Trichoglossus –rodzajptaków zpodrodzinydam (Loriinae) w obrębierodzinypapug wschodnich (Psittaculidae).
Rodzaj obejmuje gatunki występujące naCelebesie,Małych Wyspach Sundajskich,Flores,Molukach,Nowej Gwinei,Wyspach Lojalności,Biak,Australii,Wyspach Sula,Filipinach iKarolinach[6].
Długość ciała 20–30 cm, rozpiętość skrzydeł około 46 cm; masa ciała 48–169 g[6].
Rodzaj zdefiniował w 1826 roku brytyjskientomolog iornitologJames Francis Stephens w części poświęconej ptakom w publikacjiGeorge’a Shawa poświęconej zoologii[1]. Stephens wymienił kilka gatunków –Psittacus haematotusJ.F. Gmelin, 1788 (=Psittacus haematodusLinnaeus, 1771),Psittacus capistratusBechstein, 1811,Psittacus concinnusShaw, 1791,Psittacus pusillusLatham, 1790,Psittacus porphyrioShaw, 1789 (=Psittacus peruvianusStatius Müller, 1776),Psittacus australisJ.F. Gmelin, 1788 iPsittacus chlorolepidotusKuhl, 1820 – z którychgatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)Psittacus haematotusJ.F. Gmelin, 1788 (=Psittacus haematodusLinnaeus, 1771) (lorysa górska)[7].
- Trichoglossus:gr. θριξthrix, τριχοςtrikhos ‘włos’; γλωσσαglōssa ‘język’[8].
- Australasia (Australia):fr. Australie ‘Australia’;Malaisie ‘Malezja’[9]. Gatunek typowy: Lesson wymienił trzy gatunki –Australasia novaehollandiaeLesson, 1830 (=Psittacus haematodusLinnaeus, 1771),Australasia malaisiaeLesson, 1830 (=Psittacus ornatusLinnaeus, 1758) iAustralasia viridisLesson, 1830 (=Psittacus chlorolepidotusKuhl, 1820) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)Australasia novaehollandiaeLesson, 1830 (=Psittacus haematodusLinnaeus, 1771)[10].
- Eutelipsitta:anagram rodzajuPsitteuteles różnych autorów (por. gr. ευτεληςeutelēs ‘tani, marny’, od τελοςtelos ‘koszt’;nowołac.psitta ‘papuga’, od gr. ψιττακηpsittakē ‘papuga’)[11].
- Oenopsittacus: gr. οινωψoinōps, οινωποςoinōpos ‘głęboka czerwień, koloru wina’; ψιττακοςpsittakos ‘papuga’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe):Chalcopsitta rubiginosaBonaparte, 1850.
Do rodzaju należą następujące gatunki[13]:
- Trichoglossus rubiginosus(Bonaparte, 1850) –lorysa wiśniowa
- Trichoglossus chlorolepidotus(Kuhl, 1820) –lorysa zielonogłowa
- Trichoglossus rosenbergiiSchlegel, 1871 –lorysa czarnobrzucha
- Trichoglossus haematodus(Linnaeus, 1771) –lorysa górska
- Trichoglossus moluccanus(J.F. Gmelin, 1788) –lorysa niebieskobrzucha
- Trichoglossus rubritorquisVigors &Horsfield, 1827 –lorysa obrożna
- Trichoglossus euteles(Temminck, 1835) –lorysa oliwkowogłowa
- Trichoglossus capistratus(Bechstein, 1811) –lorysa timorska
- Trichoglossus weberi(Büttikofer, 1894) –lorysa zielona
- Trichoglossus forsteniBonaparte, 1850 –lorysa większa
- ↑Nowa nazwa dla rodzajuPsitteuteles różnych autorów (nie Bonaparte, 1854).
- ↑abJ.F. Stephens: Aves. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 14: Aves. Cz. 1. London: Printed for G. Kearsley, 18126, s. 129. (ang.).
- ↑R.P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d'oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levraul, 1831, s. 209. (fr.).
- ↑Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 5. (łac.).
- ↑G. Mathews. On some necessary alterations in the nomenclature of birds. Pt II. „Novitates Zoologicae”. 18, s. 10, 1911. (ang.).
- ↑A. Reichenow. Vorlegung von Bälgen über die Gattungen der Loris, insbesondere über die in Färbung und Verbreitung von den Arten der Gattungen Trichoglossus, Eos und Chalcopsitta abweichende Chalcopsitta ruhiginosa Bp. und begründet für diese Art die neue Gattung Oenopsittacus. „Journal für Ornithologie”. 61, s. 401, 1913. (niem.).
- ↑abS.M.S.M. Billerman S.M.S.M.,Old World Parrots (Psittaculidae), version 1.0, [w:]S.M.S.M. Billerman,B.K.B.K. Keeney,P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.),Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020,DOI: 10.2173/bow.psitta4.01 [dostęp 2020-08-07] (ang.).
- ↑R.-P. Lesson: Manuel d’ornithologie, ou description des genres et des principales espèces d’oiseaux. T. 2. Paris: Roret, 1828, s. 147. (fr.).
- ↑The Key to Scientific Names ↓,Trichoglossus [dostęp 2022-01-30] .
- ↑The Key to Scientific Names ↓,Australasia [dostęp 2022-01-30] .
- ↑T. Salvadori. Prodromus Ornithologiae Papuasiae et Moluccarum. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”. 15, s. 279, 1879–1880. (wł.).
- ↑The Key to Scientific Names ↓,Eutelipsitta [dostęp 2022-01-30] .
- ↑The Key to Scientific Names ↓,Oenopsittacus [dostęp 2022-01-30] .
- ↑Systematyka i nazwy polskie za:P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Loriini Selby, 1836 (wersja: 2023-12-29). [w:]Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-15].
Identyfikatory zewnętrzne:
