Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Tanzania

Na mapach:6,3°S 34,9°E/-6,306944 34,853889
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy państwa. Zobacz też:Tanzania – rodzaj pająków.
Zjednoczona Republika Tanzanii
Jamhuri ya Muungano wa Tanzania
HerbFlaga
HerbFlaga
Dewiza:Uhuru na Umoja
(Wolność i jedność)
Hymn:Mungu ibariki Afrika
(Boże, błogosław Afrykę)

Ustrój polityczny

republika

Stolica

Dodoma

Data powstania

Tanganika: 9 grudnia 1961
Zanzibar: 10 grudnia 1963
Połączenie: 26 kwietnia 1964

Prezydent

Samia Hassan Suluhu

Premier

Kassim Majaliwa

Powierzchnia

947 300 km²

Populacja (2017)
• liczba ludności


53 950 935[1]

• gęstość

57 os./km²

Kod ISO 3166

TZ

Waluta

szyling tanzański (TZS)

Telefoniczny nr kierunkowy

+255

Domena internetowa

.tz

Kod samochodowy

EAT

Kod samolotowy

5H

Strefa czasowa

UTC +3

Język urzędowy

suahili,angielski[a]de facto

Religia dominująca

chrześcijaństwo

PKB (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


85,42 mld[2]USD
1349[2]USD

PKB (PSN) (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


228,03 mld[2]dolarów międzynar.
3 600[2]dolarów międzynar.

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Tanzania,Zjednoczona Republika Tanzanii (suahili Jamhuri ya Muungano wa Tanzania) – państwo we wschodniejAfryce powstałe z połączenia dawnych kolonii brytyjskich:Tanganiki (doI wojny światowej niemieckiej) oraz brytyjskiegoZanzibaru, co symbolizowała nazwa utworzona z pierwszych sylab nazw obu krajów TAN+ZAN. W skład Tanzanii jako republiki federacyjnej weszła również wyspaPemba położona blisko Zanzibaru. Stolicą Tanzanii jestDodoma, do 1981 roku było niąDar es Salaam (obecnie stolica administracyjna i siedziba rządu).

Geografia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Geografia Tanzanii.

Większą część powierzchni Tanzanii zajmujeWyżyna Wschodnioafrykańska (wys. 900–1500 m n.p.m.) przedzielonaWielkim Rowem Wschodnim, wypełnionym jezioramiNatron,Eyasi iManyara. Wielki Rów Wschodni otoczony jest masywemKilimandżaro. W północnej części kraju ciągną się rozległe równiny, w tymSerengeti Plains(inne języki),Step Masajów,Step Wembere, gdzieniegdzie występują ostańce skalne. Na południu znajdują się w znacznym stopniu zerodowane pasma górskie (Rubeho,Uluguru iMbarika(inne języki)). Wzdłuż zachodniej granicy rozciągają się pasma gór zrębowych –Kipengere Range(inne języki),Poroto iMgeya, opadające stromym uskokiem doWielkiego Rowu Zachodniego i ulokowanych w nim jezior. Na wybrzeżu występuje pas nizin, szeroki na 50–100 km, w obszarze deltyRufidżi na 200 km. Należące do Tanzanii wyspyPemba iZanzibar otoczone są koralami[3].

Serengeti

Klimat równikowy monsunowy, na wyspach i wybrzeżu wilgotny, na płaskowyżu suchszy. W północnej części kraju występują dwie pory deszczowe (od marca do maja i od września do listopada), na pozostałym obszarze jedna – od listopada do kwietnia lub maja. Często występują burze. W pasie nadbrzeżnym sieć hydrograficzna jest gęsta, we wnętrzu kraju rzeki mają charakter głównie okresowy. W masywie Kilimandżaro występuje kilka lodowców (na wysokości 4800–5200 m n.p.m.), systematycznie zmniejszają swoją objętość. Niziny porastająsawanny i, w większości w okolicach rzek, połacie lasów wiecznie zielonych. Na wybrzeżach występująnamorzyny, na płaskowyżu sawanny, na zachodzie i południowym zachodzie głównie lasymiombo. W górach piętro leśne kończy się na 2900 m n.p.m., od 2900 do 4000 m n.p.m. występuje piętro subalpejskich zarośli, powyżej 4000 m n.p.m. piętro roślinności afroalpejskiej z olbrzymimistarcami (Senecio). W Tanzanii odnotowano 322 gatunki ssaków[3] i 1052 gatunkiptaków, z czego 24 są endemiczne dla kraju[4].

