T-80BWM (starsza wersja modyfikacji)T-80UDT-84 będący ukraińską wersją rozwojową czołgu T-80UDRosyjski czołg T-80 zniszczony przezNLAW podczas rosyjskiejinwazji na Ukrainę w 2022 roku.
Projekt powstał w biurze konstrukcyjnym Zakładów Kirowskich wLeningradzie. Był drugim, po szwedzkimStridsvagn 103, na świecie seryjnie produkowanym czołgiem wyposażonym wturbinę gazową. Pierwszy egzemplarz zjechał z linii montażowej w 1976 roku. T-80 produkowany jest nadal w zakładach wOmsku wRosji. Czołg jest konstrukcją opartą na czołgu T-64 (bez użycia jako projektu bazowego czołgu T-72).
Od momentu powstania T-80 był wielokrotnie modernizowany. Wyróżnić możemy wersje: T-80 (model podstawowy), T-80B, T-80BW, T-80U, T-80U1, T-80UD. Obecnie powstają kolejne wersje tego typu czołgu. Czołg T-80 w odróżnieniu od innych typów czołgów napędzany jest za pomocąturbiny gazowej. Jedynie jego wersja T-80UD ma silnikwysokoprężny. Turbina ma układ trzywałowy z dwiema mechanicznymi turbosprężarkami i swobodną turbiną.
W przedziale napędowym czołgu silnik ustawiony jest w układzie „power-pack”, tzn. wszystkie zespoły różnych układów połączone są monoblokowo jako całość. Ułatwia to demontaż podczas awarii silnika, co ma niebagatelne znaczenie w warunkach bojowych.
Kadłubspawany jest z płyt pancernych. Przednia górna płyta jest pochylona o kąt 68 stopni i ma strukturę warstwową:– 80 mm stali, 105 mmtekstolitu szklanego (STEF), 20 mm stali (pierwsze wersje T-80; struktura zbliżona do pancerza wczesnych T-64 i T-72)– 40 mm stali o podwyższonej twardości, 60 mm stali, 105 mm STEF, 40 mm stali (T-80B; osłona T-80BW dodatkowo wzmocniona pancerzem reaktywnymKontakt-1)W przypadku późniejszych wersji T-80 stopień komplikacji przedniej płyty pancerza kadłuba wzrastał, zmieniała się liczba warstw i rodzaj zastosowanych materiałów. Ochrona T-80U (i większości T-80UD) wzmocniona jest integralnym pancerzemKontakt-5. Wieża czołgu wykonywana jest w technologii odlewania z integralnymi komorami mieszczącymi dwa rzędy polimerowych komórek, wsparte stalową płytą. Nowa wieża wraz z pancerzem Kontakt-5 ma zapewniać 780 mm ekwiwalentu RHA przeciwko pociskom kinetycznym oraz 1,320 mm ekwiwalentu RHA przeciwko HEAT na podstawie rosyjskich szacunków[2]. Wieże późnych serii T-80UD oraz ukraińskich T-84 są spawane z płyt walcowanych (prawdopodobnie grubość pancerza wzrosła). Ochrona jest wzmocniona pancerzem reaktywnymKontakt-1 (T-80BW, wczesne T-80UD) lubKontakt-5 (T-80U, T-80UD).
Uzbrojenie główne czołgu stanowi 125 mm armata gładkolufowa 2A46 (kilka wersji). Armata umocowana jest w wieży na czopach. Składa się z:lufy wzmocnionej płaszczem, kołyski i zamka. Armata połączona jestgwintowo znasadą zamkową. W nasadzie zamkowej zamocowany jestzamek klinowy. Armata jestładowana automatycznie przez zmechanizowany układ zasilania. Załogę czołgu stanowią 3 osoby (dowódca, działonowy i mechanik-kierowca).
Czołg może być wyposażony w system ochrony (system zakłóceniowy przeciwpancernych pocisków rakietowych)Sztora.
SZ FR posiadają 1400 egzemplarzy w służbie i ponad 3100 w rezerwie. Oprócz Rosji T-80 znajduje się na stanie posiadania armiiBiałorusi (90 sztuk),Chin (50 sztuk),Cypru (41 sztuk),Korei Południowej (80 sztuk),Pakistanu,Syrii i Ukrainy (po 320 sztuk).
Najnowszym wariantem czołgu jest T-80BWM, z turbiną gazową GTD-1250TF, z armatą zdolną strzelaćppkKobrą iRefleksem-M, z systemem kierowania ogniem Sosna-U i innymi unowocześnieniami. Będzie on podstawowym czołgiemzwiązków taktycznych przeznaczonych do obrony rosyjskich terenów arktycznych (m.in. przyległych doPółnocnej Drogi Morskiej). Do standardu BWM ma być zmodernizowanych nawet 3000 pojazdów[3].
T-80BBierioza („Brzoza”; Obiekt 219R; 1978 r.) – system kierowania ogniem 1A33 i kompleks rakietowego uzbrojenia 9K112-2 umożliwiający wystrzeliwanie czołgowychppk9M112 Kobra, wzmocniony pancerz
T-80BK (Obiekt 660) – wersja dowodzenia, dodatkowy sprzęt radiowy i nawigacyjny
T-80U (Obiekt 219AS; 1986 r.) – system kierowania ogniem 1A46 i nowy system uzbrojenia kierowanego 9K119Refleks, mocniejszy silnik GTD-1250 o mocy 1250 KM (930 kW), pancerz reaktywnyKontakt-5
T-80UD (Obiekt 478B; 1985 r.) – opracowana wcharkowskim biurze konstrukcyjnym Morozowa KMDB (obecnieUkraina) wersja z silnikiem Diesla 6TD o mocy 1000 KM (750 kW); system kierowania ogniem jak w przypadku T-80U, wozy pierwszych serii z pancerzem reaktywnym Kontakt-1, późniejKontakt-5
T-80UK, T-80UDK – wersje dowodzenia, drugie radio, system nawigacji, kamera termowizyjna Agava[8], elektroniczny układ obrony TSzU-1-7Sztora
T-80UM – rosyjska wersja rozwojowa, m.in. nowy termowizyjny celownik działonowego
T-80UM2 – rosyjski prototyp z systemem aktywnej obronyDrozd
T-80UE – wersja eksportowa
T-84 (Obiekt 478DU2) – ukraińska wersja rozwojowa czołgu T-80UD, nowa spawana wieża, pancerz reaktywnyNoż, elektroniczny układ obronyWarta
T-84U – wersja rozwojowa czołgu T-84
Obiekt 478 (1976 r.) – opracowana w biurze konstrukcyjnym Morozowa CKMDB wersja rozwojowa T-80 z silnikiem Diesla; doświadczenia wykorzystano przy budowie T-80UD
T-80A (Obiekt 219A; 1982 r.) – opracowana w leningradzkim biurze konstrukcyjnym Zakładów Kirowskich wersja rozwojowa T-80B o charakterystykach przyszłego T-80U, pancerz reaktywnyKontakt-1
Obiekt 640 „Cziornyj Orioł” („Czarny Orzeł”) – rosyjski prototyp czołgu nowej generacji z wykorzystaniem wydłużonego i zmodyfikowanego kadłuba T-80U; m.in. nowa wieża z niszą mieszczącą magazyn amunicyjny i mechanizm ładowania, pancerz reaktywnyKaktus
↑Steven J.S.J.ZalogaSteven J.S.J.,T-80 Standard Tank: The Soviet Army's Last Armored Champion: 152, Osprey Publishing, 16 kwietnia 2011, s. 19-22, 24,ISBN 978-1846032448.
↑Steven J.S.J.ZalogaSteven J.S.J.,T-80 Standard Tank: The Soviet Army's Last Armored Champion: 152, Osprey Publishing, 16 kwietnia 2011, s. 32-34,ISBN 978-1846032448.