.jpg) | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Członek Izby Reprezentantów z 11. okręgu Kalifornii | |||
| Okres | |||
| Przynależność polityczna | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Członek Izby Reprezentantów z 12. okręgu Kalifornii | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Izby Reprezentantów | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
Thomas Peter Lantos, znany jakoTom Lantos (ur.1 lutego1928 wBudapeszcie jakoTamás Péter Lantos, zm.11 lutego2008 wBethesda) –amerykańskipolityk, urodzony naWęgrzech w rodzinieżydowskiej, w latach 1981–2008 reprezentował 11., a następnie 12. okręg wyborczystanuKalifornia wIzbie Reprezentantów. W latach 2007–2008 przewodniczącył Komisji Spraw ZagranicznychIzby Reprezentantów.
Lantos, będący w czasieII wojny światowej członkiem antyfaszystowskiego ruchu oporu i więźniem obozu koncentracyjnego, należał do najbardziejliberalnych polityków wKongresie.
Przyszły kongresmen przyszedł na świat w Budapeszcie. Jego ojciec, Pal Lantos, byłbankierem, a matka, Anna, uczyłajęzyka angielskiego w szkole średniej. Rodzina była wyznania mojżeszowego, lecz zarazem świecka.
W czasie okupacjiniemieckiej pod koniec wojny, kiedy zainstalowano na Węgrzech skrajnie antysemicki i prohitlerowski marionetkowy rządFerenca Szálasiego, Lantos brał udział w ruchu oporu (już przedtem był politycznie nastawiony przeciwko nazistom i ich sprzymierzeńcom). Przypłacił to aresztowaniem, wysiedleniem i pobytem w obozie koncentracyjnym, gdzie zmuszany był do pracy. Lantos był jedynym ocalałym więźniem kacetu, który kiedykolwiek zasiadał w amerykańskimKongresie. Dwukrotnie próbował ucieczki, uważając, jak sam potem powiedział, iż „nie ma nic do stracenia”. Za drugim razem udało mu się powrócić doBudapesztu.
Przetrwać pomógł mu w dużej mierze„aryjski” wygląd (blond włosy i niebieskie oczy), a także pomocszwedzkiegodyplomatyRaoula Wallenberga, który korzystając ze swej pozycji i wynikających z niej uprawnień, uratował wielu Żydów od zagłady, umieszczając ich (m.in. Lantosa i jego ciotkę) pod ochroną ambasady.
Mimo iż Lantos nigdy osobiście nie poznał swego wybawcy, kiedy został kongresmenem w dowód uznania przeforsował uchwałę nadającą mu honoroweobywatelstwo USA i wzywającą do wyjaśnienia jego dalszych losów wZSRR.
Po wojnie Tom Lantos rozpoczął studia na uniwersytecie w Budapeszcie (1946).
Sam Lantos powiadał o sobie, iż jest „Amerykaninem z wyboru” (ang.An American by choice). Latem 1947 r., dzięki uzyskanemu stypendium, mógł wyjechać do USA. DoNowego Jorku przybył w sierpniu tegoż roku, gdzie postanowił zostać na stałe.
Studiował dalej naUniversity of Washington orazUniversity of California (ekonomia,doktorat w 1953).
Przed rozpoczęciem kariery w Izbie, Lantos pracował jakoprofesor ekonomii,dziennikarz telewizyjny orazsenacki doradca ds. gospodarczych i zagranicznych.
Mimo utraty przezdemokratów stanowiskaPrezydenta USA oraz większości wSenacie po wyborach w 1980 r., zachowali oni kontrolę nadIzbą Reprezentantów, a nawet pokonali kilku urzędujących republikanów. Jednym z nich byłWilliam H. Roye z 11. okręgu Kalifornii, którego miejsce zajął Tom Lantos.
Lantos z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w latach: 1982, 1984, 1986, 1988, 1990, 1992, 1994, 1996, 1998, 2000, 2002, 2004 i 2006.
Jako kongresmen Tom Lantos:
Jednymi z głównych przedmiotów zainteresowań Lantosa były sprawy zagraniczne. Jako jeden z niewielu demokratów popierał udział w pierwszejwojnie w Zatoce Perskiej w 1991 r. Doprowadził m.in. do przesłuchania przed Kongresem młodej mieszkankiKuwejtu, która opowiedziała o zbrodniach popełnianych w jej kraju przez wojska okupacyjne. Później jednak się okazało, iż była to mistyfikacja, a ową kobietą była córka ambasadora Kuwejtu w USA, która zataiła swoją tożsamość.
Jako jeden z założycieli i przywódcówCongressional Human Rights Caucus Lantos nawoływał do zaangażowania Stanów Zjednoczonych wszędzie tam gdzie łamane są prawa człowieka (kładąc przy tym nacisk na współpracę z innymi krajami iONZ). 28 kwietnia 2006 r. Lantos wraz z czterema innymi członkami Kongresu został aresztowany przed ambasadąSudanu wWaszyngtonie za udział w nielegalnym zgromadzeniu, gdzie protestowano przeciwko bierności społeczności międzynarodowej wobecludobójstwa wDarfurze.
W lipcu 1950 r. Tom Lantos ożenił się z Annette Tillemann, którą znał jeszcze z czasów dzieciństwa naWęgrzech. Mieli dwie córki: Annette i Katrinę. Lantos pozostał praktykującym Żydem, lecz jego żona i córki wyznawałymormonizm.
Katrina jest żoną byłego demokratycznego kongresmena zNew Hampshire iambasadora wDaniiRicharda Swetta.
 | Zobacz multimedia związane z tematem:Tom Lantos |