Cechy charakterystyczne – są magnetyczne, posiadają zmienność barw polichromatycznych i zmiennośćpleochroniczną.
Zazwyczaj tworzą kryształy opokroju słupkowym, pręcikowym, igiełkowym, a na ścianach kryształów wykazują charakterystyczne zbrużdżenia zgodne z wydłużeniem słupów.Występują wskupieniach zbitych, ziarnistych, pręcikowych, igiełkowych i promienistych (tzw. „słońce turmalinowe”). Są kruche, przezroczyste, wykształcają kryształy wrosłe i narosłe. Część turmalinów ujawnia optycznyefekt kociego oka (turmalinowe kocie oko istnieje w różnych barwach),pleochroizm i „efektaleksandrytu” – w świetle naturalnym są żółtawozielone, w sztucznym – pomarańczowoczerwone. Turmalin łatwoelektryzuje się (jest piro- i piezoelektryczny), przyciąga kurz, skrawki papieru. Ze względu na to zjawisko turmaliny należy czyścić częściej niż inne kamienie. Wskutek podgrzania do temperatury 450–650 °C u niektórych turmalinów może nastąpić zmiana barwy. Turmaliny przefarbowane promieniami gamma nie mają trwałej barwy. Syntetyczne turmaliny służą tylko do celów badawczych. Kamienie oferowane jako syntetyczne turmaliny są w rzeczywistości syntetycznymispinelami o barwie turmalinu.
achroit (gr.achroos = bezbarwny) – bezbarwna odmiana turmalinu, bardzo rzadki, występuje naMadagaskarze, wBrazylii i wUSA. Zdobionyszlifem brylantowym lubrozetowym. By uzyskać bezbarwny turmalin, często podgrzewa się turmaliny różowe.
rubellit – czerwona odmiana turmalinu, tzw. „turmalin syberyjski”, „turmalin bordeaux”. Z Brazylii pochodzidruza kryształów rubelitu ważąca 4 tony, pojedyncze osobniki osiągały wielkość 40 cm. Najczęściej stosuje się szlif tabliczkowy lubszlif schodkowy.
drawit (dravit) – żółtobrunatny, brunatnozielony, brunatnoczerwony, nazwa od rzeki Dravy lub od okręgu Drave wAustrii. Rzadkość stanowią niebieskie kryształy dravitu zChin. Rzadko stosowany w jubilerstwie.
indigolit (indikolit) – ciemnoniebieski turmalin. Bywa często podgrzewany, by rozjaśnić barwę i uzyskać bardziej atrakcyjny wygląd kamienia. Występuje wRosji – naSyberii, naMadagaskarze, wUSA i wBrazylii.
verdelit – zielona we wszystkich odcieniach odmiana turmalinu, ładne kryształy do 10 cm pochodzą zBrazylii (największy kryształ mierzy 1m i ma 20 cm grubości „The Rocket”). Najczęściej stosuje się szlif tabliczkowy lubszlif schodkowy.
schörl (szerl, szerlit, skoryl) – czarny, nazwa od wyrażenia z dawnej gwary górniczej. Używany do wyrobu biżuterii żałobnej – rzadko stosowany w jubilerstwie.
syberyt – fioletowoczerwony do fioletowoniebieskiego; niekiedy używany jako synonim rubelitu. Nazwa pochodzi od występowania naUralu.
buergeryt (turmalin żelazowy) – ciemnobrunatny lub czarny
elbait (turmalin litowy) – wielobarwny (niektóre kryształy zawierają nawet 15 różnych barw i odcieni), tzw. „turmalin arbuzowy” (wyjątkowo ceniony[przez kogo?] i atrakcyjny kamień kolekcjonerski), nazwa od wyspy Elby we Włoszech. W Brazylii w Minas Gerais znaleziono w 1978 r. kryształy o długości 1 metra
drawit (dravit) (turmalin magnezowy) – żółtobrunatny, brunatnozielony, brunatnoczerwony, nazwa od rzekiDrawy
liddicoatyt (turmalin wapniowy) – wielobarwny, nazwa od nazwiska amerykańskiego gemmologa. Został odkryty naMadagaskarze. Od elbaitu odróżnia się większą zawartością wapnia
szerlit (schörl, szerl, skoryl) – turmalin żelazawy – czarny, nazwa od wyrażenia z dawnej gwary górniczej. Używany do wyrobu biżuterii żałobnej. Kryształy pochodzą zBrazylii,USA,Kazachstanu (ponad 1m długości),Ukrainy iNorwegii – ponad 3 × 1 m
tsilaisyt (turmalin manganowy) – ciemnożółty lub zielony, nazwa od lokalnej nazwy na Madagaskarze. Wydobywa się go zpegmatytów wNepalu iMozambiku, otrzymany został na drodze syntezy
uwit (uvit) (turmalin magnezowy) – zielony, ciemnobrunatny lub czarny; nazwa od prowincjiSri Lanki (Cejlon)