Na północy zlokalizowany jestPark Narodowy Serengeti wpisany nalistę światowego dziedzictwaUNESCO.

  • Położenie geograficzne: pomiędzy południkami 29° i 41° E oraz równoleżnikami 1° i 12° S[5]
  • Długość granic lądowych: 4161 km[6]

kraje sąsiedzkie:Burundi 589 km,Kenia 775 km,Malawi 512 km,Mozambik 840 km,Rwanda 222 km,Uganda 391 km,Zambia 353 km,Demokratyczna Republika Konga 479 km[6]

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Tanzania powstała 29 października 1964 r.[7] jako federacja dwóch odrębnych państw:Tanganiki (niepodległej od 1961) iZanzibaru (niepodległego od 1963)[8]. W latach 1964–1985 krajem rządził prezydentJulius Nyerere będący inicjatorem unii. Do 1977 roku faktyczna władza należała do dwóch partii – Afrykańskiego Narodowego Związku Tanganiki i Partii Afroszyrazyjskiej na Zanzibarze. W 1977 roku Nyerere zaprowadził w kraju rządy monopartyjne oparte naPartii Rewolucji. Ustrój kraju opierał się na uchwalonej w 1967 Deklaracji z Arushy, zawierającej podstawowe założeniasocjalizmu tanzańskiego (ujamaa). W ramach realizacji tej koncepcji, Nyerere przeprowadził proceskolektywizacji wsi czynacjonalizacji gospodarki. Celem tych działań miało być doprowadzenie do ekonomicznej samowystarczalności[9][10]. Od 1972 roku miała miejsca wzmożona polityka decentralizacji, która doprowadziła w 1979 roku do nadania Zanzibarowi autonomii i odrębnych organów władzy[8].

Niemiecka Afryka Wschodnia, 1892

W polityce zagranicznej Nyerere przyłączył Tanzanię do grupy tzw. państw frontowych i udzielała pomocy ruchom wyzwoleńczym wPołudniowej Afryce iRodezji[8]. Najlepsze relacje łączyły w tym czasie Tanzanię zChinami[8]. W 1978 roku doszło do wybuchuwojny z sąsiednią Ugandą. Spór państw rozpoczął się w 1971 roku gdy w Ugandzie doszło dozamachu stanu w którym armia na czele zIdi Aminem obaliła prezydentaMiltona Obote. Nyerere zaoferowałazyl polityczny obalonemu prezydentowi[11][12]. Konsekwencją przegranej przez Ugandę wojny był upadek junty ugandyjskiej i powrót do władzy Obote w 1980 roku[9].

Nyerere ostatnią kadencję objął w 1980 roku i urząd sprawował do 1985 roku. Ostatnia kadencja polityka była okresem, w którym w parlamencie wyłoniła się opozycja dążąca do ograniczenia zakresu władzy prezydenta oraz kryzysu politycznego na Zanzibarze z 1984 roku który spowodowany był coraz większym niezadowoleniem z unii z Tanganiką oraz tendencjami separatystycznymi. Władzę po Nyerere objąłAli Hassan Mwinyi. Pochodzący z Zanzibaru polityk zahamował nastroje separatystyczne na wyspie. Nowy prezydent odstąpił od socjalistycznych zasad gospodarczych i wprowadzał w krajuwolny rynek. Spowodowało to zaciśnięcie przez Tanzanię relacji z państwami zachodnimi oraz organizacjami międzynarodowymi. W 1990 roku dawny współpracownik Nyerere, Oscar Kambona utworzył opozycyjną partię – Demokratyczne Forum Tanzanii. Działalność partii została zalegalizowana w 1992 roku poprzez wprowadzenie systemu wielopartyjnego[8]. Dominujące znaczenie zachowała Partia Rewolucji. 7 sierpnia 1998 w Dar es Salaam doszło do zamachu bombowego na ambasadęUSA dokonanego przez radykalnychislamistów[8].

Demografia

[edytuj |edytuj kod]

Tanzania jest jednym z najsłabiej zurbanizowanych państw świata. Ludność miejska stanowi zaledwie 33,8% wszystkich mieszkańców[13]. Najgęściej zaludnione są żyzne tereny wokół masywów wulkanicznych, rejonJeziora Wiktorii i Jeziora Malawi, oraz wyspy Zanzibar i Pemba[14].

(2017)
Liczba ludności53 950 935
Ludność według wieku
0 – 14 lat43,74% (mężczyzn 11 921 393/kobiet 11 678 536)
15 – 64 lat53,24% (mężczyzn 14 296 243/kobiet 14 427 430)
ponad 64 lata3,02% (mężczyzn 687 118/kobiet 940 215)
Wiek (mediana)
W całej populacji17,7 lat
Mężczyzn17,5 lat
Kobiet18 lat
Przyrost naturalny2,75%
Współczynnik urodzeń35,6 urodzin/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów7,6 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji-0,5 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu1,03 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat1,02 mężczyzn/kobiet
15 – 64 lat0,93 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat0,75 mężczyzn/kobiet
Umieralność noworodków
W całej populacji39,9 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej42 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej37,8 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
W całej populacji62,6 lat
Mężczyzn61,2 lat
Kobiet64,1 lat
Rozrodczość4,77 urodzeń/kobietę
Urbanizacja33%
Masajowie

Kraj zamieszkuje ponad 120 grup etnicznych, z których najliczniejsze są ludyBantu. Nadal powszechny jest koczowniczy tryb życia. Znaczna część ludności jest niedożywiona i dotknięta licznymi chorobami, m.in. malarią i śpiączką[14]. Na 1 lekarza przypada ok. 50 tys. mieszkańców[13].

Hadza
Swahili
Struktura etniczna[15]
Grupa etnicznaJęzykLiczebność w tys.Procent ludności
SukumaJęzyk sukuma987816,72%
GogoJęzyk gogo25514,32%
HayaJęzyk haya22673,84%
HaJęzyk ha19183,25%
MakondeJęzyk makonde17883,03%
NyamweziJęzyk nyamwezi17452,95%
HeheJęzyk hehe14282,42%
Ngonde(inne języki)Język konde14282,42%
Masajowie (3 grupy)Język masajski14002,37%
Luguru(inne języki)Język luguru13082,21%
Zaramo(inne języki)Język zaramo12512,12%
BenaJęzyk bena12502,12%
ShambalaJęzyk shambala12392,1%
Chaga(inne języki)Język mochi11581,96%
TuruJęzyk nyaturu10591,79%
SuahiliJęzyk swahili8621,46%
MakuaJęzyk makua6491,1%
HutuJęzyk rundi6471,1%
GudźaratowieJęzyk gudźarati4980,84%
ChińczycyJęzyk chiński1030,17%
HindusiJęzyk hindi680,12%
ArabowieJęzyk swahili650,11%
GrecyJęzyk grecki340,06%

Największe miasta

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Miasta w Tanzanii.

Poniższa lista przedstawia największe miasta Tanzanii[16]:


Dar es Salaam
Dar es Salaam
Mwanza
Mwanza

Lp.MiastoRegionLiczba mieszkańców (2018)

Arusha
Arusha
Tanga
Tanga

1Dar es SalaamDar es Salaam2 698 652
2MwanzaMwanza436 801
3ZanzibarZanzibar Zachodni403 658
4ArushaArusza341 136
5MbeyaMbeya291 649
6MorogoroMorogoro250 902
7TangaTanga224 876
8DodomaDodoma180 541
9KigomaKigoma164 268
10MoshiKilimandżaro156 959

Religia

[edytuj |edytuj kod]
KatolickaKatedra św. Józefa w Dar es Salaam
 Osobny artykuł:Religia w Tanzanii.

