Garonna w Tuluzie
Kapitol w Tuluzie
Canal du Midi w TuluzieTuluza (fr. Toulouse,wymowaⓘ;oksyt. Tolosa) – miasto w południowejFrancji, stolica regionuOksytania i departamentuGórna Garonna. Jest czwartym co do wielkości miastem w kraju, poParyżu,Marsylii iLyonie. Miasto w granicach administracyjnychgminy liczy 509 200 mieszkańców[3], natomiastjednostka miejska Tuluza(inne języki) liczy 1 047 829 mieszkańców[4].
Historycznie, położona w krainieLangwedocja, na obszarze rozległejOksytanii. W latach 418–507 była stolicąKrólestwa Wizygotów, natomiast w latach 778–1271 była stolicąHrabstwa Tuluzy(inne języki). Tuluza leży nad rzekąGaronną, 150 km na zachód odMorza Śródziemnego, 230 km na wschód odOceanu Atlantyckiego, kilkadziesiąt kilometrów na północ odPirenejów oraz kilkadziesiąt kilometrów na południowy-zachód odMasywu Centralnego. Jest dużymwęzłem komunikacyjnym zmiędzynarodowym portem lotniczym, który obsłużył w 2017 roku 9,3 miliona pasażerów, rozbudowaną siecią autostrad i linii kolejowych. Ponadto, w mieście funkcjonujądwie linie metra. Stanowi również ważny ośrodek akademicki. ObokParyża iLyonu zaliczana jest do miast o największej liczbie studentów. Stanowi siedzibę trzech siostrzanych uniwersytetów:Uniwersytet Tuluza I - Capitole,Uniwersytet Toulouse II – Le Mirail orazUniwersytet Tuluza III - Paul Sabatier. Główny europejski ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego (Aerospace Valley). Znajduje się tutajCentrum Kosmiczne w Tuluzie(inne języki) oraz siedziba koncernu lotniczegoAirbus. W rankinguMercer(inne języki) dotyczącegojakości życia, Tuluza w 2023 roku uplasowała się na 33. miejscu na świecie, zaraz poParyżu, 12 miejsc przedLondynem, 51 miejsc przed Warszawą[5].
Bazylika św. Saturnina w Tuluzie jest wpisana naListę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod punktemSzlaki pielgrzymkowe doSantiago de Compostela[6]. Na liście UNESCO znajduje się równieżKanał Południowy,kanał wodny łączący Tuluzę z Morzem Śródziemnym.
Główny ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego Francji (Aerospace Valley), siedziba koncernu lotniczegoAirbus oraz szeregu mniejszych przedsiębiorstw lotniczych np.ATR,Best Off(inne języki) (awionetki),Delair(inne języki) (drony),Airborne Concept(inne języki) (drony),Donecle(inne języki) (drony),Mecachrome,Latécoère(inne języki),Stelia Aerospace(inne języki). Jeden z ośrodkówThales Alenia Space orazLiebherr Aerospace(inne języki). Znajduje się tutajCentrum Kosmiczne w Tuluzie(inne języki), jak również jedna z kilku na świeciestacji naziemnych CNES -Issus Aussaguel(inne języki) służących do komunikacji ze pojazdami kosmicznymi i satelitami. Znajduje się tutaj siedzibaGlobalstar Europe, firmy odpowiedzialnej za obsługę 25 satelitów orazSpot Image(inne języki), operatora satelitówSPOT. W Tuluzie montuje się część europejskich sond kosmicznych np.Jupiter Icy Moon Explorer[7]. Znajduje się tu równieżIRAP(inne języki) (Instytut Badań Astrofizyki i Planetologii),Institut supérieur de l’aéronautique et de l’espace (Wyższy Instytut Aeronautyki i Kosmosu) orazÉcole nationale de l’aviation civile (Państwowa Szkoła Lotnictwa Cywilnego). Dawniej wSud Aviation w Tuluzie produkowano naddźwiękowe samoloty pasażerskieConcorde. Ponadto w mieście rozwinięty jest przemysł elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny, odzieżowy i spożywczy. W mieście i na przedmieściach znajduje się tu m.in. przedsiębiorstwo obróbki aluminiumTechnal(inne języki), przedsiębiorstwa komputeroweOpenCube Technologies(inne języki) iEurécia(inne języki),Nexeya(inne języki) (elektronika dla przemysłu kosmicznego),Chavanne(inne języki) (pianina),Étienne Lacroix(inne języki) (pirotechnika),Micropep Technologies(inne języki),Naïo Technologies(inne języki) (robotyka rolnicza),Safran Electrical & Power(inne języki) (systemy elektryczne dla sektora lotniczego, kosmicznego i obronnego).
