 domów i kościół.
W 1648 traktat pokojowy i dodatkowe uzgodnienia w 1653 przyporządkowały wschodnią część Pomorza Zachodniego, a więc i Ustkę, pod zwierzchnictwo państwabrandenbursko-pruskiego, przekształconego w 1701 wKrólestwo Prus.
W XVIII wieku nieliczne statki rozładowywane były na redzie. W 1794 Ustka liczyła około 700 mieszkańców.
Nowa wojna wywołana przezNapoleona powoduje, żeWielka Armia zajęła Pomorze Zachodnie na przełomie 1806/07. Port w Ustce był blokowany.
W 1888 był konsekrowany nowy kościół. Budynek murowany z cegły na fundamencie z głazów granitowych. Budowa kolei (początek XX wieku) wąsko- i szerokotorowej dokonała przyspieszenia w rozwoju gospodarczym portu, jak również całego regionu. Liczba ludności Ustki w 1818 wynosiła 477, a w 1941 – 5051 osób.
Pierwsze, wcale niemałe inwestycje infrastruktury wypoczynkowej zostały podjęte przez gminę miejską w 1911. Budowle po obu stronach portu były konstrukcji drewnianej usadowione na palach. Projekt wzorował się na łazienkach w Sopocie. Od tego czasu jest nieprzerwany przyrost realizacji tych inwestycji.
W 1904latarnia morska w Ustce emitowała światło białe przerywane. A od 1913 r. dodatkowo na wschodnim falochronie pracowałasyrena mgłowa.
W dniu 8 stycznia 1914 roku doszło na plaży zachodniej w rejonie Ustki do katastrofy morskiej – mały i stary parowiec „Stolp” został wyrzucony podczas sztormu na brzeg.
Od września 1939 i od czerwca 1941 obowiązywały na pewien czas obostrzenia dla cywilnego ruchu statków. W czasiewojny pojawiły się plany rozbudowy portu. Szybko zaniechano prac, a jedynym niemym świadkiem tych zdarzeń jest kawałek niedokończonego mola (tzw. trzecie molo). Od 1942 w niewielkim stopniu była rozbudowywana stocznia. Do połowy 1944 w Ustce było ok. 230 więźniów. Od września 1944 r. Niemcy „przechowywali” w Ustce spory duńskipancernik obrony wybrzeża„Niels Juel”, który służył im jako jednostka pomocnicza. W 1944 dla Ustki (w szczególności ze względu na port, który dawał możliwość ucieczki przed frontem) rozpoczął się okres zgromadzeniem się dużej liczby uchodźców. Panowała szczególnie ostra zima, brakowało kwater i żywności.
Port w Ustce w 1979
9 marca 1945 miasto zostało zajęte przez oddziały pancerne3 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego2 Frontu Białoruskiego (po wojnie ku czci żołnierzy radzieckich postawiono pomnik na pl. Wolności)[21]. Została w mieście utworzona komendantura, która utworzyła niemiecką, pomocniczą administrację z niemieckim burmistrzem. Zaczęli zjeżdżać się polscy osiedleńcy. Pierwsza polska władza, Zarząd Miejski, rozpoczęła urzędowanie 11 maja 1945. Pierwszym burmistrzem został Wacław Jaworski, a jego zastępcą Wacław Michalski[22]. Stacja PKP wznowiła ponownie działalność na trasie Słupsk – Ustka 29 czerwca 1945 przyjazdem pociągu, którym przybyli zaproszeni do Ustki goście na pierwsze po wojnieŚwięto Morza. Urząd Pocztowy, uruchomiony 3 maja 1945, obejmował początkowo swym zasięgiem Ustkę i 20 okolicznych gmin. Oficjalne przekazanie władzy administracyjnej Polakom odbyło się 22 lipca 1945. Zlikwidowana została radziecka komendantura wojenna. W tym czasie zameldowanych było w Ustce 266 Polaków.