Struktura religijna w 2020 roku, według The ARDA[17]:

Według szacunkówPew Research Center z 2020 roku, 63% populacji identyfikuje się jako chrześcijanie, 34% jako muzułmanie i 5% praktykowało inne religie. Chrześcijaństwo jest wewnętrznie zróżnicowane i mniej więcej po równo podzielone międzykatolików iprotestantów[18].Luteranie ianglikanie są największymi wyznaniami protestanckimi, jednak od lat 80. XX wieku prężnie rozwija sięruch zielonoświątkowy, osiągając kilka milionów zwolenników[19][20]. Do największych związków wyznaniowych należy takżeBaptystyczna Konwencja Tanzanii, która zgłasza ponad 2,6 mln wyznawców w 1300 kościołach[21].

Na Zanzibarze około 99% mieszkańców wyznaje islam[18].

Ustrój polityczny

[edytuj |edytuj kod]

Republika Tanzanii od 1961 roku (jako Tanganika) jest członkiem brytyjskiejWspólnoty Narodów. W wyborach powszechnych wybierany jestprezydent oraz członkowie jednoizbowego Zgromadzenia Narodowego (Bunge) na pięcioletnią kadencję. Prezydent powołuje premiera rządu oraz członków swojego gabinetu spośród parlamentarzystów. W liczącym 274 miejsc parlamencie, 37 miejsc zarezerwowanych jest dla kobiet, a 5 dla członków Izby Reprezentantów Zanzibaru. W wyborach z 14 grudnia 2005 dominującą pozycję w parlamencie zdobyłaPartia Rewolucji zdobywając 70% poparcia w wyborach do Zgromadzenia Narodowego i 80% poparcia w wyborach prezydenckich[22].

Podział administracyjny

[edytuj |edytuj kod]
Regiony Tanzanii
 Osobny artykuł:Podział administracyjny Tanzanii.

Tanzania podzielona jest na 31 regionów[potrzebny przypis]:

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]
Gmach budynku National Bank of Commerce wDar es Salaam
Dar es Salaam

Tanzania jest jednym z najbiedniejszych państw świata. W 2014 roku wartośćPKB szacowano na 43,8 mlddolarów lub 86,4 mld dolarówparytetu siły nabywczej (PPP)[23]. Tanzania należy dokrajów rozwijających się, zPKB per capita wynoszącym 1813 dolarów (PPP)[23], co stanowiło 32% średniej dla 45 krajówAfryki subsaharyjskiej[24] oraz uplasowało Tanzanię na 23. miejscu wśród tych krajów[25]. W 2015 roku wzrost PKB wyniósł 3,7%[26].

Od 2009 do 2013 roku PKB per capita Tanzanii (oparte na stałym kursie krajowej waluty) rosło średnio o 3,5% rocznie, więcej niż w innych krajachWspólnoty Wschodnioafrykańskiej[24].

Największymi partnerami handlowymi Tanzanii w 2012 roku byłyRPA,Szwajcaria iChiny, do których eksportowano towary o wartości 5,5 mld USD. Wartośćimportu wyniosła 11,7 mldUSD, a najwięcej importowano ze Szwajcarii, Chin iZjednoczonych Emiratów Arabskich[27].

Tanzania przetrwałaWielką Recesję, która rozpoczęła się pod koniec 2008 roku, stosunkowo dobrze. Wysokie cenyzłota, wzmocnienieprzemysłu wydobywczego kraju oraz słaba integracja Tanzanii ze światowym rynkiem przyczyniły się do odizolowania kraju od spowolnienia[28]. Po zakończeniu recesji w kraju nastąpił jego dynamiczny rozwój, dzięki silnemu sektorowi turystyki, telekomunikacji i bankowości[28].

WedługProgramu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, gospodarka narodowa tylko w niewielkim stopniu skorzystała z wzrostu gospodarczego w ostatnich latach, pomijając większość ludności kraju[29]. W 2013 roku Globalny Raport Głodu dla Tanzanii był gorszy niż w jakimkolwiek innym krajuWspólnoty Wschodnioafrykańskiej, z wyjątkiemBurundi[30].

Rolnictwo

[edytuj |edytuj kod]
Pola herbaty w Tukuyu

Gospodarka w Tanzanii w dużym stopniu opiera się narolnictwie, które stanowi 24,5% wartościPKB kraju[31], 85% eksportu[13] i zapewnia pracę połowie zatrudnionych pracowników[31]. W 2012 roku sektor rolny urósł o 4,3%, czyli mniej niż połowę wyznaczonego celu wMilenijnych Celach Rozwoju ustalonego na poziomie 10,8%[32].Grunty orne zajmują 15,2% powierzchni kraju[33], z czego 2,4% gruntów przeznaczone jest pod uprawy stałe[34].

Największy udział w zbiorach w 2013 roku przyniosły:kukurydza (5,17 mln ton),maniok (1,94 mln ton),bataty (1,88 mln ton),fasola (1,64 mln ton),banany (1,31 mln ton),ryż (1,31 mln ton) iproso (1,04 mln ton)[31]. W 2013 roku najczęściej uprawianąrośliną przemysłową byłtrzcina cukrowa (296,7 tys. ton), a następniebawełna (241,2 tys. ton),orzechy nerkowca (126 tys. ton),tytoń (86,9 tys. ton),kawowiec (48 tys. ton),sizal (37,4 tys. ton) oraz herbata (32,4 tys. ton)[31].

Według National Irrigation Master Plan z 2002 roku 29,4 mlnha ziemi w Tanzanii nadaje się doirygacji, jednak do 2011 roku nawodniono jedynie 310 745 ha[35].

Przemysł

[edytuj |edytuj kod]
Kopalnia diamentów Williamson

Górnictwo w Tanzanii skupia się przede wszystkim na wydobyciu kamieni szlachetnych i półszlachetnych,złota orazsoli[36]. WMwadui wydobywa siędiamenty[36]. Najlepiej rozwiniętą gałęzią przemysłu stanowi przetwórstwo rolno-spożywcze, a także istotną rolę odgrywa przemysł cementowy[36]. WDar es-Salaam funkcjonuje elektrownia termiczna[36].

Telekomunikacja

[edytuj |edytuj kod]

Telekomunikacja jest najszybciej rozwijającym się sektoremgospodarki w Tanzanii. W 2013 roku sektor ten urósł o 22,8%, ale stanowił zaledwie 2,4%PKB[37].

W 2011 roku na 100 mieszkańców kraju przypadało 56abonentówtelefonii komórkowej, nieco powyżej średniej w rejonieAfryki Subsaharyjskiej. Około 11% Tanzańczyków posiadało dostęp doInternetu, ale liczba ta bardzo szybko rośnie. W kraju rozwija sięsieć światłowodowa o niskiejprzepustowości, która zastąpiła zawodnyInternet satelitarny[38].

Ubóstwo

[edytuj |edytuj kod]

Poziomubóstwa w Tanzanii jest bardzo wysoki[39]. Tanzania poczyniła niewielkie postępy w kierunku zmniejszeniaskrajnego głodu iniedożywienia[40][39]. W 2010 roku Globalny Wskaźnik Głodu zaliczył sytuację w Tanzanii do „alarmującej”[39]. Dzieci z obszarów wiejskich cierpią znacznie bardziej naniedożywienie i chroniczny głód od dzieci z obszarów miejskich, choć różnice miejsko-wiejskie zmniejszyły się zarówno w zakresieniedowagi orazzahamowania wzrostu. Niska wydajność sektora rolniczego wynika głównie z niedostatecznych inwestycji infrastrukturalnych, ograniczonego dostępu do środków produkcji rolnej oraz kredytów, dużego uzależnienia odwarunków pogodowych, a także niedostatecznego wsparciahandlu ireklamy produktów lokalnych[39].

Około 68% mieszkańców Tanzanii mieszka poniżejprogu ubóstwa (mniej niż 1,25dolara na dzień), a 16% dzieci poniżej 5. roku życia jestniedożywionych[40]. Najważniejsze wyzwania stojące przed Tanzanią wedługProgramu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju to niezrównoważone pozyskiwaniesurowców naturalnych orazuprawy roślin,zmiany klimatu izanieczyszczenie źródeł wody[40].

Turystyka

[edytuj |edytuj kod]
Szczyt Uhuru na wulkanieKibo – 5895 m n.p.m.

W 2015 rokuturystyka stanowiła 12,7% PKB Tanzanii oraz zapewniała zatrudnienie 10,3% sile roboczej w kraju (1 151 200 pracowników)[41]. Sektor ten rozwija się bardzo szybko, a całkowite przychody z turystyki urosły z 1,74 mldUSD w 2004 roku do 4,48 mld USD w 2013 roku[42]. Zdecydowana większość turystów odwiedzaZanzibar, a takżePark Narodowy Serengeti (452 485 turystów w 2013 roku),rezerwat Ngorongoro,Park Narodowy Tarangire (165 949 turystów w 2013 roku), Park Narodowy Lake Manyara (187 773 turystów w 2013 roku) orazKilimandżaro[38]. W 2012 roku turyści wydali 56 mldszylingów tanzańskich.

Transport

[edytuj |edytuj kod]
Sieć kolejowa Tanzanii
Stacja kolejowa w Dar es Salaam
Góra Mawenzi
Jezioro Wiktorii
Zebry w Lake Manyara National Park

Infrastruktura drogowa

[edytuj |edytuj kod]
  • Wszystkie drogi (stan w 2010): 86 472 km
  • Drogi utwardzone: 7092 km
  • Drogi nieutwardzone: 79 380 km[6]

Infrastruktura kolejowa

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Transport kolejowy w Tanzanii.
  • Wszystkie linie kolejowe: 4567 km
  • Linie kolejowe o rozstawie 1000 mm: 2707 km
  • Linie kolejowe o rozstawie 1067 mm: 1860 km[6]

Tanzania dysponuje rozwiniętą jak na warunki afrykańskie siecią kolejową (5. miejsce w Afryce[6]). Sieć składa się z dwóch systemów o różnychrozstawach toru. Starszym systemem jest oparta narozstawie metrowymlinia centralna łącząca Tanzanię z Kenią oraz Ugandą (prom kolejowy) i Kongiem (prom kolejowy, nie funkcjonuje). Nowszym systemem jest oparta narozstawie przylądkowym liniaTazara łącząca Tanzanię z Zambią i przez to całą siecią kolejową południowej Afryki. Sieci spotykają się w porcieDar Es Salaam oraz mieścieKitadu.

Siły zbrojne

[edytuj |edytuj kod]

Tanzania dysponuje trzemarodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi, marynarką wojenną orazsiłami powietrznymi[43]. Uzbrojenie sił morskich składało się w 2014 roku m.in. z 19 okrętów obrony wybrzeża, natomiast sił lądowych m.in. z: 30 czołgów, 350 opancerzonych pojazdów bojowych oraz 16 zestawówartylerii holowanej[43]. Tanzańskie siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 14myśliwców, 11samolotów transportowych, 7samolotów szkolno-bojowych oraz 8śmigłowców[43]. Wojska tanzańskie w 2014 roku liczyły 27 tys. żołnierzy zawodowych oraz 80 tys. rezerwistów. Według rankinguGlobal Firepower(inne języki) (2014) tanzańskie siły zbrojne stanowią 106. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 220 mln dolarów (USD)[43].

Szkolnictwo

[edytuj |edytuj kod]

W Tanzanii używanych jest około 100 języków, głównie z rodzinybantu. W szkolnictwie podstawowym używany jestjęzyk suahili, natomiast wszkolnictwie wyższym w powszechnym użyciu jestjęzyk angielski. W 2012 rokuwskaźnik alfabetyzacji osób powyżej 15. roku życia wynosił 67,8%[44].Edukacja jest obowiązkowa dla osób poniżej 15. roku życia. w 2010 roku 74,1% dzieci między 5. a 14. rokiem życia uczęszczało do szkół. W 2012 roku edukację podstawową ukończyło 80,8% dzieci[45]. W kraju znajduje się 21uniwersytetów:

