W filmieThor iLoki łączą siły w obronie Dziewięciu Krain przed Mrocznymi Elfami pod wodząMalekitha, który planuje pogrążyć świat w ciemnościach.
Thor: Mroczny świat wchodzi w skład II FazyFilmowego Uniwersum Marvela. Jest to ósmy film należący do tejfranczyzy i tworzy on jej pierwszy rozdział zatytułowanySaga Nieskończoności. Jest kontynuacją filmuThor z 2011 roku. Trzeci film,Thor: Ragnarok, miał premierę w 2017, a czwarta część,Thor: Miłość i grom w 2022 roku.
Światowa premiera filmu miała miejsce 22 października 2013 roku wLondynie. W Polsce zadebiutował on 8 listopada tego samego roku. Przy budżecie 170 milionówdolarówThor: Mroczny świat zarobił prawie 655 milionów dolarów. Film otrzymał również przeważnie pozytywne oceny od krytyków.
Wieki temu Bor, ojciecOdyna, walczył z Mrocznymi Elfami dowodzonymi przezMalekitha pragnącego zniszczyć świat za pomocą broni o nazwie Eter. Po pokonaniu sił Malekitha, Bor zabezpiecza Eter w kamiennej kolumnie w Svartalfheimie. Malekith, jego porucznikAlgrim i garstka Mrocznych Elfów uciekają i zapadają w letarg[3][4].
Współcześnie w AsgardzieLoki przebywa w więzieniu za zaatakowanie Ziemi.Thor z wojownikami:Volstaggiem, Fandralem, Hogunem iSif toczą ostatnią bitwę w Vanaheimie po rekonstrukcjiBifröstu, który został zniszczony dwa lata wcześniej. W Asgardzie dowiadują się, że niebawem nastąpi zbliżenie się Dziewięciu Krain, które doprowadzi do połączenia się ich portalami pojawiającymi się w sposób losowy[3][4].
W Londynie astrofizyk doktorJane Foster i jej stażystkaDarcy Lewis udają się do opuszczonej fabryki, gdzie zaczęły się pojawiać portale oraz towarzyszące im zakłócenia praw fizyki. Foster zostaje teleportowana do innego świata, gdzie zostaje zainfekowana przez Eter.Haimdall informuje o tym Thora, a ten postanawia wyruszyć na Ziemię. Kiedy Thor odnajduje Foster, ta przypadkowo uwalnia z siebie pozaziemską siłę. Thor postanawia zabrać ją do Asgardu. Odyn odkrywa, że Foster ma w sobie Eter i ostrzega, że może to ją zabić[3][4].
Malekith wyczuwając aktywność Eteru razem ze swoimi poddanymi budzi się z letargu. Atakują Asgard, by go zdobyć, leczFrigga poświęca swe życie, by ich powstrzymać i zmusić do ucieczki. Mimo sprzeciwu ojca, Thor werbuje Lokiego i razem z Foster zastawiają pułapkę na Malekitha w Svartalfheimie. W zamian za pomoc Thor proponuje Lokiemu zemstę za zabicie ich matki. Z pomocą Fandrala, Volstagga, Hoguna i Sif, Thor, Loki i Foster wydostają się z Asgardu przez tajemniczy portal[3][4].
Oszukując Malekitha, Loki oddaje mu Foster. Kiedy ten przejmuje od niej Eter, Thor próbuje zniszczyć substancję. Malekithowi udaje się połączyć z Eterem i ucieka na statek. Loki zostaje śmiertelnie ranny podczas walki z Algrimem. Thor obiecuje bratu, że poinformuje ojca o jego poświęceniu. Thor i Foster odkrywają kolejny portal w jaskini, dzięki któremu dostają się doLondynu. Tam spotykają się z Darcy i doktoremErikiem Selvigiem. Dowiadują się, że Malekith chce zniszczyć świat za pomocą Eteru podczas zbliżenia się Dziewięciu Krain wGreenwich. Thor walczy z Malekithem. Za pomocą urządzeń Selviga Malekith zostaje przeniesiony do Svartalfheimu, gdzie zostaje zmiażdżony przez swój własny statek. Thor wraca do Asgardu, gdzie odrzuca ofertę ojca co do przejęcia tronu i informuje go o poświęceniu Lokiego. Kiedy odchodzi, postać Odyna okazuje się być Lokim w przebraniu[3][4].