W latach 50. Ustka zaczęła rozwijać się jako miejscowość wczasowo-wypoczynkowa. Powstawały ośrodki wypoczynkowe instytucji i zakładów pracy, początkowo na bazie przedwojennych willi, później nowo budowanych obiektów. Pod koniec lat 60. funkcjonowały tu już cztery duże ośrodki wczasoweFWP („Czarodziejka”, „Celwiskoza”, „Przystań” i „Włókniarz”) dysponujące łącznie ok. 700 miejscami oraz szereg mniejszych ośrodków zakładowych (głównie zespoły domków campingowych), skupionych we wschodniej części miejscowości. Działało 5 restauracji, 2 bary rybne, bar mleczny, kawiarnia oraz 2 kina („Delfin” i MDK) i 3 sceny[23].
W grudniu 2013 oddano do użytku obrotową kładkę dla pieszych nad kanałem portowym. Stalowa konstrukcja o masie ponad 80 t ma blisko 58 m długości, wysoki na 24 mpylon oraz pomost o szerokości 4 m. Obracanie kładki trwa 4 min. i jest możliwe dzięki napędowi elektrycznemu. Budowa trwała pół roku i pochłonęła 4,39 mln zł[24]. Po dwuletniej przerwie związanej z awarią kładkę otwarto ponownie w maju 2017[25], a latem 2018 z powodu upałów była ona nieczynna między 11.00 a 18.00[26].
Między 5 a 13 czerwca 2007 odbyły się w Ustce konsultacje w sprawie nadania miejscowości Ustka statusu miasta[27]. Powodem tego było podważenie historycznego faktu nadania Ustce praw miejskich przez Niemców 22 marca 1935. W związku z obchodami 70. rocznicy nadania praw miejskich, ustecki dziennikarz-historyk Marcin Barnowski odkrył, że Ustka praw miejskich nigdy nie otrzymała, a jej obecny status miejski jest wynikiem uzurpacji. Nie udało się znaleźć żadnego dokumentu potwierdzającego nadanie Ustce praw miejskich, a data 22 marca 1935 jest zaledwie datą wydaniarozporządzenia do ustawy o ustroju gmin, na mocy którego każdy szef gminy obligatoryjnie stał się burmistrzem. Znaczy to, że zmieniła się tylko samorządowatytulatura, a samo rozporządzenie nie przesądzało o decyzji o nadaniu praw miejskich. Ponadto wydany w 1938 roku wykaz miast Pomorza Środkowego, liczących poniżej 10 tysięcy mieszkańców, nie obejmował Ustki. Ustka nie występuje jako miasto w żadnym międzywojennym wykazie gmin (np. w Amtliches Gemeindeverzeichnis für das Deutsche Reich z 1939), a jako miasto pojawia się po raz pierwszy w polskich powojennych źródłachGUS-owskich. Wydarzenie to stało się sensacją historyczną[28]. Pojawiły się propozycje wystąpienia z wnioskiem dopremiera o nadanie Ustce praw miejskich. Jednakże według Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, takiej potrzeby nie ma, ponieważ w wielu wydanych po 1975 roku aktach prawnych[29] Ustka figuruje jako miasto[30]. Ostatecznie po przeprowadzonej analizie przepisów potwierdzono, że Ustka posiada prawa miejskieprzynajmniej od 1 lipca 1976 roku. Przyjęcie innej interpretacji prowadziłoby do uznania, że równocześnie funkcjonowałyby dwie gminy o identycznym statucie prawnymgminy wiejskiej (a więc gmina wiejska i gmina pseudo-miejska), co jest niedopuszczalne. Na podstawie tych ustaleń MSWiA stwierdziło, że władze Ustki o nadanie praw miejskich starać się nie muszą[31].
Analogiczny stan prawny w zakresie braku formalnego aktu nadania praw miejskich miał miejsce wPruszczu Gdańskim.
Hotel Grand LubiczHotel LubiczHotel The SunSanatorium Uzdrowiskowo-RehabilitacyjneSanatorium TęczaDom Wczasowo-Sanatoryjny PerłaRadość Natura TourZakład Przyrodoleczniczy z 1911 (nieczynny)
Pierwsze niewielkie łazienki powstały w Ustce na przełomie XIX i XX w. Kuracja polegała na zimnych i gorących kąpielach w wodzie morskiej oraz spacerach w lasach sosnowych. Leczono rekonwalescentów pogrypowych oraz chorych na płuca,astmatyków ireumatyków. Sezon kuracyjny trwał od 15 czerwca do 15 września. W 1905 było 2 lekarzy uzdrowiskowych[32]. W 1911 na miejscu starych łazienek otwarto nowy Zakład Przyrodoleczniczy[33]. Frekwencja sprzedI wojny światowej wynosiła w sezonie około 3500–3600 osób i niewiele się zwiększyła w okresie międzywojennym[34].
