To jest wersja przejrzana tej strony
Stymulanty –substancje psychoaktywne działające zazwyczaj pobudzająco. Zwykle powodują wiele skutków ubocznych, tym więcej im mocniejsze pobudzenie. Najsilniejsze stymulanty legalnie dostępne są tylko nareceptę.
Stymulanty zwiększają aktywnośćukładu współczulnego lubośrodkowego układu nerwowego. Niektóre stymulanty powodują pewien rodzajeuforii, szczególnie te, które oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy. Niektóre stymulanty używane są w medycynie w celu: podtrzymywania czujności i przeciwdziałania zmęczeniu, szczególnie w sytuacjach gdy sen jest niemożliwy (na przykład podczas prowadzenia pojazdów), zapobiegania chorobowemu zmęczeniu i senności (jak w przypadkunarkolepsji), odchudzania (fentermina,benzfetamina) czy podnoszenia zdolności koncentracji i skupienia (zwłaszcza w przypadkuADHD). Rzadziej (i tylko wybrane preparaty z grupyInhibitorów MAO) stosuje się w leczeniudepresji. Stymulanty są często nadużywane przez ludzi chcących zwiększyć swoją sprawność psychiczną i produktywność, a także przez osoby chore naanoreksję. Są też popularne w użyciu rekreacyjnym, ze względu naeuforię jaką powodują.
Kofeina zawarta wkawie inapojach bezalkoholowych, a takżenikotyna wtytoniu są najbardziej popularnymi wśród ludzi stymulantami.
Przykładami dobrze znanych stymulantów sąefedryna,amfetamina,kokaina,metylokatynon,metylofenidat orazmodafinil.
Stymulanty ze względu na swój potencjał uzależnienia i nadużywania są substancjami których obrót podlega ścisłej kontroli państwa. W niektórych krajach amfetamina imetamfetamina są dostępne na receptę. W Polsce jedynymi stymulantami używanymi w medycynie są efedryna, kofeina, metylofenidat imodafinil.
| Neuroprzekaźnik/receptor | Klasyfikacja | Przykłady |
|---|---|---|
| Dopamina | Inhibitory wychwytu zwrotnego dopaminy | kokaina |
| Substancje powodujące uwalnianiedopaminy | fenetylaminy | |
| Agonisty receptorów dopaminowych | lewoamfetamina | |
| Monoaminooksydaza (MAO) | ||
| Inhibitory MAO | fenelzyna | |
| Adrenalina/Noradrenalina | Inhibitory zwrotnego wychwytuadrenaliny/noradrenaliny | fenetylaminy |
| Substancje pobudzającereceptory adrenergiczne | fenetylaminy | |
| Agonistyreceptorów adrenergicznych | fenetylaminy | |
| Adenozyna | Metyloksantyny (antagonisty receptoraadenozynowego) | kofeina |
| Glicyna | Antagonisty receptoraglicynowego | strychnina |
