Ten artykuł dotyczy Sulechowa miasta lubuskiego. Zobacz też:inne znaczenia tego słowa.| miasto wgminie miejsko-wiejskiej | |||||
 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Data założenia | XII wiek | ||||
| Prawa miejskie | XIII wiek[1] | ||||
| Burmistrz | Wojciech Sołtys | ||||
| Powierzchnia | 6,83 km² | ||||
| Populacja (31.12.2022) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna | (+48) 68 | ||||
| Kod pocztowy | 66-100 | ||||
| Tablice rejestracyjne | FZI | ||||
Położenie na mapie gminy Sulechów  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego  | |||||
 52°04′42″N 15°37′13″E/52,078333 15,620278 | |||||
| TERC (TERYT) | 0809064 | ||||
| SIMC | 0988595 | ||||
Urząd miejski Plac Ratuszowy 666-100 Sulechów | |||||
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Sulechów (dawniej oraz tuż po wojnieCylichów[3][4];niem.Züllichau) –miasto wwojewództwie lubuskim, wpowiecie zielonogórskim, siedzibagminy miejsko-wiejskiej Sulechów. Wchodzi w składLubuskiego Trójmiasta.
Według danychGUS z 31 grudnia 2022 w mieście zamieszkiwało 15 676 osób[2].
W ujęciu historycznym Sulechów zaliczany jest doDolnego Śląska. Od 1234 r. należał doksięstwa głogowskiego. W 1482 r. – wraz z księstwem krośnieńskim – został przyłączony doNowej Marchii. W latach 1815–1945 zlokalizowany był natomiast w granicachprowincji Brandenburgia, zaś od 1945 r. do dziś usytuowany jest na terytoriumPolski. Wlatach 1945–1950 administracyjnie należał dowojewództwa poznańskiego, w latach 1950–1975 – do„dużego” województwa zielonogórskiego, zaś wlatach 1975–1998 – do„małego” województwa zielonogórskiego. Od 1 stycznia 1999 leży wwojewództwie lubuskim.
Według danych z 1 stycznia 2022 powierzchnia miasta w granicach geodezyjnych wynosi 6,83 km² (683 ha)[5].
Sulechów zlokalizowany jest w rozwidleniu dwóchdróg krajowych –drogi ekspresowej S3, łączącejŚwinoujście zLubawką orazdrogi krajowej nr 32, łączącejPoznań zZieloną Górą[6]. W odległości 14 km od miasta znajduje sięport lotniczy Zielona Góra-Babimost[7].
Początki miasta sięgają czasów pierwszychPiastów. Sulechów wchodził w skład państwaMieszka I. W XII wieku przeszedł pod władanieksięstwa głogowskiego. Pod koniec XV wieku stał się częścią Marchii Brandenburskiej. W XVI wieku i XVII wieku miasto przeżywało rozkwit, dzięki rozwojowihandlu,rzemiosła itkactwa.Sukna z Sulechowa sprzedawano wWielkopolsce i naŚląsku. Król PrusFryderyk Wilhelm I założyłkoszary irozmieszczono w mieściewojsko. W 1723 r. założono dom dla sierot, a w 1766 r. powstało Królewskie Pedagogium. XIX wiek był okresem dynamicznego rozwoju Sulechowa,miasto wraz z okolicą w tym okresie było żywotnym ośrodkiem polskich migrantów. Początkiem XX wieku wykonano instalacje wodociągowe i kanalizacyjne, wybrukowano nawierzchnie, powstało wiele budynków, rozpoczął się proces nowoczesnego uprzemysłowienia. Miasto rozwijało się dynamicznie do likwidacji władzy niemieckiej. Z końcowym okresemII wojny światowej, wraz z wyparciemWehrmachtu 30 stycznia 1945 r. Miasto Züllichau zostałozdobyte. Tego dokonały oddziały 9 Samodzielnego Korpusu Pancernego gen. por.Iwana Kiriczenki z33 Armii1 Frontu Białoruskiego. Po objęciu władzy przez Polaków, przy ul. Poznańskiej odsłonięto płytę pamiątkową ku czci poległychżołnierzy radzieckich[8]. Sulechów wraz z tzw.Ziemiami Zachodnimi został włączony do Polski, jego niemiecka ludność została wysiedlona w nowe terytoria państw niemieckich. Obecna nazwa miasta została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946 r.[9]
Sulechów był ośrodkiem administracyjnym istniejącego w latach 1951–1975Powiatu sulechowskiego na obszarze obecnych powiatówzielonogórskiego inowosolskiego (województwo lubuskie). Powiat ten obejmował miastaBabimost iKargowa oraz gminyBojadła,Kolsko iTrzebiechów. Przyreformie administracyjnej w 1999 r. powiatu nie przywrócono, a Sulechów włączono dopowiatu zielonogórskiego[10].
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[11][12]:
Zobacz też kategorię:Architektura w Sulechowie.Decyzję o utworzeniu miejskiej biblioteki publicznej w Sulechowie podjęto jesienią 1948 r., a jej uroczyste otwarcie nastąpiło 15 stycznia 1949 o godzinie 16 w sali kina „Orzeł”. Ówczesne zbiory biblioteczne składały się z 487 książek[16]. Według danych na koniec 2010 r. biblioteka, mieszcząca się przy ulicy Jana Pawła II posiada w swoim księgozbiorze 92 095 woluminów[17]. Na terenie miasta znajduje się 1 filia biblioteczna, a na pozostałym obszarzegminy 5 filii, położonych wBrodach,Cigacicach,Kalsku,Kijach iPomorsku[18]. Głównym zadaniem biblioteki jest„zaspakajanie potrzeb czytelniczych społeczności miejskiej i gminnej”[19].
Od maja 2001 r. Urząd Miejski w Sulechowie wydaje bezpłatne czasopismo lokalne o charakterze informacyjnym „Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów”. Rozchodzi się ono w nakładzie 1000 egzemplarzy[20]. Od grudnia 2002 r. w mieście wydawany jest także miesięcznik „Gazeta Sulechowska”, mający nakład 1500 egzemplarzy. Pismo to ma charakter informacyjno–publicystyczny i opiniotwórczy[21].
Od 1 września 1998 do 1 września 2017 w Sulechowie działała szkoła wyższa –Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa (do 30 października 2001 pod nazwą – Wyższa Szkoła Zawodowa Administracji Publicznej). Od 1 września 2017 wydział zamiejscowyUniwersytetu Zielonogórskiego.
W mieście oraz jego bezpośrednim sąsiedztwie krzyżują się drogi o znaczeniukrajowym orazwojewódzkim.
| Znak | Droga | Trasa |
|---|---|---|
 | droga ekspresowaS3 (E65) | Świnoujście –Goleniów –Szczecin –Gorzów Wielkopolski –Świebodzin –Zielona Góra – Sulechów –Lubin –Legnica –Bolków |
 | droga krajowa nr32 | granica z Niemcami –Gubinek –Krosno Odrzańskie –Zielona Góra – Sulechów –Wolsztyn –Rakoniewice –Grodzisk Wielkopolski –Stęszew |
 | droga wojewódzka nr277 | Skąpe –Łochowo – Sulechów |
 | droga wojewódzka nr278 | Szklarka Radnicka – Sulechów –Trzebiechów –Bojadła –Konotop –Sława –Wschowa |
W czasachPolski Ludowej, do grudnia 1985 roku[22] Sulechów leżał przydrogach państwowych nr 46[23] (część międzynarodowejE14[24] –„Traktu Piastowskiego”) i 44[23].
W mieście jestdworzec autobusowy, mieszczący się przy ulicy Polskiego Czerwonego Krzyża 10. Zatrzymują się na nim autobusyPrzedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej, główniePKS Zielona Góra, które zarządza dworcem[25][26]. W Sulechowie także znajduje się kilka przystanków autobusowych[27].
Pasażerów w Mieście Sulechów obsługuje równieżprzedsiębiorstwo przewozowe DA-MI, realizując regularne przewozy osób na liniach komunikacyjnych z i doZielonej Góry,Babimostu,Podmokla Małego orazKargowej[28].
Osobny artykuł:Sulechów (stacja kolejowa).
Sulechów ma bezpośrednie połączenia kolejowe zZieloną Górą,Gorzowem Wielkopolskim,Warszawą,Poznaniem,Gdańskiem[6].
W Sulechowie, przy placu biskupa Wilhelma Pluty, znajduje się postój taksówek osobowych[29][30].
Od czerwca 2007 r. w centrum miasta funkcjonuje strefa płatnego parkowania, obejmująca ulice: Plac Ratuszowy, Plac biskupa Wilhelma Pluty, M. Kopernika, Wł. Sikorskiego, Nowy Rynek, F. Chopina oraz Łukasiewicza[31].
Potransformacji systemowej władze Sulechowa nawiązały współpracę z trzema jednostkami administracyjnymi (kolejność alfabetyczna):
Criuleni (rejon) – od 12 października 2009[32]
Fürstenwalde/Spree (gmina) – od 10 stycznia 2014[33]
Rushmoor (dystrykt / okręg) – od lat 80. XX wieku (nieoficjalnie), od 2001 (oficjalnie)[34]
Większość mieszkańców samego Sulechowa, jak i całej gminy stanowią wyznawcyKościoła rzymskokatolickiego. W mieście znajdują się dwieparafie:Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego, mieszcząca się przy placu Kościelnym 4 (obejmuje także kościół filialny wKalsku)[36] orazParafia św. Stanisława Kostki, mająca swoją siedzibę przy ulicy Odrzańskiej 63 (obejmuje także kościół filialny wMozowie)[37]. Od kilku lat istnieje również parafia garnizonowa obejmująca swoim działaniem służby mundurowe i ich rodziny[38].
Osobny artykuł:Zbór Kościoła Zielonoświątkowego w Sulechowie.Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi takżeKościół Zielonoświątkowy,protestancka wspólnota o charakterzeewangelicznym. Zbór Kościoła Zielonoświątkowego w Sulechowie, należący dookręgu zachodniowielkopolskiego Kościoła Zielonoświątkowego w RP, znajduje się przy ulicy Jana Pawła II 17[39]. Zgodnie z danymi na dzień 31 grudnia 2010 r., posiada on mniej niż 50 członków[40], czyli osób, które przyjęłychrzest wodny i uzyskały członkostwo w lokalnym zborze[41].
Na terenie miasta działalność kaznodziejską prowadzą także dwa zboryŚwiadków Jehowy: Sulechów-Południe i Sulechów-Północ (w tym grupajęzyka migowego).Sala Królestwa znajduje się przy ul. Czereśniowej 2[42].
Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie urodzeni w Sulechowie.W Sulechowie urodziło się między innymi czterech późniejszych olimpijczyków (stan na 2020) –Ryszard Białowąs,Klaus-Dieter Ludwig,Aleksandra Miciul iŁukasz Żygadło[43] czyOlga Tokarczuk, laureatkaNagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018[44].
Z tym tematem związana jest kategoria:Honorowi obywatele gminy Sulechów.3 kwietnia 2001 Rada Miejska w Sulechowie przyjęłauchwałę, w myśl której ustanowiono honorowe wyróżnienie o nazwie „Honorowe Obywatelstwo Gminy Sulechów”[45]. Po raz pierwszy godność tę nadano 12 września 2002, podczas XXXVII zwyczajnej sesji Rady Miejskiej w Sulechowie (kadencja 2002–2006). Wyróżniono wówczas 6 osób. W sumie tytuł Honorowego Obywatela Gminy Sulechów przyznano 13 osobom, w tym 3 obcokrajowcom.
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Miasta |
|
| Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75) |
|
| Gromady (1954–72) |
|
| Legenda |
|
| Przynależność wojewódzka | |
|---|---|
| Miasta | |
| Gminy wiejskie (1951–54 i 1973–75) | |
| Gromady (1954–72) |
|
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