W rankinguMercer(inne języki) dotyczącegojakości życia, Tuluza w 2023 roku uplasowała się na 33. miejscu na świecie, zaraz poParyżu, 12 miejsc przedLondynem, 51 miejsc przed Warszawą[5].
Tuluza jest największym węzłem komunikacyjnym południowo-zachodniej Francji. Istnieją tam ważne linie kolejowe i autostrady doBordeaux,Narbona, połączenie drogowe zHiszpanią iAndorą. Funkcjonują tumetro,port lotniczy oraz port rzeczny (połączonyKanałem Południowym zMorzem Śródziemnym).
Historycznie, położona w krainieLangwedocja, na obszarze rozległejOksytanii. Tuluza leży nad rzekąGaronną, 150 km na zachód odMorza Śródziemnego, 230 km na wschód odOceanu Atlantyckiego, kilkadziesiąt kilometrów na północ odPirenejów oraz kilkadziesiąt kilometrów na południowy-zachód odMasywu Centralnego.
Średnia temperatura i opady dla Tuluzy(port lotniczy Tuluza-Blagnac)| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 9,7 | 11,2 | 15,0 | 17,6 | 21,4 | 25,7 | 28,2 | 28,5 | 24,8 | 19,7 | 13,5 | 10,4 | 18,8 |
|---|
| Średnie dobowe temperatury [°C] | 6,3 | 7,1 | 10,3 | 12,7 | 16,4 | 20,3 | 22,6 | 22,8 | 19,3 | 15,3 | 9,9 | 7,0 | 14,2 |
|---|
| Średnie temperatury w nocy [°C] | 2,9 | 3,1 | 5,5 | 7,9 | 11,4 | 15,0 | 17,0 | 17,1 | 13,9 | 10,9 | 6,3 | 3,6 | 9,6 |
|---|
| Opady [mm] | 52,5 | 37,2 | 45,3 | 65,2 | 73,6 | 64,2 | 40,1 | 44,6 | 45,7 | 54,3 | 55,0 | 49,3 | 627 |
|---|
| Średnia liczba dni deszczowych | 9,2 | 7,8 | 8,2 | 9,3 | 9,9 | 7,1 | 5,7 | 5,9 | 6,6 | 7,5 | 10,0 | 8,7 | 96 |
|---|
| Średnieusłonecznienie [h] | 89 | 118 | 175 | 189 | 212 | 232 | 259 | 246 | 210 | 155 | 100 | 90 | 2075 |
|---|
| Źródło: Météo-France[8](liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 151 m n.p.m., 7 km od centrum miasta) |
Wstarożytności zostało założone przezRzymian miastoTolosa, które później (wV wieku) byłostolicą państwaWizygotów. W507 roku została zdobyta przezFranków. OdIX wieku była stolicą hrabstwa Tuluza. W1227 roku powstały statuty regulującesukiennictwo. W średniowiecznej Tuluzie odbywały się odWielkiego postu do początków grudnia popularnejarmarki. 7 maja1463 roku miasto zostało doszczętnie zniszczone w pożarze.
Tuluza zwana jest różowym miastem (la ville rose) z powodu charakterystycznej lekko różowej cegły widocznej naelewacjach wielu budynków miasta.
