Pochodził z biednej rodziny – był synem rolnika; jego matką była Marianna da Frontillo[3]. Edukacją Felice zajął się wuj,franciszkanin konwentualny[1]. Wkrótce (w 1533 r.) Felice sam wstąpił do zakonu[2]. Wykazywał wielki zapał do nauki; otrzymywał najwyższe stopnie zarówno w szkole wFermo, jak i nauniwersytetach wBolonii iFerrarze. W 1547 r. otrzymałświęcenia kapłańskie[3]. Uzyskał doktorat zteologii w 1548 r.[3] Wkrótce zdobył uznanie jako wybitnie inteligentny dysputant i świetny kaznodzieja[1]. W latach 1557–1560 byłinkwizytorem generalnym w Wenecji[3]. W 1561 r. został prokuratorem generalnym, a w 1566 r.wikariuszem generalnym zakonu franciszkanów[3][2]. W tym samym roku został wybranybiskupem S. Agata dei Goti, a rok później otrzymałsakrę[3]. 17 maja 1570 r. papieżPius V mianował gokardynałem[3]. W latach 1571–1577 był także biskupem Fermo[1]. Znany był odtąd jako Kardynał Montalto[3]. WKurii Rzymskiej został przydzielony doKongregacji ds. Biskupów orazKongregacji Indeksu, został także członkiem komisji inkwizycyjnej badającej zarzuty o herezję wobec prymasa HiszpaniiBartolomé Carranzy[4].
Po śmierci papieżaGrzegorza XIII został 24 kwietnia 1585 r. jednogłośniewybrany na papieża, przybierając imię Sykstus V. Mimo że panował dość krótko, zdołał przeprowadzić w Watykanie liczne reformy – uporządkował finanse Watykanu (wzbogacił pusty skarbiec papieski) i zreformowałKurię Rzymską – utworzył 15 Kongregacji Kardynalskich, które miały za zadanie samodzielnie wykonywać zlecone zadania[2]. Zreformował teżKolegium Kardynałów – postanowił, że kardynałów będzie nie więcej, niż 70: 6kardynałów biskupów, 50kardynałów prezbiterów i 14kardynałów diakonów[2]; to ustalenie przetrwało aż do 1958 r. Bezwzględnie rozprawił się z przestępczością – skazał tysiące bandytów, a także mnichów i ich kochanki, na publiczne stracenie, z powodu czego nazwany został „żelaznym papieżem”[1]. W 1588 r. w odpowiedzi na tendencje reformacyjne i przenikanie obrzędów ludowych doliturgii katolickiej utworzyłKongregację Obrzędów, która „miała strzec przepisanych ceremonii Kościoła i nie dopuszczać jakiejkolwiek ich skazy”. Otaczał opieką miasta, nadał prawa miejskie Montalto iLoreto. Pomagał rolnikom – osuszył dolinę rzeki Chiani kołoOrvieto iBłota Pontyjskie.
Popierał finansowoLigę Katolicką w jej wojnach religijnych w zachodniej Europie, oraz królów polskichStefana Batorego iZygmunta III Wazę, upatrując w tym pierwszym przywódcę krucjaty antytureckiej, która miałaby doprowadzić do całkowitego wyzwolenia Węgier spod panowania tureckiego[2]. Początkowo papież poparł hiszpańskiego królaFilipa II i ekskomunikowałHenryka z Nawarry, lecz gdy pojawiła się możliwość przejęcia korony francuskiej przez Henryka i jego konwersja na katolicyzm, Sykstus sprzeciwił się Filipowi II, ryzykując zerwanie stosunków dyplomatycznych[1]. Nakłaniał również tolerancyjnego cesarzaRudolfa II do prześladowania protestantów. „Żelazny papież”, jako były inkwizytor, ustanowił również dodatkowe trybunały inkwizycyjne. Ogłosiłśw. Bonawenturę,doktorem Kościoła[1].
Zasługą Sykstusa było wydanie dobrego tekstuSeptuaginty[5]. Nad tzw.Wulgatą sykstyńską pracował przez osiemnaście miesięcy. Po ukończeniu prac, w kwietniu 1590 r., wydałbullę „Aeternus Ille”, w której ogłosił Wulgatę swojego autorstwa jedynym prawowitym tłumaczeniem tekstu Pisma Świętego, a wszelkich prób ingerencji w jego treść bądź wydaniaBiblii, w języku innym niż łacina zabronił pod groźbąekskomuniki. Zasugerował również, że wszystkie wydania odbiegające swoją treścią od jedynego „prawdziwego, obowiązującego, autentycznego i nie kwestionowanego” przekładu powinny zostać zniszczone. Jako że Sykstus podczas prac nad swoim dziełem kierował się własną wyobraźnią, w twórczym zapędzie pozmieniał układ rozdziałów i numerację wersów, a czasem nawet pomijał całe wersy, o ile nie pasowały do jego wizji. Stworzona w ten sposóbWulgata nie zyskała uznania kardynałów, którzy po śmierci autora wstrzymali jej druk i rozpoczęli akcję masowego odkupywania już sprzedanych egzemplarzy – rzekomo na mocy ostatniej woli Sykstusa V – by je następnie zniszczyć[2].