W scenie pomiędzy napisami, Volstagg i Sif zanoszą Eter doKolekcjonera i powierzają go jego opiece. W Asgardzie znajduje się już Tesseract, a nie chcą dopuścić, aby w jednym miejscu znajdowały się dwa Kamienie Nieskończoności. W scenie po napisach Jane i Thor są znów razem na Ziemi, a gdzieś w Londynie szaleje stworzenie z Jotunheimu, które przypadkowo zostało przeniesione przez jeden z portali[3][4].
Chris Hemsworth jakoThor, następca tronu Asgardu, syn Odyna i Friggi; jego bronią jest młotMjølner, dzięki któremu może wzywać pioruny oraz nimi władać[6].
W kwietniu 2011 roku, przed premierąpierwszej części, szefMarvel Studios,Kevin Feige, poinformował, że planowany jest kolejny film oThorze po wydaniu filmuAvengers[25]. Później Feige doprecyzował, że ogłoszenie kolejnej części uzależnione jest od tego, jak poradzi sobie finansowo pierwszy film[26]. W lipcuDon Payne został zatrudniony do napisania scenariusza[27]. Również w tym samym miesiącu wyznaczono amerykańską datę premiery na 26 lipca 2013 roku. Poinformowano wtedy również, żeKenneth Branagh nie powróci na stanowisko reżysera[6]. W sierpniu ujawniono, żeBrian Kirk rozpoczął negocjacje ze studiem dotyczące wyreżyserowania filmu[28]. We wrześniu poinformowano, że Kirk zrezygnował, a negocjacje dotyczące tego stanowiska rozpoczęłaPatty Jenkins. Studio również rozważało na tym stanowiskuDrew Goddarda,Jamesa McTeigue’a,Noama Murro iBrecka Eisnera[29].
W październiku oficjalnie poinformowało, że Jenkins zajmie się reżyserią filmu[7]. Wtedy też zdecydowano o przesunięciu daty premiery filmu na 15 listopada[30]. W grudniu Jenkins zrezygnowała z powodu różnic poglądowych[31]. Jeszcze w tym samym miesiącu studio rozpoczęło poszukiwania nowego reżysera. Wśród kandydatów znaleźli sięAlan Taylor iDaniel Minahan, natomiastJohn Collee,Robert Rodat iRoger Avary rozważani byli na stanowisku scenarzysty[32]. Pod koniec miesiąca poinformowano, że Tylor zajmie się reżyserią[33]. W styczniu 2012 roku ujawniono, że Rodat zajmie poprawą scenariusza[34]. W maju data premiery została przyspieszona o tydzień, na 8 listopada[35]. W lipcu 2012 roku ujawniono, że film zatytułowany będzieThor: The Dark World[36]. W październiku poinformowano, że nad scenariuszem pracowaliChristopher Yost oraz duetChristopher Markus i Stephen McFeely[37].
Double Negative stworzyło znaczną część efektów specjalnych do filmu, w tym: wygląd Asgardu, scenę odbudowyBifröstu, transformację Algrima w Przeklętego, atak Mrocznych Elfów na Asgard, sceny w Svartalfheim, sceny na Greenwich oraz ucieczkę Thora, Lokiego i Jane Foster z Asgardu. Blur Studio pracowało nad prologiem filmu. Luma Pictures odpowiadało między innymi za scenę walki w Vanaheim i scenę w pokoju medycznym w Asgardzie. Method Studios stworzyło sceny walki podczas koniunkcji[49].