Początkowe lata powojenne przyniosły stagnację w działalności uzdrowiskowej. Dopiero w 1974 po uruchomieniu Zakładu Przyrodoleczniczego (zamienionego na łaźnie miejskie) zorganizowano pierwsze turnusy dla kuracjuszy. 1 lipca 1978 powołano Państwowe Przedsiębiorstwo Uzdrowisko Ustka. Przystąpiono do organizacji sanatorów na bazie ośrodków wypoczynkowych. Tak urządzono sanatoria Azoty, Pomorze, Radość, Perła, Promyk. W jednym turnusie leczyło się 590 kuracjuszy[35]. W 1988 Ustce nadano status uzdrowiska. Do rozwoju oferty leczniczej Ustki jako uzdrowiska duży wkład wniósł Henryk Klimczuk, jego Naczelny Lekarz w latach 1981–2010[36].
W 2010 uzdrowisko sprywatyzowano. Nabyła go rodzina de Lubicz Szeliskich poprzez spółkę Hotel Lubicz w Ustce[36]. Działalność uzdrowiskowa została od tamtego momentu znacznie poszerzona. Aktualnie oferowane są nie tylko usługi lecznicze i hotelarskie, ale także profesjonalna odnowa biologiczna[37].
W 2013 r. ustalono sezon kąpielowy w okresie od 15 czerwca do 15 września[41].
Latarnia morskaWejście do portuPort, zabudowa wschodniaStara osada rybacka (XIX/XX w.)Stara osada rybacka, dom kapitana Haase, 1804Willa „Perła”, 2019Willa Red z 1900, styl wilhelmińskiŁaweczka Ireny KwiatkowskiejPomnik żaglowca
W Ustce znajdują się następujące obiekty zabytkowe wpisane dorejestru państwowego:
Układ urbanistyczny Starej Osady Rybackiej, XVIII w.
obejmujący obszar u zbiegu ulic Marynarki Polskiej i Czerwonych Kosynierów, zamknięty od północy placem zwanym potocznie Zaułkiem Kapitańskim. Obie ulice wyznaczają owalny kształt pierwotnego siedliska. Od 2009 objęty rewitalizacją.
wybudowana w 1892 z czerwonej cegły u nasady wschodniego falochronu, posiada ośmiokątną wieżę o wysokości 21,5 m, wysyła światło na odległość prawie 30 km, zastąpiła światło latarni wciąganej od 1871 na maszt stacji pilotów
wybudowany został w latach 1885–1888, w stylu neogotyckim, wzniesiony pierwotnie za wsią, na pustej wydmie,
Ratusz, przeniesiony w 2004 do dawnej szkoły z 1911
Wieża przeładunkowa z 1936 w porcie morskim
Tawerna portowa w dawnym spichrzu z 1910 (ul. Bulwar Portowy 6)
Willa Red z 1900, z wieżą i tarasem widokowym oraz ogrodem i stajnią (ul. Żeromskiego 1)
Dworek, z 1890, o konstrukcji ryglowej z czterokondygnacyjną wieżą, po wojnie Dom Pracy Twórczej (ul. Chopina 8)
Zespół willowy, z pocz. XX w. obecnie Ośrodek Wypoczynkowo-Leczniczy Delfin (ul. Kopernika 5)
Dom szachulcowy, z przełomu XVIII/XIX w. prawdopodobnie dawne biuro wójta i gospoda (ul. Marynarki Polskiej 10)
Dom szachulcowy, z 1804, nazywany Domem Kapitana Haasego (ul. Czerwonych Kosynierów 21)
Dom, z 1887, obecnie hotel Alga z wewnętrznym patio (ul. Chopina 4)
Pozostałe obiekty o charakterze historycznym (nie wpisane do rejestru zabytków):
Promenada Nadmorska
jej historia sięga 1875, kiedy założono tu park z alejami spacerowymi, w spacerach i śniadaniach na promenadzie lubował się książęOtto von Bismarck, obecnie ma ponad 2 km długości i rozpoczyna się od kanału portowego i biegnie w kierunku wschodnim
