 Widok na tunele pod Małym Wołowcem, wjazd od strony Jedliny Zdroju (2024) | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||
| Przeszkoda | masyw Małego Wołowca | ||
| Rodzaj | tunel kolejowy | ||
| Długość | • pierwszy tunel: 1560 m | ||
| Data otwarcia | •pierwszy tunel:15 października1880 | ||
| Budowa | |||
| Data budowy | |||
| Zarządzanie | |||
| Płatny | nie | ||
| Koncesjonariusz | |||
Położenie na mapie Jedliny-Zdroju  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego  | |||
 50°43′57,6869″N 16°19′04,5811″E/50,732691 16,317939 | |||
| |||
Tunel pod Małym Wołowcem – podwójnytunel kolejowy kołoWałbrzycha wwojewództwie dolnośląskim.Tunele znajdują się pod górąMały Wołowiec (720 m n.p.m.), w południowo-wschodniej częściGór Wałbrzyskich w paśmieGór Czarnych między miejscowościamiWałbrzych iJedlina-Zdrój natrasie kolejowej z Wałbrzycha doKłodzka. Należą do najdłuższychtuneli w Polsce.
Są to dwa równoległe, proste,stopowe, jednotorowe, tunele kolejowe wydrążone pod Małym Wołowcem (720 m n.p.m.). Pierwszy tunel o długości 1560 m wydrążono w latach 1876–1879. Drugi równoległy o rekordowej długości 1601 m, wydrążono w latach 1907–1912[1]. Wloty tuneli położone są na wysokości 535 i 540 m n.p.m., a ich spadek w kierunku południowo-wschodnim wynosi 3,12promila. Maksymalna głębokość tuneli od powierzchni wynosi 181 m. Tunele wykonano w obudowie murowej z bloczków kamiennych, częściowo z cegły klinkierowej, a miejscami ze wstawkami elementów obudowyżelbetowej.Portale wlotów do tunelu wykończono w obudowie kamiennej zklińców. Kształt tuneli eliptyczny, szerokość 4,8 m, wysokość 5,8 m. W ociosach tuneli wykonano kilkanaście wnęk ucieczkowych i rewizyjnych układu odwadniania tuneli. W celu odprowadzenia pary z parowozów w połowie tunelu wydrążono w skaleszyb wentylacyjny (komin) służący do przewietrzania, a między równoległymi tunelami wykonano pięć przecinek łączących (z czego do dziś trzy pozostały drożne), które jednocześnie stanowią wnęki awaryjne.
Decydujący wpływ na budowę tunelu miaławojna francusko-pruska, która pokazała jak ważną rolę odgrywała wówczas kolej. Po zakończeniu wrócono do pierwotnych koncepcji budowy linii kolejowej Wałbrzych – Kłodzko, jednego z odcinkówŚląskiej Kolei Górskiej. Jedną z wielu przeszkód na trasie, był masyw Małego Wołowca (720 m n.p.m.) wRybnickim Grzbiecie oddzielającyKotlinę Wałbrzyską od Obniżenia Noworudzkiego. W celu jego przekroczenia zdecydowano wydrążyć jednotorowy tunel o długości 1560 m w obudowie murowej. Pierwsze prace rozpoczęto latem 1876 roku i trwały do 1879 roku. Pierwszy pociąg przejechał oficjalnie tunelem dopiero 15 października 1880 roku po zakończeniu wszystkich prac na jednotorowej trasie. Pod koniec XIX wieku postanowiono wybudować drugi równoległy tor. W 1909 roku przystąpiono do budowy drugiego równoległego tunelu o długości 1601 m, o parametrach podobnych do wcześniej wykonanego tunelu. Tunel został oddany do ruchu w 1912 roku. Tunel, który pierwszy został oddany do eksploatacji został wyłączony z ruchu pod koniec lat 90. XX wieku.
W latach 2018–2020 czynny tunel zostały wyremontowany[2][3][4].