W sierpniuPatrick Doyle, który skomponował muzykę dopierwszej części poinformował, że rozmawiał z reżyserem na temat ewentualnego powrotu do pracy nad muzyką do filmu[50]. W kwietniu 2013 roku poinformowano, żeCarter Burwell został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu[51], jednak w następnym miesiącu zrezygnował[52]. W czerwcu ujawniono, że zastąpił goBrian Tyler[53]. Ścieżka dźwiękowa została nagrana przezPhilharmonia Orchestra iLondon Philharmonic Orchestra wAbbey Road Studios wLondynie pod kierownictwem Tylera i Allana Wilsona[54]. Partie wokalne zostały wykonane przez Tori Letzler[55]. Album z muzyką Tylera,Thor: The Dark World Original Motion Picture Soundtrack, został wydany cyfrowo 28 października 2013 roku, a wersjaCD pojawiła się na rynku 12 listopada tego samego roku dziękiHollywood Records[56].
Thor: The Dark World Original Motion Picture Soundtrack –2013
Tom Hiddleston jako Loki podczas San Diego Comic-Conu w 2013 roku
23 kwietnia 2013 roku został zaprezentowany pierwszy zwiastun filmu[57]. W lipcuTom Hiddleston pojawił się podczas panelustudia naSan Diego Comic-Conie w charakteryzacji Lokiego. Publiczności pokazano wtedy również fragmenty filmu[58]. 7 sierpnia zaprezentowano drugi zwiastun filmu[59]. W tym samym miesiącu pokazano kolejne fragmenty filmu podczas D23 Expo, gdzie pojawili się Hiddleston,Natalie Portman iAnthony Hopkins[60].
31 październikaGameloft wydało grę na urządzenia mobilne zatytułowanąThor: The Dark World – The Official Game[61]. 1 listopada została otworzona wDisneylandzie atrakcja inspirowana filmem,Thor: Treasures of Asgard[62].
5 czerwca[63] i 10 lipca 2013 rokuMarvel Comics wydało dwu-zeszytowy komiks powiązanyThor: The Dark World Prelude, za którego scenariusz odpowiadaliChristopher Yost iCraig Kyle, a za rysunki Scott Eaton i Ron Lim[64]. W 2017 roku ukazała się adaptacja filmu jako część cztero-zeszytowego komiksuThor: Ragnarok Prelude[65].
4 maja 2016 roku został wydany cyfrowoGuidebook to the Marvel Cinematic Universe: Thor: The Dark World, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów, oraz informacje produkcyjne[3]. 13 grudnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, zatytułowaneMarvel Cinematic Universe Guidebook: The Good, The Bad, The Guardians, w którym znalazła się także treść tego przewodnika[66].
Światowa premieraThor: Mroczny świat miała miejsce 22 października 2013 roku wLondynie w Odeon Leicester Square[67]. Amerykańska premiera odbyła się 4 listopada w El Capitan Theatre wLos Angeles[68]. W obu wydarzeniach uczestniczyła obsada i ekipa produkcyjna filmu, oraz zaproszeni specjalni goście. Premierom tym towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[67][68].
Początkowo amerykańska data premiery zapowiedziana była na 26 lipca 2013 roku[6]. Później dwukrotnie była ona przesuwana, początkowo na 15 listopada[30], a następnie przyspieszona o tydzień, na 8 listopada[35].
8 grudnia 2015 roku został wydany również w 13-dyskowej wersji kolekcjonerskiejMarvel Cinematic Universe: Phase Two Collection, która zawiera6 filmów Fazy Drugiej[74], a 15 listopada 2019 roku w specjalnej wersji zawierającej 23 filmy franczyzy tworząceThe Infinity Saga[75].
Thor: Mroczny świat mając budżet wynoszący 170 milionówdolarów[70] w pierwszym tygodniu wyświetlania zarobił na świecie ponad 109 milionów dolarów[76]. WStanach Zjednoczonych iKanadzie zarobił w weekend otwarcia prawie 86 milionów[77]. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął prawie 655 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił ponad 205 milionów[70].
Do największych rynków należały:Chiny (55,3 miliona),Rosja (35,7 miliona),Brazylia (27,8 miliona),Wielka Brytania (26,2 miliona),Meksyk (23,9 miliona),Francja (22,3 miliona),Korea Południowa (21,1 miliona),Australia (20,5 miliona) iNiemcy (20,4 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił ponad milion dolarów, a w sumie prawie 3,2 miliona[70].