morska przystań żeglarska w ujściu rzekiSłupi; ma charakterportu morskiego z wszystkimi rodzajami konstrukcji dla obsługi statków o niewielkich wymiarach
falochrony wschodni i zachodni spełniające funkcję mola wcinające się w morze na około 100 m, z 1903. W Ustce istnieje również tzw. III molo (nieczynne) będące pozostałością po niedokończonych planach niemieckich sprzed II wojny światowej, kiedy to miano utworzyć z miasta drugą Gdynię, między trzecim molem a dzisiejszym portem planowano powstanie dwóch basenów dla wielkich statków
piesza kładka obrotowa łączącą brzegi Słupi, długości 57 m, otwarta w 2013
zbudowany w 1911 w celu leczenia chorób układu oddechowego, układu krążenia, przemiany materii i reumatyzmu; budynek wzniesiono w miejscu, gdzie w 1877 zbudowano pierwsze usteckie łazienki parowe, do łazienek tłoczono morską wodę, którą podgrzewano i wykorzystywano do kąpieli leczniczych
tzw. czerwona szopa, powstała w 1867 ze względu na ówczesne liczne wypadki statków, zwłaszcza w rejonie Ustki, budynek wieńczy godło ratownicze – maltański krzyż
Kino Delfin z 1936, zbudowane jako kinoteatr dla żołnierzy Luftwaffe
Bunkry Blüchera, znajdujące się przy zachodnim falochronie na wydmie, zbudowane przez Niemców przed II wojną światową jako Bateria Przeciwlotnicza i Zaporowa; do dziś zachowały się cztery działobitnie
Dzielnica willowa
usytuowana zaraz za promenadą i rozciągająca się w głąb śródmieścia
Pomnik usteckiej Syrenki na wschodnim falochronie, w dawnym miejscu pomnikaśw. Jana Nepomucena, autorstwa ustczanina Michała Rosa, o wysokości 6 m, z mosiądzu. W wyniku lokalnej akcji i zbiórki społecznościowej odsłonięty w sierpniu 2010. Huta nie wykonała zlecenia zgodnie z projektem autora, przez co prosił on władze lokalne o usunięcie Syrenki z widoku publicznego. Po odsłonięciu pomnika, został oszpecony przy udziale narzędzi mechanicznych przez nieznanych sprawców. Jesienią 2010 pomnik zdemontowano z falochronu, poprawiano w hucie uszkodzoną twarz i biust, jednak bez pozytywnego skutku. Rzeźba, wbrew protestom rzeźbiarza, wróciła do Ustki zimą 2010.
Makieta dawnej Ustki w Zaułku Kapitańskim
Herb Ustki z 1922. Umieszczony na kamiennym obelisku przedstawia żaglowiec, fale morskie i syrenkę trzymającą łososia co symbolizuje trzy walory miasta portu morskiego, kąpieliska i tradycji rybołówstwa. Znajduje się na Skwerze Aliny Skibniewskiej
Pomnik „Ludziom morza” zlokalizowany jest w usteckim porcie pomiędzy Kapitanatem Portu, a latarnią morską. Został odsłonięty w 2002 i przedstawia kobietę zwróconą twarzą do portu. Kompozycji towarzyszą cztery tablice ze scenami portowymi. Wkomponowano też dawne koło sternicze i kotwice.
Pomnik „Umierający wojownik”, autorstwaJosefa Thoraka w Parku Nadmorskim, ku czci 76 mieszkańców Ustki poległych w czasieI wojny światowej, odsłonięty 22 stycznia 1922, przedstawia nagiego, upadającego, rannego wojownika dźwigającego tarczę, na której po raz pierwszy uwieczniono herb Ustki.
pomnikFryderyka Chopina w Parku Nadmorskim, przedstawia postać kompozytora kierującego się w stronę morza. Odsłonięty został 23 czerwca 1979, jego autorką jestLudwika Nitschowa (twórczyni warszawskiej syrenki).
