Tom Berenger
 Tom Berenger w 2019 |
| Imię i nazwisko | Thomas Michael Moore |
|---|
| Data i miejsce urodzenia | 31 maja 1949 Chicago |
|---|
| Zawód | aktor, scenarzysta, producent filmowy |
|---|
| Współmałżonek | Barbara Wilson (1976–1984; rozwód) Lisa Williams (1986–1997; rozwód) Patricia Alvaran (1998–2011; rozwód) Laura Moretti (od 2012) |
|---|
| Lata aktywności | od 1968 |
|---|
 |
|
Tom Berenger, właśc.Thomas Michael Moore[1] (ur.31 maja1949 wChicago wIllinois) – amerykańskiaktor,scenarzysta iproducent filmowy. LaureatZłotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego, nominowany do nagrodyOscara dla najlepszego aktora drugoplanowego jakosierżant sztabowy Barnes wPlutonie (1986)[2].
Urodził się i wychował w rodzinierzymskokatolickichIrlandczyków[3]. Jego ojciec był komiwojażerem sprzętu drukarskiego[4][5] i drukarzem dla „Chicago Sun-Times”[6]. Dorastał w Douth Side. Myślał przede wszystkim o zawodzie dziennikarza. Po ukończeniu szkoły średniej Rich East High School w Park Forest wIllinois w 1967, podjął studia dziennikarskie naUniwersytecie Missouri[7] w Columbia w stanieMissouri, zanim przeniósł się na wydział komunikacji i sztuk dramatycznych. Sukces na studenckim festiwalu w roli Nicka w przedstawieniuEdwarda AlbeeKto się boi Virginii Woolf? (Who’s Afraid of Virginia Woolf?) przesądził o wyborze zawodu aktora[8]. Opanował bieglejęzyk hiszpański iwłoski[5].
Wstąpił na niekonwencjonalny kurs aktorski Herbert Berghof Studio School[9] wNowym Jorku i zaczął występować na małych scenachoff-Broadwayu, m.in. w dwóch sztukachTennessee Williamsa –Tramwaj zwany pożądaniem (A Streetcar Named Desire) jako Stanley Kowalski iTatuowana róża (The Rose Tatoo). Dostał rolę adwokata Tima Seigela woperze mydlanejABCTylko jedno życie (One Life to Live, 1975–1976).
Po debiutanckiej roli fabularnej w komediiRush It (premiera w 1978), wystąpił u bokuAvy Gardner iChrisa Sarandona w thrillereStrażnik (The Sentinel, 1977), mrocznym psychoanalitycznym dramacieW poszukiwaniu idealnego kochanka (Looking for Mr. Goodbar, 1977) zDiane Keaton iRichardem Gere’em oraz komedii erotycznejDojrzałe panie w cenie (In Praise of Older Women, 1978). Stworzył subtelnie ironiczną imitację stylu gryPaula Newmana, sylwetkę legendarnegoButcha Cassidy’ego zDzikiego Zachodu, przystosowując się do groteskowo-slapstickowej konwencjiwesternu wButch i Sundance – Lata młodości (Butch and Sundance: The Early Days, 1979)[10]. Zwrócił także uwagę w pełnym akcji dramacie wojennymPsy wojny (The Dogs of War, 1980) wg powieściFredericka Forsytha oraz filmowej opowieści o rozczarowaniach kontestatorów i zagubionych byłych buntownikach z końcalat 60.Wielki chłód (The Big Chill, 1983)[11] z udziałemGlenn Close,Jeffa Goldbluma iKevina Kline’a.
Za kreacjęsocjopatycznego weterana brutalnie terroryzującego swój oddział – sierżanta Boba Barnesa z twarzą zniekształconą blizną w sensacyjnym dramacie wojennym owojnie wietnamskiejOlivera Stone’aPluton (Platoon, 1986) otrzymał nagrodęZłotego Globu i nominację do nagrodyOscara. W biograficznym dramacie wojennymStone’aUrodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July, 1989) wystąpił w roli rekrutowanego artylerii sierżanta Hayesa. Podobną postać żołnierza Thomasa Becketta walczącego w dżungliPanamy zagrał po latach w filmieSnajper (Sniper, 1993) zBillym Zane’em oraz dwóchsequelach –Snajper 2 (Sniper 2, 2002) iSnajper 3 (Sniper 3, 2004).
