Terasa (taras) –forma terenu powstała wdolinie rzecznej wskutekerozyjnej lubakumulacyjnej działalności płynących wód. Występuje w zespołach, tworząc w przekroju poprzecznym doliny charakterystyczny układ schodów. Terasy mogą też powstać na wybrzeżu morza lub jeziora, w związku z działalnościąfalowania i zmiany poziomu lustra wody w akwenie.
Terasy występują w postaci spłaszczeń terenowych ciągnących się wzdłuż rzeki nadrówninązalewową. Posiadają zbliżony spadek i są oddzielone od siebiezałomami. Każdy z nich świadczy o zmieniającym się z upływem czasu poziomiekoryta rzeki.
Powstanie teras wiąże się bezpośrednio ze zmianamipodstawy erozyjnej, czyli ze zmianami wysokości, na której znajduje sięujście rzeki. Jej osiągnięcie jest równoznaczne z utratą możliwości dalszego pogłębiania koryta. Jeśli wzrośnie różnica wysokości pomiędzy źródłem a ujściem, rzeka szybciej wcina się w podłoże, a po obu jej stronach pojawiają się strome krawędzie. Gdy następnie poziom ujścia przez dłuższy czas nie ulega zmianie, rzeka przestaje się wcinać, natomiast poszerza swełożysko, przerzucając się od jednej jego krawędzi do drugiej (zwłaszcza po okresachpowodziowych) i podcinając te krawędzie. Po kolejnych zmianach podstawy erozyjnej pozostają w dolinie rzeki na różnej wysokości płaszczyzny, będące śladami starych poziomów spływu wód, oddzielone od siebie stromymi krawędziami[1].
Szerokość teras bywa bardzo różna (np. wDolinie Dolnej Wisły – do kilku, a nawet kilkunastu kilometrów). Im dłużejpodstawa erozyjna rzeki nie zmieniała się, tym większa jest zwykle szerokość terasy, odpowiadającej temu okresowi. Z drugiej strony okresom znacznego obniżania się podstawy erozyjnej odpowiadają wysokie krawędzie terasy, natomiast niewielkie obniżenie się tej podstawy powoduje powstanie stosunkowo niskiej krawędzi.
Powierzchnia terasy jest zwykle płaska, lekko nachylona w kierunku zgodnym ze spadkiem doliny. Często terasa nie występuje w dolinie w sposób ciągły, lecz zachowała się tylko fragmentami, ponieważ uległa zniszczeniu przezerozję boczną rzeki (podcinanie). Na starszych, piaszczystych terasach akumulacyjnych, często występująwydmy[1].
W zależności od tego, w jakich utworach powstały, terasy nazywane są erozyjnymi, erozyjno–akumulacyjnymi lubakumulacyjnymi:
Pod względem zależności od poziomów rzeki, rozróżnia się:
Są to jednak rozróżnienia głównie tradycyjne, mające niewielkie znaczenie praktyczne. Terasa nadzalewowa jest położona ponad obecne stany maksymalnerzeki, a utworzona w czasach historycznych, gdy rzeka osiągała wyższe poziomy. Natomiastterasa zalewowa potencjalnie może zostać zalana podczas powodzi. Jednak faktycznie terasy zalewowe rzek znajdują się często powyżej obecnie notowanych stanów powodziowych, a jednocześnie niekiedy mogą one, jak również terasy nadzalewowe, zostać zalane w przypadku wystąpienia katastrofalnej powodzi o dotychczas nienotowanym poziomie (sytuacja taka nastąpiła w wielu miejscach w dolinieOdry, gdzie wiele teras istarorzeczy zostało uznanych za bezpieczne i zasiedlone, a podczas powodzi w1997 roku zabudowa została zniszczona przez powódź).
Powstanie teras w dolinachrzek Polski wiąże się głównie ze zmianami podstaw erozyjnych wepoce lodowcowej i po ustąpieniulodowców[1]. Występują one w dolinach niemal wszystkichrzek Polski, a także w obrębiepradolin powstałych u schyłkuostatniego zlodowacenia.
Rozległe obszaryŚląska (obszarBorów Dolnośląskich i lasy na wschód odOpola) iKotlinę Sandomierską po obu stronach dolnegoSanu (Puszcza Sandomierska iSolska orazLasy Janowskie) zajmują terasy starychpradolin, których formy niekiedy zostały już w terenie zatarte. Są to rozległe piaszczyste poziomy (terasy akumulacyjne i zrównania erozyjne zakumulowane osadami rzecznymi), po których płynęły niegdyś wody roztopowe lodowca wraz z wodami rzek jego dalszego przedpola. W niektórych okolicach, np. naDolnym Śląsku, są one dodatkowo zasypane wielkimi starymistożkami napływowymi rzek płynących od gór. Z powodu nieurodzajnościgleb tereny te z reguły porasta las. W ich powierzchnię wcięte są doliny współczesnych rzek, niekiedy głębokie i stromościenne[1].
 | Zobacz hasłoterasa w Wikisłowniku |
 | Zobacz multimedia związane z tematem:Terasa |