Pomnik „Trzy Gracje” autorstwa Jana Konarskiego na skwerku przed Domem Kultury. Trzy Gracje to Promienna, Rozumna i Kwitnąca patronki piękna, sztuk umysłowych i sztuk pięknych.
Figuraśw. Jana Nepomucena na zachodnim nabrzeżu portu, przy nowej stacji ratowników morskich SAR. Do 2010 usytuowany był na wschodnim falochronie. Wykonany z drewna.
Obelisk upamiętniający gen.Stanisława Sosabowskiego, przy skrzyżowaniu ulic Jagiellońska i Grunwaldzka z rondem patrona obelisku.
Pomnik „Pożarnikom Polskim” na Skwerze Pożarników
Pomnik „Rybaka Mistrala” na ul. Kaszubskiej na terenie Starej Osady Rybackiej
Widok na port z kładkę obrotowąPort Ustka – z lotu ptakaNabrzeże portoweUstka, port, jachty w basenie węglowym
Liczba kutrów rybackich w Ustce w latach 1886–1939:
1886
1895
1900
1905
1919
1915
1920
1925
1930
1932
1939
2
29
21
26
34
49
65
61
54
49
50
W Ustce ostatni drewnianyszkuner żaglowy spłynął na wodę w 1866 r. W roku następnym dwa szkunery, 38- i 39-łasztowy wzmocniono po raz pierwszy płytami galwanizowanymi oraz stalowymi[46].
W 1903 i 1904 zbudowano po jednym małym parowcu o pojemnościach odpowiednio 157 i 299BRT.Po I wojnie światowej i w latach kryzysu powojennego działalność w Ustce prowadziła jedna stocznia. Właściciel Józef Bartsch w swojej produkcji oferował łodzie wiosłowe, motorowe, jachty oraz drewniane i stalowekutry rybackie[20].Flota macierzysta Ustki w 1906 r.:
W pierwszych latach ubiegłego stulecia Ustka wzbogaciła się omleczarnię orazgazownię (w 1904 r.), którą rozbudowano w latach 1937 i 1938 r. Po pierwszej wojnie powstała tu niewielka fabryczka maszyn (przy tzw. drodze Eldorado, na lewym brzegu rzeki), do której należał warsztat naprawczy samochodów. W 1937 r. rozpoczęła produkcję fabryczka kiełbas z wątróbek dorszowych[20].
W 1947 r. w Ustce czynne były między innymi zakłady związane z gospodarką morską: „Stocznia” – warsztaty mechaniczne zatrudniały 260 pracowników, 3 wędzarnie – łącznie 61 pracowników, zakład konserwowy „Światowid” – 55 pracowników, Miejskie Zakłady Gazowni, Wodociągów i Kanalizacji – 25 pracowników. Prócz tego pracowały zakłady rzemieślnicze zatrudniające po kilka osób.
Ta sekcja od 2008-07 wymagazweryfikowania podanych informacji.
Na 30 kwietnia 2004 zacumowanych wporcie Ustka było 117kutrów iłodzi rybackich. Na terenie miasta zlokalizowane są także firmy branżowo związane zrybołówstwem – zakłady mechaniczne i elektromechaniczne, sieciarnie. Ważnym elementem całego sektora są przetwórnie ryb. Dawne duże przedsiębiorstwa państwowe zatrudniające w czasachPRL po kilka tysięcy osób albozbankrutowały (Stocznia Ustka SA), albo zostałysprywatyzowane. Na terenie dawnejstoczni zlokalizowane są nieduże prywatnespółki branżowo związane z rybołówstwem lub przemysłem okrętowym. Działalność ta jest jednak zanikająca i przewiduje się w przyszłości turystyczno-rekreacyjny charakter dawnych terenów przemysłowych. Teren drugiego pod względem wielkościpaństwowego przedsiębiorstwa PPiUR „Korab” został sprzedany i obecnie działają tam przedsiębiorstwa z branży turystyczno-noclegowej (osiedledeweloperskie przy ul. Na Wydmie),pensjonaty. W innej jego części zlokalizowano pierwszą na polskim wybrzeżu aukcję rybną, sieciarnię (firma duńska) oraz usługi[47].
Muzeum Piekarnictwa i Cukiernictwa (znajdujące się na poddaszu starej piekarni, gdzie zobaczyć można dawny sprzęt piekarniczy, m.in. XVII-wieczne urządzenie do wyrabiania ciasta, mieszadła do ciast i masy kremowej czy gofrownice z początku XX wieku)
Muzeum Statków
Muzeum Bursztynu otwarte w 2020
Muzeum Figur Woskowych
Cykliczne imprezy kulturalno-rekreacyjne w Ustce
Columbus Festiwal Wiatru- pokazy lotnicze i motoparalotniowe
Grand Lubicz Festiwal Światła
Mistral Festiwal- Festiwal Ulicznych Reakcji Artystycznych
„Bielsko Biała i Beskidy w Ustce”
Ustka Charlotta Enduro Extreme
Dni Morza
Sound of Gravity- święto sportów ekstremalnych
Bursztynowy weekend (Mistrzostwa Polski w wypłukiwaniu bursztynu „Złoto Bałtyku”)
14–15 sierpnia – Święto Miasta, czyli „Dożynki Rybne”
Przez cały XIX w. w Ustce była tylko jedna szkoła powszechna, początkowo kilkuklasowa – elementarna, następnie o pełnym zakresie edukacji stopnia podstawowego. W roku szkolnym 1897/98 pracowało w niej6 nauczycieli, a w 1917 r. 8 nauczycieli i 3 nauczycielki.W budynku szkoły mieściły się odrębne klasy szkoły średniej niższego szczebla.W końcowych latach XIX w. założono w Ustce państwową szkołę nawigacyjną pierwszego stopnia (niem. die Konigliche Navigationsvorschule). Szkoła ta stale borykała się z brakiem dostatecznej liczby kandydatów. Zlikwidowano ją w 1910 roku.
PoewangelickiKościół Najświętszego ZbawicielaKościół Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Morza wPrzewłoceKościół św. Marka Ewangelisty wLędowie OsiedluKaplica św. Ojca PioZbór Kościoła ZielonoświątkowegoSala Królestwa Świadków Jehowy
↑FriedrichF.LorentzFriedrichF.,Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 152(pol.).
↑WitoldW.IwickiWitoldW.,Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 110.
↑FriedrichF.LorentzFriedrichF.,Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1535.
↑WitoldW.IwickiWitoldW.,Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 105.
↑Polska. Mapa polityczna 1:1250 000. E. Romer i J. Wąsowicz, przed 1939.
↑Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945–1948. Tadeusz Białecki (red.). Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002, s. 228.ISBN 83-87879-34-7.
↑Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 7).
↑abcdŹródło: Dzieje Ustki – praca zbiorowa, Polskie Towarzystwo Historyczne w Słupsku 1985 r.
↑Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988,ISBN 83-217-2709-3, s. 686.
↑Źródło: Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Słupsku. Sprawozdanie z działalności Zarządu Miejskiego w Ustce za okres 1945–1950.
↑Krystyna Chylińska (oprac.): Informator FWP. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe CRZZ, 1968, s. 191-192.
↑abOd kąpieliska do uzdrowiska. 1988-2018 Trzydziesta rocznica nadania Ustce statusu miejscowości uzdrowiskowej. Tablica informacyjna obok tężni w Ustce, 2018, s. 1.
↑(§ 6. Statut Uzdrowiska Ustka) Uchwała Nr XXXV/282/2009 Rady Miasta Ustka z dnia 28 maja 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2009 r. Nr 102, poz. 2020).
↑(Załącznik tekstowy nr 1 do Statutu Uzdrowiska Ustka) Uchwała Nr XXXV/282/2009 Rady Miasta Ustka z dnia 28 maja 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2009 r. Nr 102, poz. 2020).
↑(§ 5. Statut Uzdrowiska Ustka) Uchwała Nr XXXV/282/2009 Rady Miasta Ustka z dnia 28 maja 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2009 r. Nr 102, poz. 2020).
↑abUchwała Nr XXXV/303/2013 Rady Miasta Ustka z dnia 28 maja 2013 r. ws. wykazu kąpielisk.