Ten artykuł dotyczy ataku jazdy. Zobacz też:Szarżowanie orazStopień wojskowy.
Szarża – gwałtownyatakkawalerii dokonywany na przeciwnika w szyku konnym nabroń białą. Dawniej wWojsku Polskim także nazwa (synonim)stopnia wojskowego[1].
_11.png)
Terminu „szarża” zaczęto używać w języku polskim dopiero w okresiewojen napoleońskich, wcześniej określając takie działania jako „atak”, „natarcie” lub „uderzenie”[1]. Jednak niezależnie od nazewnictwa, szarże były nierozerwalnie związane z wykorzystywaniem kawalerii na polu bitwy od początku jej dziejów.
Do XV w. szarż dokonywano zazwyczaj w szyku luźnym, a średniowiecznerycerstwo nacierało i walczyło w formacjach złożonych z łańcucha samodzielnychpocztów. Od XV w. szarż dokonywano w formacjach układanych w wieloszeregowe kolumnychorągwiane z odstępami pomiędzy jeźdźcami liczącymi około 3 m (nadługość konia). W XVI w. na popularności zyskało ustawianie kolumn w „szachownicę” umożliwiającą naprzemienne szarżowanie i wycofywanie się poszczególnych kolumn poprzez mijanie się w lukach szyku. Od połowy XVI w. zaczęto stosować taktykę przechodzenia w ostatnim etapie szarży w szyk zwarty (kolano przy kolanie). Od drugiej połowy XVII w. nacierające kolumny ulegały coraz większemu spłyceniu, najpierw do trzech szeregów, a od XVIII w. do dwóch[1].
Początkowo jazda rozpoczynała natarcie wkłusie z odległości około 300 m, zwierając szeregi i przechodząc wcwał dopiero na dystansie 30–80 m od przeciwnika. Tak późne przechodzenie w cwał miało na celu zachowanie jak najdłuższej kontroli nad koniem i nie dopuszczenie do rozerwania szyku. Coraz szybszy rozwójbroni palnej zmuszał jednak kawalerię do wykonywania tego manewru z coraz większego dystansu. I tak na początku XIX w. w cwał przechodzono już z odległości 150 m, a w drugiej połowie tego wieku dystans tez wzrósł już do 250 m. Na początku XX wieku, ze względu na znaczne nasycenie pola walkibronią maszynową dokonywanie skutecznych szarż stało się możliwe wyłącznie w przypadku zaskoczenia przeciwnika, a przejście do cwału następowało już z odległości 500-600 m[1].
Donajsłynniejszych[potrzebny przypis] szarż w historii zalicza się między innymi:
_by_J%25C3%25B3zef_Brandt.PNG)