Najczęściej grywał bohaterów zagubionych, wrażliwych, którzy szukają sposobu uporządkowania świata i mylą się. Był zakochanym przemytnikiem brylantów w telewizyjnej ekranizacji powieściSidneya SheldonaCBSJeśli nadejdzie jutro (If tomorrow comes, 1986). W thrillerzeRidleya ScottaOsaczona (Someone to Watch Over Me, 1987) zagrał detektywa, który czuwa dzień i noc nad życiem świadka morderstwa popełnionego przez członka mafii. W dramacie sensacyjnymZdradzeni (Betrayed, 1988) wcielił się w postać farmera mordercy-psychopaty, szefa miejscowej komórki terrorystycznej. Rola tajemniczego pisarza o mrocznym umyśle w dreszczowcuPhillipa Noyce’aSliver (1993) zSharon Stone przyniosła mu nominację doZłotej Maliny dla najgorszego aktora drugoplanowego. Za postać hydraulika Dona Santry’ego, który podbija serce Rebeki (Kirstie Alley) w ostatnich odcinkachsitcomuNBCZdrówko (Cheers, 1993) był nominowany do nagrodyEmmy. Jego telewizyjna rolaTheodore’a Roosevelta w sensacyjnym dramacie wojennymTNTŚmiałkowie (Rough Riders, 1997) została nagrodzona Lone Star Film & Television Award wDallas. W 2000 w Beverly Hilton wKalifornii dostał nagrodę Złotego Buta[12]. W marcu 2011 został uhonorowany nagrodą za całokształt dokonań na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Gasparilla wTampie[13].
W 1970 poznał Barbarę Wilson, z którą był żonaty w latach 1976–1984[14], z którą ma dwoje dzieci: córkę Allison (ur. 1977) i syna Patricka (ur. 1979). 19 lipca 1986 poślubił agentką Lisę Kay Williams, z którą ma trzy córki – Chelsea (ur. 1986), Chloe (ur. 1988) i Shiloh Rory (ur. 1993). Jednak w 1997 doszło do rozwodu. 23 stycznia 1998 ożenił się po raz trzeci z makijażystką Patricią „Trish” Alvaran[15], z którą ma córkę Scout (ur. 1998). Lecz 14 czerwca 2011 rozwiódł się. 8 września 2012 wSedonie stanął po raz czwarty na ślubnym kobiercu, ożenił się z Laurą Moretti[14].
- Tylko jedno życie (One Life to Live,1968) jako Tim Seigel (1975–1976)
- W poszukiwaniu idealnego kochanka (Looking for Mr. Goodbar,1977) jako Gary Cooper White
- Johnny, We Hardly Knew Ye (1977) jako Billy Sutton
- Bractwo strażników ciemności (The Sentinel,1977) jako Man at End
- Rush It (1978) jako Richard Moore
- Doświadczone kobiety (In Praise of Older Women,1978) jako Andras Vayda
- Butch i Sundance – Lata młodości (Butch and Sundance: The Early Days,1979) jako Butch Cassidy
- W narożniku (Flesh & Blood,1979) jako Bobby Fallon
- Psy wojny (The Dogs of War,1980) jako Drew
- Poza drzwiami (Oltre la porta,1982)
- Eddie i Krążowniki (Eddie and the Cruisers,1983) jako Frank Ridgeway
- Wielki chłód (The Big Chill,1983) jako Sam Weber
- Miasto strachu (Fear City,1984) jako Matt Rossi
- Ballada o koniokradzie (Rustlers’ Rhapsody,1985) jako Rex O’Herlihan
- Pluton (Platoon,1986) jako sierż. Barnes
- Jeśli nadejdzie jutro (If tomorrow comes,1986) jako Jeff Stevens
- Osaczona (Someone to Watch Over Me,1987) jako Mike Keegan
- Dear America: Letters Home from Vietnam (1987) jako (głos)
- Last Rites (1988) jako ojciec Michael Pace
- W pogoni za śmiercią (Shoot to Kill,1988) jako Jonathan Knox
- Zdradzeni (Betrayed,1988) jako Gary Simmons
- Pierwsza liga (Major League,1989) jako Jake Taylor
- Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July,1989) jako sierż. Hayes