  1. Ardhi University
  2. University of Dodoma(inne języki)
  3. Hubert Kairuki Memorial University(inne języki) (HKMU)
  4. International Medical and Technological University(inne języki) (IMTU)
  5. Moshi University College of Cooperative and Business Studies(inne języki)
  6. Mount Meru University(inne języki)
  7. Muhimbili University of Health and Allied Sciences (MUHAS)
  8. Muslim University of Morogoro(inne języki) (MUM)
  9. Mzumbe University (MU)
  10. Open University of Tanzania (OUT)
  11. Ruaha University College(inne języki) (RUCO)
  12. St. Augustine University of Tanzania(inne języki) (SAUT)
  13. St. John's University of Tanzania(inne języki) (SJUT)
  14. Sokoine University of Agriculture (SUA)
  15. State University of Zanzibar(inne języki)
  16. Teofilo Kisanji University(inne języki)
  17. Tumaini University(inne języki) (TU)
  18. University of Dar es Salaam (UDSM)
  19. Zanzibar University(inne języki) (ZU)
  20. Dar es Salaam Institute of Technology(inne języki)

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. NaZanzibarze dodatkowo jest używany językarabski.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-05] [zarchiwizowane zadresu 2020-11-27] (ang.).
  2. abcdDane dotyczące PKB na podstawie szacunkówMiędzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023:International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-23]. (ang.).
  3. abcWielki Encyklopedyczny Atlas Świata. T. 12. Afryka Wschodnia i Środkowa. Warszawa: PWN, 2006, s. 54–57.ISBN 83-01-14927-2.
  4. Tanzania. BirdLife DataZone. [dostęp 2016-12-03].
  5. ab2015 Tanzania in Figures. National Bureau of Statistics, Dar es Salaam, czerwiec 2016. [dostęp 2016-12-03].
  6. abcdefThe World Factbook. Central Intelligence Agency, 2016-11-10. [dostęp 2016-11-24]. [zarchiwizowane ztego adresu (2020-11-27)].
  7. Nowa nazwa Republiki Tanganiki i Zanzibaru, „Gazeta Zielonogórska”, 30 października 1964 [dostęp 2022-05-25] .
  8. abcdefTanzania. Historia, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-06-03] .
  9. abJulius Nyerere, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
  10. Nyerere Julius Kambarage. portalwiedzy.onet.pl. (pol.).
  11. EAST AFRICA: An Idi-otic Invasion. „Time”, 1978-10-13. [dostęp 2009-08-22]. [zarchiwizowane ztego adresu (2012-10-23)]. (ang.).
  12. Idi Amin and Military Rule. Library of Congress Country Studies: Uganda. [dostęp 2009-08-22]. (ang.).
  13. abcThe World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-01-28] [zarchiwizowane zadresu 2020-11-27] (ang.).
  14. abPrzeglądowy Atlas Świata – Afryka, Fogra Oficyna Wydawnicza, Rajmund Mydela i Jerzy Grocha; s. 341, Kraków 1998,ISBN 83-85719-32-6 .
  15. Country: Tanzania – People Groups. Joshua Project, 2018. [dostęp 2018-06-30]. (ang.).
  16. Tanzania Population 2018. World Population Review, 2018. [dostęp 2018-10-04]. (ang.).
  17. National Profiles [online], www.thearda.com [dostęp 2022-09-30] .
  18. abTanzania [online], United States Department of State [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  19. Faith and Development in Focus: Tanzania [online], Berkley Center for Religion, Peace and World Affairs [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  20. MartinM. Lindhardt MartinM.,Pentecostalism and the Encounter with Traditional Religion in Tanzania: Combat, Congruence and Confusion, [w:] Research Gate [online], str. 38-39, 2017 [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  21. TANZANIA | Baptists’ Church of Tanzania | Baptist World Alliance [online], baptistworld.org [dostęp 2022-09-30] .
  22. Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut: Systemy polityczne współczesnego świata. Gdańsk: ARCHE, 2004.
