Ten artykuł dotyczy tlenku azotu(II). Zobacz też: innetlenki azotu.Tlenek azotu
|
|
| Ogólne informacje |
| Wzór sumaryczny | NO |
|---|
| Masa molowa | 30,01 g/mol |
|---|
| Wygląd | bezbarwny i bezwonny gaz[1] |
|---|
| Identyfikacja |
| Numer CAS | 10102-43-9 |
|---|
| PubChem | 145068 |
|---|
| DrugBank | DB00435 |
|---|
|
| InChI |
|---|
InChI=1S/NO/c1-2 | | InChIKey | MWUXSHHQAYIFBG-UHFFFAOYSA-N |
|
|
|
| Niebezpieczeństwa |
|---|
| Karta charakterystyki:dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-06-24] | | Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów | | Na podstawie podanego źródła[3] | | | | Zwroty H | H270,H314,H331 |
|---|
| Zwroty P | P220,P261,P280,P305+P351+P338,P310 |
|---|
| | Europejskie oznakowanie substancji | | oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne | | Na podstawie podanego źródła[3] |  |  | Utleniający
(O) | Toksyczny
(T) |
| | | Zwroty R | R8,R23,R34,R44 |
|---|
| Zwroty S | S7,S36/37/39,S23,S45 |
|---|
| | NFPA 704 | Na podstawie
podanego źródła[5] | |
| | | Numer RTECS | QX0525000 |
|---|
|
| Podobne związki |
| Podobne związki | tlenek fosforu,tlenek węgla |
|---|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
Tlenek azotu (nazwa Stocka: tlenek azotu(II)), NO –nieorganiczny związek chemiczny z grupytlenków azotu, w którymazot występuje na drugimstopniu utlenienia.
W temperaturze pokojowej jest to bezbarwny gaz otemperaturze topnienia −163,6 °C itemperaturze wrzenia −151,7 °C. Ma jeden niesparowanyelektron (jestrodnikiem), stąd jest niestabilny i reaktywny. W powietrzu samorzutnie reaguje ztlenem, tworząc trującydwutlenek azotuNO
2.
Jest związkiem o dużejaktywności biologicznej. Pełni wiele funkcji fizjologicznych ussaków (również u człowieka). Niewielkie rozmiary cząsteczki ilipofilność powodują, że łatwo przenika przezbłony biologiczne bez pośrednictwa układów transportujących.
Worganizmie tlenek azotu powstaje z grupy guanidynowej zL-argininy w reakcji katalizowanej przez kilkaizoform enzymusyntazy tlenku azotu (NOS).W reakcji konieczna jest obecność tlenu cząsteczkowego i kofaktorów:NADPH,FAD,tetrahydrobiopteryny (BH
4).
Zanim odkryto rolę tlenku azotu w organizmie, nieznany związek powodujący rozkurcz mięśniówki gładkiej zwanośródbłonkowym czynnikiem rozluźniającym (EDRF –Endothelium-derived relaxing factor). EDRF odkrył i scharakteryzowałRobert F. Furchgott, który otrzymał za toNagrodę Nobla w 1998 roku, razem ze współpracownikamiLouisem Ignarro iFeridem Muradem.
Niektóre z działań tlenku azotu w fizjologii i stanach chorobowych:
Podczas pandemiiCOVID-19, zasugerowano, że wdychanie powietrza przez nos powoduje lepsze natlenienie krwi i, dzięki wytwarzanemu w nosie tlenkowi azotu, pomaga zwalczać zakażenie koronawirusem, blokując jego replikację w płucach[6]. Podjęto badania nad zastosowanieminhalacji tlenkiem azotu do celów terapeutycznych u osób chorych na COVID-19[7][8][9].
- ↑abcdeNitric oxide, [w:]GESTIS-Stoffdatenbank [online],Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 1080 [dostęp 2012-04-28] (niem. • ang.).
- ↑abDavid R.D.R. Lide David R.D.R. (red.),CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s.4-78,ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑abcNitric oxide (nr 295566) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-06-24].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.),CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s.9-51,ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑Tlenek azotu (nr 295566) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-06-24].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑JanJ. Martel JanJ. i inni,Could nasal nitric oxide help to mitigate the severity of COVID-19?, „Microbes and Infection”, 22 (4-5),2020, s. 168–171,DOI: 10.1016/j.micinf.2020.05.002,PMID: 32387333,PMCID: PMC7200356 [dostęp 2023-07-31] (ang.).
- ↑Fabio Luigi MassimoF.L.M. Ricciardolo Fabio Luigi MassimoF.L.M. i inni,Nitric oxide’s physiologic effects and potential as a therapeutic agent against COVID-19, „Journal of Breath Research”, 15 (1),2020, s. 014001,DOI: 10.1088/1752-7163/abc302,PMID: 33080582 [dostęp 2023-07-31] (ang.).
- ↑RajR. Parikh RajR. i inni,Inhaled nitric oxide treatment in spontaneously breathing COVID-19 patients, „Therapeutic Advances in Respiratory Disease”, 14,2020, s. 175346662093351,DOI: 10.1177/1753466620933510,PMID: 32539647,PMCID: PMC7298422 [dostęp 2023-07-31] (ang.).
- ↑Bijan SafaeeB.S. Fakhr Bijan SafaeeB.S. i inni,High Concentrations of Nitric Oxide Inhalation Therapy in Pregnant Patients With Severe Coronavirus Disease 2019 (COVID-19), „Obstetrics & Gynecology”, 136 (6),2020, s. 1109–1113,DOI: 10.1097/AOG.0000000000004128,PMID: 32852324,PMCID: PMC7673637 [dostęp 2023-07-31] (ang.).