- Podwójne śledztwo (Love at Large,1990) jako Harry Dobbs
- Pole (The Field,1990) jako Peter „The Yank”
- Życie jak sen (Dream On,1990–1996) jako Nick Spencer (1991)
- Okruchy wspomnień (Shattered,1991) jako Dan Merrick
- Zabawa w Boga (At Play in the Fields of the Lord,1991) jako Lewis Moon
- Gettysburg (1993) jako gen.-por. James Longstreet
- Sliver (1993) jako Jack Lansford
- Snajper (Sniper,1993) jako Thomas Beckett
- Pierwsza liga II (Major League II,1994) jako Jake Taylor
- Eskorta (Chasers,1994) jako Rock Reilly
- Last of the Dogmen (1995) jako Tracker Lewis Gates
- Bez odwrotu (Body Language,1995) jako Gavin St. Claire
- Anioł zemsty (The Avenging Angel,1995) jako Miles Utley
- Przypadkowe piekło (Occasional Hell, An,1996) jako dr Ernest Dewalt
- Belfer (The Substitute,1996) jako Shale
- Śmiałkowie (Rough Riders,1997) jako Theodore Roosevelt
- Fałszywa ofiara (The Gingerbread man,1998) jako Pete Randle
- Cień wątpliwości (Shadow of Doubt,1998) jako Jack Campioni
- Ostatni bohater (One Man’s Hero,1999) jako John Riley
- Wersety zbrodni (A Murder of Crows,1999) jako Clifford Dubose
- Wróg mojego wroga (Diplomatic Siege,1999) jako generał Buck Swain
- In the Company of Spies (1999) jako Kevin Jefferson
- Wypiąć się (Cutaway,2000) jako Red-Line
- Obława (Takedown,2000) jako McCoy Rollins
- Turbulencja 2: Strach przed lataniem (Turbulence 2: Fear of Flying,2000) jako Sykes
- The Hollywood Sign (2001) jako Tom Greener
- Dzień próby (Training Day,2001) jako Roger
- Gorzka prawda (True blue,2001)
- Tajemniczy nieznajomy (Watchtower,2001) jako Art Stoner
- D-Tox (2002) jako Hank
- The Junction Boys (2002) jako Paul „Bear” Bryant
- Johnson County War (2002) jako Cain Hammett
- Snajper 2 (Sniper 2,2002) jako Beckett
- Peacemakers (2003) jako Marshal Jared Stone
- Dziewczyna na Kapitolu (Capital City,2004)
- Snajper 3 (Sniper 3,2004) jako Beckett
- Firedog (2005) jako Einstein (głos)
- Into the West (2005) jako Chivington
- Detektyw (Detective,2005) jako Malcolm Ainslie
- Nightmares and Dreamscapes: From the Stories of Stephen King (2006) jako Richard Kinnell
- Grzesznicy i święci (Sinners and Saints,2010) jako kapitan Trahan
- Last Will (2011) jako Frank Emery
- Snajper: Dziedzictwo (Sniper: Legacy,2014) jako sierżant Thomas Beckett
- Reach Me (2014) jako Teddy
- Snajper: Ostatni strzał (Sniper: Ultimate Kill,2017) jako Thomas Beckett
- Blod and Money (2020) jako Jim Reed
- Snajper: Koniec zabójcy (Sniper: Assassin’s End,2020) jako Thomas Beckett
- Portret na życzenie: Tom Berenger. „Film”. nr 47/1988 (2055) (XLIII), s. 22, 20 listopada 1988. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- Rafał Wilkusz. Telegwiazda: Delikatność i gniew. „Film”. nr 1/1991 (2164) (XLVI), s. 14, 6 stycznia 1991. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- Elżbieta Ciapara. Nienawiść warta ryzyka. „Film”. nr 2/1993 (2269) (XLVIII), s. 22–23, 17 stycznia 1993. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- Rafał Wilkusz. Plutonowy Tom. „Film”. nr 10/1996 (2337) (LI), s. 69, październik 1996. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
| 1940–1959 | |
|---|
| 1960–1979 | |
|---|
| 1980–1999 | |
|---|
| 2000–2019 | |
|---|
| 2020–2039 | |
|---|