Film spotkał się z przeważnie pozytywną reakcją krytyków. W serwisieRotten Tomatoes 66% z 282 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10[78]. Na portaluMetacriticśrednia ważona ocen z 44 recenzji wyniosła 54 punkty na 100[79]. Natomiast według serwisuCinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A- w skali od F do A+[77].
Ben Child z „The Guardian” powiedział: „Dzięki imponującej zbiorowej charyzmie Hiddlestona i Hemswortha,Thor: Mroczny świat jest daleki od zabicia tej franczyzy”[80]. Alonso Duralde z „The Wrap” stwierdził, że: „Thor: Mroczny świat dostarcza nieziemskiej akcji, romansu i humoru – przewyższając swojego poprzednika”[81]. Frank Lovece z Film Journal International napisał: „Czy to źle, że najlepszą relacją wThor: Mroczny świat jest ta pomiędzy tytułowym nordyckim bogiem – superbohaterem, a jego adoptowanym bratem Lokim? Nie ujmując zwyciężczyni Oskara, (...) jest to komplikacja miłości i nienawiści pomiędzy Thorem, a przebiegłym bogiem Lokim, od której nie można oderwać oczu”[82]. Leslie Felperin z „The Hollywood Reporter” napisał: „Mając projekt tak mocno nadzorowany przez jego studio, trudno powiedzieć, ile reżyserowi Alanowi Taylorowi należy przypisać lub go winić za końcowy rezultat”[83]. Justin Chang z „Variety” stwierdził: „ta czerstwa, bezosobowa wizytówka z efektami wizualnymi okazuje się wystarczająco prężna i bezpretensjonalna, aby zrównoważyć gulasz z innych pochodnych elementów fantasy / akcji”[84]. Jeannette Catsoulis z „The New York Times” napisała: „sceny bitewne są równie pozbawione ciepła i spójności, jak główna historia miłosna”[85].
Bartosz Tomaszewski z Movies Room stwierdził: „Jak na tego typu produkcję, ta nawet trzyma się kupy. Z tym, że kto tu się przejmuje ewentualnymi nieścisłościami fabularnym? Tu liczy się dobra zabawa. A takiej Thor: Mroczny Świat nawet potrafi dostarczyć”[86]. Łukasz Muszyński z portaluFilmweb napisał: „Pod względem tempa akcji oraz rozmachuMroczny świat nie odstaje od standardu wyznaczonego przez Marvela w poprzednich produkcjach. Fabularne przestoje zdarzają się tu rzadko i zaostrzają tylko apetyt na kolejne sceny ekranowej rozwałki”[87]. Łukasz Rojgosz z tygodnika „Newsweek” stwierdził: „Niestety, sam Loki, postać jedynie drugoplanowa, to zdecydowanie za mało, aby pociągnąć cały film. Dlatego oglądając nowego „Thora” aż ma się ochotę krzyknąć z oburzenia: na Odyna!”[88]. Kamil Śmiałkowski z serwisuStopklatka.pl napisał: „... oto Marvel dał nam kolejne dwie godziny dobrej komiksowej rozrywki. Warto ten film zobaczyć dla świetnego Lokiego, dla nowatorsko pokazanych elfów, dla kilku niezłych ról drugoplanowych (ja np. jako fan sitcomuDwie spłukane dziewczyny ucieszyłem się widząc Kat Dennings grającą właściwie taki sam charakter). Ale Rene Russo, Stellan Skarsgard czy Ray Stevenson też dobrze sobie radzą. Choć muszę przyznać, że na wielką i nieoczekiwaną gwiazdą tego filmu wyrasta Mjornir – młot Thora. Dlaczego? A to już musicie sami zobaczyć. Warto”[89].
W lipcu 2019 roku poinformowano, że Waititi zajmie się reżyserią czwartej części[101]. W tym samym miesiącu Feige oficjalnie zapowiedziałThor: Miłość i grom[102]. Waititi odpowiadał również za jego scenariusz. Film miał premierę w 2022 roku[103]. W tytułowej roli powrócił ponownie Hemsworth, a obok niego w głównych rolach wystąpili: Thompson, Portman, Alexander,Christian Bale iRussell Crowe[104].