  23. abReport for Selected Countries and Subjects [online], www.imf.org [dostęp 2017-01-29] (ang.).
  24. abReport for Selected Country Groups and Subjects [online], www.imf.org [dostęp 2017-01-29] (ang.).
  25. Report for Selected Countries and Subjects [online], www.imf.org [dostęp 2017-01-29] (ang.).
  26. GDP per capita growth (annual %) | Data [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-01-29] (ang.).
  27. UNdata | country profile | United Republic of Tanzania [online], 25 grudnia 2016 [dostęp 2017-01-29] [zarchiwizowane zadresu 2016-12-25] .
  28. abEconomy, [w:]LakeL. Jospeh LakeL.,Africa South of the Sahara, Europa Publications and Iain Frame, 2013, s. 1250,ISBN 1-85743-659-8 .
  29. About Tanzania [online], UNDP in Tanzania [dostęp 2017-01-29] [zarchiwizowane zadresu 2014-10-14] (ang.).
  30. 2013 Global Hunger Index, International Food Policy Research Institute, 2013, s. 15 [zarchiwizowane zadresu 2014-11-06] .
  31. abcdStatistical Abstract 2013, Ministry of Finance, 2014 [zarchiwizowane zadresu 2015-07-06] .
  32. MKUKUTA annual implementation report 2012/13, Ministerstwo Finansów Tanzanii, 2013 .
  33. Arable land (% of land area) | Data [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-01-28] (ang.).
  34. Permanent cropland (% of land area) | Data [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-01-28] (ang.).
  35. Irrigation will give us more food by 2015 – govt [online], 18 marca 2016 [dostęp 2017-01-28] [zarchiwizowane zadresu 2016-03-18] .
  36. abcdEncyklopedia Geograficzna Świata II. Afryka. Kraków: OPRES, 1997.ISBN 83-85909-21-4.
  37. Ministerstwo Finansów Tanzanii: Quaterly Economic Review and Budget Execution Report for Fiscal Year 2013/14: January-March 2014. maj 2014. [dostęp 2016-12-11].
  38. abAfrica South of the Sahara. W: Jospeh Lake: Economy. Europa Publications and Iain Frame, 2013, s. 1253.ISBN 1-85743-659-8.
  39. abcdTanzania UNDP. [dostęp 2016-11-24].
  40. abcTanzania. [dostęp 2016-11-24].
  41. World Travel and Tourism Council Data, 2013 – knoema.com, „Knoema” [dostęp 2017-02-03] [zarchiwizowane zadresu 2017-02-04] (ang.).
  42. UNWTO Tourism Highlights: 2014 Edition, United Nations World Tourism Organization, 2014 [zarchiwizowane zadresu 2015-02-08] .
  43. abcdTanzania. Global Firepower. [dostęp 2014-09-10]. (ang.).
  44. UNICEF: Tanzania, United of – Statistics. 15 października 2014. [dostęp 2016-12-12].
  45. U.S. Department of Labor: 2013 Findings on the Worst Forms of Child Labor. [dostęp 2016-12-12].

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Państwa Afryki
Państwa
Terytoria zależne
Państwa nieuznawane orazterytoria autonomiczne
Integralne części państw
położonych poza Afryką

  1. Państwo to jest klasyfikowane jakoproto-państwo(inne języki) alboterytorium separatystyczne.
  2. Państwo to może być uznawane zapaństwo separatystyczne ze względu na liczne walki zbrojne w Kabindzie, które cały czas się odbywają powojnie domowej w Angoli od2002 roku.
  3. Państwo to zostało utworzone po wybuchuwojny domowej w Somalii w1991 roku, odkąd w1998 roku rozpoczęła się 3-miesięczna krajowa konferencja konstytucyjna wGaroowe.
  4. Obecnie okupowana przez Maroko.
  5. Nieuznana niepodległość od Somalii ogłoszona 18 maja 1991.
  6. Państwo to powstało wskutek połączenia Zanzibaru (jako republika) z kontynentalnąTanganiką w kwietniu1964 roku, co doprowadziło także do utworzeniaZjednoczonej Republiki Tanzanii.
  • p
  • d
  • e
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

Mapa członków WTO

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tanzania&oldid=76033916
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp