.jpg) Plakat kinowy filmu | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery | 19 marca 1955 |
| Kraj produkcji | Stany Zjednoczone |
| Język | angielski |
| Czas trwania | 101 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | Richard Brooks |
| Główne role | |
| Muzyka | Scott Bradley |
| Zdjęcia | Russell Harlan |
| Scenografia | Randall Duell |
| Montaż | Ferris Webster |
| Produkcja | Pandro S. Berman |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja | MGM (kina, VHS) |
| Budżet | 1 168 000 $ |
| Przychody brutto | 8 144 000 $ |
Szkolna dżungla (ang.Blackboard Jungle) – amerykańskidramat społeczny z1955 roku w reżyseriiRicharda Brooksa. Adaptacja powieściEvana Huntera pod tym samym tytułem z 1954 roku. Był to pierwszy w historii film pełnometrażowy, którego ścieżka dźwiękowa zawierałamuzykę rockową. Wykorzystany na niej utwórRock Around the Clock przyczynił się do spopularyzowaniarock and rolla[1][2].
Stany Zjednoczone lat 50. XX wieku. Początkujący nauczyciel Richard Dadier rozpoczyna pracę w publicznej szkole średniej. Jego uczniowie to zróżnicowani rasowo młodzi ludzie pochodzący z ubogich lub patologicznych rodzin. Klasa Dadiera kontrolowana jest przez grupę chuliganów pod przywództwem Artiego Westa. Dadier nie ciesząc się ich szacunkiem nie może znaleźć wspólnego języka z młodymi ludźmi. Po wielu próbach i usilnych starań, dzięki nieoczekiwanej pomocy ucznia Millera, który posiada pewien autorytet w klasie, udaje mu się nawiązać współpracę ze swoimi uczniami, a nawet poskromić Westa i jego zabijaków.
i inni.
Film jest ekranizacją wczesnej powieści Evana Huntera, w której opisuje on krótki okres swojej pracy jako nauczyciela w publicznej szkole w południowymBronxie. W przeciwieństwie jednak do bohatera filmu, Hunter szybko się rozczarował i zaledwie po dwóch miesiącach zrezygnował z pracy[3].
Początkowo film planowano nakręcić "w kolorze", jednak ostatecznie reżyser skłonił się ku wersji czarno-białej uznając, że kolor upiększy wszytko i osłabi wymowę filmu[4].
Szkolna dżungla od momentu premiery była filmem kontrowersyjnym. W stanach Zjednoczonych otrzymała zarówno pozytywne jak i negatywne recenzje krytyków. Ogólnie podobało się aktorstwo oraz dramatyczna i kontrowersyjna tematyka filmu.Bosley Crowther na łamachThe New York Times, chwaląc aktorstwo (zwłaszcza młodocianych), pisał o "żywym i przenikliwym dramacie"[5]. Negatywne recenzje (m.in. wThe Washington Post) zarzucały twórcom głównie uproszczenie i sztuczność w ukazaniu problemów edukacyjnych Ameryki[6]. I jedni i drudzy na ogół dobrze wypowiadali się o grze aktorów. Film spodobał się również widzom – zyski z rozpowszechniania pokryły kilkukrotnie koszt produkcji, co było zgodne z oczekiwaniami jego producentów[4]. Według tygodnikaVariety w 1954 film uplasował się na 12 miejscu pod względem przychodu (5,2 mln. dolarów) z rozpowszechniania w kinach USA i Kanady[7]. Największą popularnośćSzkolna dżungla zyskała jednak pośród nastoletniej widowni, na co złożyły się: rockowa ścieżka dźwiękowa i ukazana tematyka[1]. Pomimo to, władze lokalne niektórych miast (np. wAtlancie iMemphis) zakazały rozpowszechniania filmu, uznając go za "niemoralny, obsceniczny, rozwiązły, mający niekorzystny wpływ na spokój, zdrowie, moralność i porządek w mieście"[4].
Również w Europie film wzbudził niemałe kontrowersje. W Wielkiej BrytaniiBBFC (British Board of Film Classification) zgodziła się na dopuszczenie filmu do dystrybucji po długich sporach z dystrybutorem. Ostatecznie film wszedł na ekrany z oznaczeniem "X" – film tylko dla dorosłych – po dokonaniu wielu cięć w oryginalnej wersji. Po premierze filmu niektórzy recenzenci uznali, że w ogóle nie powinien on był być wypuszczony na ekrany brytyjskich kin. Film miał być zaprezentowany naMFF w Wenecji. Jednak nie doszło do tego na skutek interwencji u organizatorów imprezy amerykańskiej ambasador we Włoszech. Pani Clare Boothe Luce, która uznała, że film ukazuje obraz szkolnictwa w jej kraju tendencyjnie i zbyt brutalnie zagroziła bojkotem imprezy[8]. Luce twierdziła, że gdyby wzięła udział w pokazie filmu, "dostarczyła by amunicji włoskiej propagandzie komunistycznej i antyamerykańskiej"[4].
W 2016 roku film został włączony doNational Film Registry – ogłaszanej co roku listy filmów, które wpisywane są do rejestru dziedzictwa narodowego USA utworzonego przyBibliotece Kongresu USA[9].
W rankingu popularnego, filmowego serwisu internetowegoRotten Tomatoes obraz posiada obecnie (2023) wysoką 74-procentową, pozytywną ocenę "czerwonych pomidorów"[10].
Krytyk filmowy Michael Baers konstatuje, że choćSzkolna dżungla nie była szczególnie mistrzowskim filmem, był to obraz wyjątkowy w swoim czasie i stał się kulturowym wyznacznikiem pod wieloma względami. Był prekursorem w temacie regularnie pokazywanym w kinie w kolejnych dziesięcioleciach, tj. resocjalizacyjnej edukacji młodocianych przestępców i trudnej młodzieży z ubogich aglomeracji miejskich (Wszystko albo nic z 1988,Młodzi gniewni z 1994). Został powszechnie zapamiętany jako pierwszy film, w którym pojawił się rockandrollowy utwór (Rock Around the Clock). Był pierwszym filmem w którym czarnoskóry aktor zagrał coś więcej niż rolę drugoplanową[11]. Reżyser Richard Brooks obsadził młodego Sidneya Poitiera w jednej z głównych ról w czasach, gdy "czarnoskórzy" nie mieli równych praw z "białymi" i zgodnie z literą prawa byli uznawani za obywateli drugiej kategorii. Obraz wywarł olbrzymi wpływ na miliony nastolatków w Stanach Zjednoczonych. Po latachFrank Zappa wspominał, że był on zauroczony filmem: "Szkolna dżungla, nawet pomijając fabułę (w której ostatecznie starsi wygrali), stanowił dziwny rodzaj "poparcia" dla sprawy nastolatków: nakręcili o nas film, więc istniejemy"[2].
| Rok | Nazwa/Wydarzenie | Nagroda/Kategoria | Nominowany | Rezultat |
|---|---|---|---|---|
| 1956 | Oscar | Najlepszy scenariusz adaptowany | Richard Brooks | nominacja |
| Najlepsza scenografia | Cedric Gibbons, Randall Duell,Edwin B. Willis, Henry Grace | nominacja | ||
| Najlepsze zdjęcia | Russell Harlan | nominacja | ||
| Najlepszy montaż | Ferris Webster | nominacja | ||
| 1956 | Amerykańska Gildia Reżyserów Filmowych | Nagroda za najlepszą reżyserię | Richard Brooks | nominacja |
| 1956 | Amerykańska Gildia Scenarzystów Filmowych | Nagroda za najlepszy scenariusz dramatyczny | Richard Brooks | nominacja |
.JPG)