To jest wersja przejrzana tej strony
Tybetańska Księga Umarłych (tyb.: བར་དོ་ཐོས་གྲོལ,Wylie:bar-do thos-grol,ZWPY:Pardo Toizhoi) – rytualnybuddyjski tekst odczytywany w obecności zmarłego i opisującyproces umierania oraz pośmiertne stany umysłu.
Według podejścia takich uczonych jakCarl Gustav Jung przekaz zawarty w tej księdze dotyczący tego, że dusza zmarłego człowieka, jeśli nie rozpozna Dharmakaji i zamanifestuje się ponownie w nowym wcieleniu, doświadcza różnego rodzaju wizji, odpowiadaarchetypom wytworów indywidualnej i zbiorowejpodświadomości. Tybetańska Księga Umarłych pochodzi z popularnejtermy wTybecie odnalezionej przez tertona Karma Lingpa ze szkołyningma. Pierwsze tłumaczenia tej termy przez Waltera Evans-Wentza w XIX w. spowodowało ówcześnie wiele nieporozumień i porównań np. do mitologiiKsięgi umarłych starożytnegoEgiptu. Na język polski Tybetańską Księgę Umarłych przełożyłIreneusz Kania (1. wydanie:Literatura na Świecie, nr 8-9/1985; 1. wydanie książkowe: Kraków: Oficyna Literacka 1991).
Buddyzm tybetański opiera się na doświadczeniach weryfikowanych z praktykąwadżrajany, którą można zrealizować bezpośrednio, np. poprzeztantry Jogi Najwyższej lubdzogczen. Stany związane ze śmiercią opisane były zgodnie z doświadczeniami praktykujących jako trzy rodzajebardo:
Źródłem nauk o bardo, uwzględniających bardo dharmaty, są tantry dzogczen, w tym tantra „Zjednoczenie Słońca z Księżycem”[1].
Zgodnie z procesem reinkarnacji wedługdwunastu ogniw współzależnego powstawania, każda czująca istota zanim narodzi się w świecie cierpieńsamsary musi najpierw ulecniewiedzy w czasie śmierci poprzedniego życia oraz w czasie stanu pośredniegobardo przed narodzinami. Wedługdzogczen niewiedza tomarigpa - brak wyzwolenia, która uniemożliwia rozpoznanie pierwotnej czystości (Wyl. Ka-dak) w czasie śmierci lub nie rozpoznanie spontanicznego urzeczywistnienia (Wyl. Lhun-Grub) zjawisk stanu bardo dharmaty. Dopiero po owych nierozpoznaniach manifestuje się stopniowo Umysł (Wyl. Sems), który zaczyna się doświadczać subiektywnie zjawisk jako dualistycznie oddzielonych od niego. W wyniku tego następuje przekształcenie się zjawisk bardo dharmaty (Wyl. Chos-nyid Bar-do) w samsaryczne formy pięciu żywiołów (przestrzeni, wiatru, ognia, wody, ziemi) drugiego bardo (Wyl. Sidpai bardo), aż do odrodzenia po stanie bardo, a po odrodzeniu życie w świeciecierpień, kiedy aktywny jest Umysł dualności "subiekt-obiekt" i konceptualności.
Tybetańska Księga Umarłych opisuje, że niezwykle trudno być obecnym w pierwszym świetlistym bardo dharmaty (Wyl. Chos-nyid Bar-do), gdzie manifestuje się naturalnie całe bogactwo oświecenia (np. mandalebuddów), gdyż nawykowo następuje owe nierozpoznaniemarigpa, przekształcenie zjawisk i przechodzi się natychmiast do drugiego stanu bardo (Wyl. Sidpai bardo) w celu odrodzenia się po nim w świecie, więcej patrz artykuł osześciu stanach bardo. Księga dzieli doświadczenia bardo dharmaty na dni... poza ograniczeniami czasu i przestrzeni. W kolejnych dniach pojawiają się odpowiednio gniewnie bądź spokojnie przejawiający się buddowiesambhogakai. Bez stabilności w praktyce (thogal) dni te mogą być nieprawdopodobnie krótkie. Łagodne i gniewne "bóstwa" znikną tak szybko, że nawet nie zauważymy. Wszystkie zjawiska "pośmiertne" są wyrazem samego zmarłego, nie powinno się więc ich bać czy pożądać, należy rozpoznać je jako pozbawione wrodzonej natury zgodnie z teoriąsiunjata i jako przejaw stanurigpa, który w buddyzmie odnosi się do stanudharmakai i który można rozpoznać np. poprzez praktykędzogczen[2][3].
| Podstawy | |
|---|---|
| Karma | |
| Wizja świata | |
| Oświecenie | |
| Praktyka | |
| Wklasztorze | |
| Świątynie | |
| Szkoły | |
| Doktryny |
