Pierwsi ludzie zamieszkiwali współczesny Sudan w IV-V tysiącleciu p.n.e. Wstarożytności na obszarze Sudanu północnego funkcjonował krajKusz, który był celem ataków ludów koczowników z Sudanu południowego orazEgiptu. Na początku II tysiąclecia p.n.e.Nubia na północy Sudanu została podbita przez Egipt. Panowanie egipskie na obszarze Nubii przetrwało do około 1000 p.n.e. i wywarło duży wpływ na kulturę miejscowej ludności. Na początku I tysiąclecia p.n.e. utworzone zostało niezależne królestwo Kusz ze stolicą w mieścieNapata. Na przełomie VI i V wieku p.n.e. władcy Kuszu, na prośbę części kapłanów egipskich, zaatakowali Egipt i go sobie podporządkowali. Na blisko 100 lat Egipt i Kusz był pod panowaniem czarnych faraonów, którzy stworzyli 25 dynastię. Po blisko wieku panowania Czarnych Faraonów, zostali oni wyparci przez rodzimych Egipcjan na teren obecnego Sudanu.
Od VI wieku ruszył proceschrystianizacji kraju. Utworzone zostały chrześcijańskie państwa Mukurra i Alwa, które przetrwały do XIII–XV wieku. Od VII wieku prowadzona byłakolonizacjaarabska z obszarów egipskich. Kolonizacja przyczyniła się do prawie całkowitego wyparcia chrześcijaństwa przezislam w przeciągu XV–XVI wieku. W XVI wieku utworzone zostały liczne państwa, utrzymujące się głównie z handlu niewolnikami. Wśród takich tworów znalazły się między innymisułtanatyKordofan,Dar Fur,Sennar. Południe kraju zamieszkiwaliNiloci. W latach 1820–1821 północny i środkowy Sudan opanowała armiaosmańskiego namiestnika Egiptu,Muhammada Alego. Opór przeciwko rządom osmańskim do 1874 roku stawiał Dar Fur. Rządy osmańskie wiązały się z masowym wywozem niewolników, upadkiem gospodarki i wyludnieniem kraju. W latach 60. rozpoczęła się kolonialna dominacjaWielkiej Brytanii. Brytyjczycy okupowali kraj pod pretekstem zwalczania handlu niewolnikami (zdelegalizowanego w 1863 roku). W latach 1881–1885 trwało antyegipskie i antybrytyjskiepowstanie, na czele którego stanąłMahdi z Sudanu. W 1885 roku mahdyści utworzyli państwo ze stolicą wOmdurmanie. Następcą Mahdiego zostałAbdullahi, który proklamował świętą wojnę przeciwko sąsiadom. Mahdyści w trakcie wojny pokonali sąsiednią Etiopię, ich sukcesy zatrzymała dopiero brytyjsko-egipska kampania wojskowa, zakończona sukcesem w 1899 roku. Po klęsce mahdystów Sudan formalnie stał siękondominium egipsko-brytyjskim, faktyczna władza należała jednak do Brytyjczyków. Władze kondominium podzieliły Sudan pod względem administracyjnym na część północną (islamską) i południową (ludność czarnoskórą i częściowo chrześcijańską), co sprzyjało utrzymaniu się istniejących antagonizmów wewnętrznych. W 1951 roku Egipt zerwał układ z Wielką Brytanią, aFaruk I ogłosił się królem Sudanu[4].
W 1956 roku proklamowana została niepodległaRepublika Sudanu(inne języki). Od początku niepodległości głównym problemem Sudanu pozostawały antagonizmy między północą a południem. Wzajemna niechęć doprowadziła do wybuchuI wojny domowej. W 1958 roku doszło dozamachu stanu, w wyniku którego do władzy doszła junta wojskowaIbrahima Abbuda. Reżim funkcjonował do 1964 roku. W 1966 roku południe wszczęło zbrojne powstanie. W 1969 roku miał miejsce kolejny wojskowy pucz. Władzę objął generałDżafar Muhammad an-Numajri. Junta w 1972 roku doprowadziła do zawarcia porozumienia pokojowego z separatystami. W 1973 roku wojskowi nadali nową konstytucję która nadałaautonomię trzem prowincjom południowym i wprowadzała system monopartyjny (rządzącą formacją byłSudański Związek Socjalistyczny). W przeciągu lat 70. miały miejsce częste demonstracje i próby zamachów stanu. W 1983 roku na południu utworzona została separatystycznaLudowa Armia Wyzwolenia Sudanu. Rebelia przerodziła się wII wojnę domową. Przyczyną wybuchu konfliktu było wprowadzenie w kraju prawa opartego naszariacie. W 1985 roku rządy generała an-Numajriego zakończył kolejny zamach stanu. Nowa junta wprowadziła system wielopartyjny i rządy Rady Najwyższej. W 1988 roku władze Sudanu próbowały zawrzeć porozumienie z separatystami, co nie udało się ze względu na sprzeciw ze stronyfundamentalistów islamskich[4].
W 1989 roku władzę w wyniku zamachu stanu przejęła Rewolucyjna Rada Ocalenia Narodowego, na czele której stanąłUmar al-Baszir. W 1993 roku Rada została rozwiązana, zaś al-Baszir objął stanowiskoprezydenta Sudanu. Od tamtej pory wygrywał wszystkie kolejne wybory prezydenckie (1996, 2000, 2010 i 2015), natomiast jego partia –Kongres Narodowy, umocniła się jako dominująca siła polityczna w państwie. Od 1999 roku w kraju obowiązywał stan wyjątkowy. W roku 2005 zawarto pokój z południem, znosząc obowiązywanie w nim szariatu i zgadzając się nareferendum niepodległościowe w roku 2011, w efekcie którego Południe 9 lipca 2011 ogłosiło niepodległość[4]. Stosunki z Sudanem Południowym układały się niepomyślnie, a przyczyną konfliktu była nieuregulowana granica wzdłuż pól roponośnych. W związku z tym dochodziło dowalk granicznych, a 11 kwietnia 2012 Sudan ogłosiłstan wojny z Sudanem Południowym. Od 2003 roku rząd sudański musi zmagać się zkonfliktem w Darfurze, gdzie doszło do walk pomiędzy arabskimi koczownikami i czarnoskórymi rolnikami, przy czym al-Baszir zdecydował się popierać tych pierwszych.
11 kwietnia 2019 doszło dowojskowego zamachu stanu, kierowanego przezAhmada Awada ibn Aufa, w wyniku którego wieloletni prezydent Umar al-Baszir przestał pełnić swą funkcję[5]. Wcześniej od grudnia w kraju trwały protesty spowodowane złą sytuacją gospodarczą[6].
25 października 2021 doszło do ponownegozamachu stanu, w wyniku którego uwięziono premieraAbd Allaha Hamduka, wprowadzono stan wyjątkowy i zdymisjonowano rząd[7].
Sudan jest krajem rolniczym. Od początku lat 20. XX w. najważniejszą rośliną eksportową byłabawełna. W latach 70. zaczęto zwiększać areał upraw na obszarach nienawadnianych, główniesorgo. Zmniejszono zaś produkcjębawełny. Susze, spadek cen produktów na rynku światowym i niestabilna sytuacja lat 80. spowodowały kryzys i wstrzymanie reform. Od 1997 roku reformy są wprowadzane pod ścisłym nadzoremMFW.
Uważa się, że Sudan ma duże zasoby naturalne, ale nigdy nie zostały one zbadane, więc potencjał kraju w tej dziedzinie jest nieznany. Niewielkie ilościazbestu,chromitu,miki,marmuru,gipsu,gazu ziemnego,złota imanganu są eksploatowane komercyjnie.
W latach siedemdziesiątych odkryto złożaropy naftowej. W 1999 roku rozpoczął się eksport tego surowca, co sprawiło, że w kraju po raz pierwszy od uzyskania niepodległości miał miejsce dodatni bilans handlowy.
Główne ośrodki przemysłowe:Chartum, kompleksKinan, kompleksGiad.
Sudan jest głównie importerem artykułów przemysłowych, maszyn, produktów chemicznych i lekarstw. Eksportuje głównieropę naftową (80%),sezam (6%),bawełnę (3%), orzeszki ziemne, gumę arabską, żywy inwentarz, według danych z 2008, do Chińskiej Republiki Ludowej (48%), Japonii (32,2%) i Indonezji (5,3%).Importuje przede wszystkim żywność (zwłaszcza pszenicę), sprzęt używany do transportu i rafinerii, artykuły chemiczne, lekarstwa, odzież, według danych z 2008, głównie z Chińskiej Republiki Ludowej (20,3%), Arabii Saudyjskiej (8,5%), Zjednoczonych Emiratów Arabskich (6,3%), Egiptu (5,6%), Indii (5,1%), Włoch (4,1%).
Wojska sudańskie w 2014 roku liczyły 109,5 tys. żołnierzy zawodowych oraz 102,5 tys. rezerwistów. Według rankinguGlobal Firepower (2014) sudańskie siły zbrojne stanowią 79. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 2,5 mld dolarów (USD)[10].
_-_SDN_-_UNOCHA.svg)
.jpg)
.jpg)
