Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Tantal (pierwiastek)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy pierwiastka chemicznego. Zobacz też:inne znaczenia tego słowa.
Tantal
hafn← tantal →wolfram
Wygląd
niebieskoszary
Tantal
Widmo emisyjne tantalu
Widmo emisyjne tantalu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol,l.a.

tantal, Ta, 73
(łac.tantalum)

Grupa, okres, blok

5,6,d

Stopień utlenienia

V

Właściwości metaliczne

metal przejściowy

Właściwościtlenków

średnio kwasowe

Masa atomowa

180,95 ± 0,01[a][3]

Stan skupienia

stały

Gęstość

16650kg/m³

Temperatura topnienia

3017 °C[1]

Temperatura wrzenia

5458 °C[1]

Numer CAS

7440-25-7

PubChem

23956

Właściwości atomowe
Promień
atomowy
walencyjny


45 (obl. 200)pm
138 pm

Konfiguracja elektronowa

[Xe]4f145d36s2

Zapełnieniepowłok

2, 8, 18, 32, 11, 2
(wizualizacja powłok)

Elektroujemność
• wskali Paulinga
• wskali Allreda


1,5
1,33

Potencjały jonizacyjne

I 761 kJ/mol
II 1500 kJ/mol
III 2100 kJ/mol

Właściwości fizyczne
Ciepło parowania

743kJ/mol

Ciepło topnienia

31,6 kJ/mol

Ciśnienie pary nasyconej

0,776Pa (3269 K)

Konduktywność

7,61×106S/m

Ciepło właściwe

140J/(kg·K)

Przewodność cieplna

57,5W/(m·K)

Układ krystalograficzny

regularny przestrzennie centrowany

Twardość
• wskali Mohsa


6,5

Prędkość dźwięku

3400 m/s (293,15 K)

Objętość molowa

10,85×10−6 m³/mol

Najbardziej stabilne izotopy
izotopwyst.o.p.r.s.r.e.r.MeVp.r.
179Ta{syn.}1,82rokuw.e.0,110179Hf
180mTa0,012%>1,2×1015latw.e.0,854180Hf
180mTa0,012%>1,2×1015latβ+0,708180Hf
181Ta99,988%stabilny izotop z 108neutronami
182Ta{syn.}114,5dniaβ1,811182W
Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki:dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-10-04]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanej karty charakterystyki
PłomieńWykrzyknik
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H228,H315,H319,H335

Zwroty P

P210,P261,P305+P351+P338

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[2]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Tantal (Ta,łac. tantalum) –pierwiastek chemiczny z grupymetali przejściowych. Nazwa pochodzi odTantala – postaci wmitologii greckiej, ojca Niobe[4].

Charakterystyka

[edytuj |edytuj kod]

Jestkowalnym, stalowoszarymmetalem, bardzo podobnym doniobu. Tantal jest odporny na działanie mocnychkwasów nieorganicznych iwody królewskiej, gdyż ulegapasywacji, jest także odporny nakorozję. Tantal reaguje natomiast zkwasem fluorowodorowym, tworząckompleks fluorkowy:

2Ta + 12HF → 2TaF
6
+ 2H+
+ 5H
2

Wolne (nieskompleksowane)kationy tantalowe (tzn.Ta5+
itp.) nie istnieją wroztworze (powstaje nierozpuszczalnywodorotlenekTa(OH)
5
). Pięciotlenek tantalu,Ta
2
O
5
stopiony z wodorotlenkamimetali alkalicznych (np.NaOH) tworzy tantalany(V) rozpuszczalne w środowisku o bardzo wysokimpH.

Występowanie

[edytuj |edytuj kod]

Tantal odkryty został w 1802 r. przezAndersa Ekeberga[5][4]. Jego najważniejszymminerałem jesttantalit(Fe,Mn)Ta
2
O
5
, występujący wraz zkolumbitem wkoltanie.

Tantal występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2ppm. Jest to metal bardzo rozproszony i tylko w nielicznych miejscach na świecie występują rudy zawierające co najmniej 0,1% tantalu[6]. Jedne z najbogatszych złóż, zawierające 0,22% tantalu w rudzie (a także związkicezu ilitu), rozpoczęto eksploatować w 1969 r. w rejonieBernic Lake, na północ odWinnipeg w prowincjiManitoba wKanadzie[7]. Złoża tego metalu w postacikoltanu (mieszanina rud tantalu), są jedną z przyczyn konfliktu zbrojnego wDemokratycznej Republice Konga[8].

Zastosowanie

[edytuj |edytuj kod]
Anodowany pręt tantalowy

Tantal wykorzystywany jest w przemyśle elektronicznym do produkcjikondensatorów elektrolitycznych, które znajdują się w prawie każdym urządzeniu elektronicznym (m.in. wtelefonach komórkowych i komputerach), w sprzęcie zbrojeniowym i kosmicznym. Ze względu na odporność na działanie większości kwasów i zasad wykorzystywany jest do produkcjiaparatury chemicznej. Stosowany jest także do wyrobu biżuterii oraz wyrobów zegarmistrzowskich[6].

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. Podana wartość stanowi przybliżoną standardową względną masę atomową (ang.abridged standard atomic weight) publikowaną wraz ze standardową względną masą atomową, która wynosi 180,94788 ± 0,00002. Zob.Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abDavid R.D.R. Lide David R.D.R. (red.),CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s.4-35,ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  2. Tantalum (nr 545007) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-04].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  3. ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni,Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600,DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  4. abTantal [online], chemfan.pg.gda.pl [dostęp 2023-02-03] .
  5. tantal, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-02-03] .
  6. abTantal [online], Baza wiedzy PREMIUM [dostęp 2023-02-03] (pol.).
  7. (k):Kanadyjski tantal, w: „Poznaj Świat” R. XIX, nr 4 (221), kwiecień 1971, s. 41.
  8. Koltan i inni. Surowcowa klątwa Afryki [online], Forbes.pl [dostęp 2023-02-03] (pol.).

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
p  d  e
Układ okresowy pierwiastków
12 3[i]456789101112131415161718
1H He
2LiBe BCNOFNe
3NaMg AlSiPSClAr
4KCa ScTiVCrMnFeCoNiCuZnGaGeAsSeBrKr
5RbSr YZrNbMoTcRuRhPdAgCdInSnSbTeIXe
6CsBa LaCePrNdPmSmEuGdTbDyHoErTmYbLuHfTaWReOsIrPtAuHgTlPbBiPoAtRn
7FrRa AcThPaUNpPuAmCmBkCfEsFmMdNoLrRfDbSgBhHsMtDsRgCnNhFlMcLvTsOg
8UueUbn 
 UbuUbbUbtUbqUbpUbhUbs...[ii] 
Metale alkaliczneMetale ziem
alkalicznych
LantanowceAktynowceMetale przejścioweMetalePółmetaleNiemetaleHalogenyGazy szlachetneWłaściwości
nieznane
  1. Alternatywnie doskandowców zalicza się często nielutet ilorens, leczlantan,aktyn oraz hipotetycznyunbiun.
  2. Budowa8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tantal_(pierwiastek)&oldid=77462969
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp