Ten artykuł dotyczy pojęcia stygmatu w religii. Zobacz też:stygmat w psychologii iinne znaczenia.
Stygmaty (gr.στίγμα dpn.στίγματος 'znamię, piętno')[1] –rany będące w niektórychreligiachsymbolem szczególnego związku zBogiem. Zjawisko znane np. zwierzeńchrześcijańskich (rany odpowiadające ranomChrystusa na czole, dłoniach, stopach i boku) iislamskich (rany odpowiadające ranomMahometa odniesionym przez niego podczas bitew)[2]. Człowiek, którego rany przedstawia się jako stygmaty, jest nazywany stygmatykiem.
Stygmatykami byli między innymi św.Franciszek z Asyżu oraz św.Pio z Pietrelciny. Według wierzeń rany takie mogą cały czas krwawić, nie goją się, ale także nie ropieją mimo braku sterylności, a pośmierci stygmatyka często brak potwierdzenia ich istnienia. Stygmaty były przyczyną wielu kontrowersji, głównie dotyczących ich autentyczności oraz możliwości kontrolowania przez naznaczonego.
Zgodnie z przekazem biblijnym uczniowie Chrystusa zostali naznaczeni stygmatemDucha Świętego, objawiającym się jako umiejętność komunikacji w dowolnym języku, przedstawianym również jakojęzyk ognia ponad głową naznaczonego.
Większość stygmatyków (około 90%) to kobiety[3].
Niektórzymistycy,święci ibłogosławieni, którzy mieli widoczne lub ukryte stygmaty:
Za stygmatyka uważany jestśw. Paweł Apostoł[4][5]
Istnieją badania naukowe, które wskazują, że stygmaty mogą mieć podłożehisteryczne[8] lub mogą być związane zzaburzeniem dysocjacyjnym tożsamości[9], wskazują zwłaszcza na istnienie związku pomiędzy stosowaniem głodówek (rygorystycznych postów), dysocjacyjnymi stanami psychicznymi a samookaleczeniem w kontekście wiary religijnej[10]. Przypadki jadłowstrętu psychicznego (Anorexia nervosa) występującego wraz z zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym czasami prowadzą do samookaleczenia podobnego w swoich skutkach do stygmatów[11]. Związek pomiędzy głodem i samookaleczeniami odnotowano wśródjeńców wojennych oraz podczasklęsk głodu[12][13][14]. Psychoanalityczne studium stygmatyczki Therese Neumann sugeruje, że jej stygmaty były wynikiem stresu pourazowego objawiającego się nieuświadomionymi aktami samookaleczenia i wynikającymi z nadmiernej podatności naautosugestię[15].
W swojej książce „Stigmata: A Medieval Phenomenon in a Modern Age” („Stygmaty – średniowieczny fenomen naszych czasów”)[16] Ted Harrison sugeruje, że istnieje więcej niż jeden mechanizm prowadzący do pojawienia się stygmatów. Badając współczesne przypadki stygmatów, Harrison wyklucza ich nadprzyrodzone pochodzenie. Stwierdza jednak, że rany pochodzenia naturalnego niekoniecznie są oszustwem. Niektórzy stygmatycy naznaczają się sami, chcąc w ten sposób uczestniczyć w cierpieniu Chrystusa – w takich przypadkach stygmatyzacja jest formą pobożności. Inni ranią się przypadkowo i ich znaki zostają rozpoznane przez świadków jako stygmaty. Często rany takie powodują głębokie i autentyczne przeżycia religijne. Pojawianie się stygmatów często zbiegało się w czasie z niepokojami w Kościele katolickim związanymi z kwestiami władzy. Znaczący był nie tyle fakt, że stygmatykami byli głównie mężczyźni, ale że były to osoby niewyświęcone. Posiadanie stygmatów dawało im bezpośredni dostęp do Ciała Chrystusa, bez konieczności pośrednictwa Kościoła i uczestniczenia w Eucharystii. Dopiero w ostatnim stuleciu pojawili się stygmatycy-kapłani.
Z zapisów dolegliwości fizycznych i objawów występujących u św. Franciszka, dr Edward Hartung[17] wywnioskował w 1935 r., z jakimi problemami zdrowotnymi borykał się ten człowiek. Hartung uważa, że św. Franciszek cierpiał na chorobę oczu zwanąjaglicą orazmalarię spowodowanązarodźcem malarycznym i objawiającą się nawracającą co czwarty dzień gorączką malaryczną. Ta forma malarii atakuje wątrobę, śledzionę i żołądek, powodując intensywne bóle. Jednym z powikłań malarii, które występowało w czasach św. Franciszka, jestplamica, polegająca na powstawaniu na skórze krwawych wybroczyn. Takie skazy krwotoczne zwykle występują symetrycznie, więc ręce i nogi są nimi objęte w równym stopniu. Gdyby tak było w przypadku św. Franciszka, dotknięty byłby niezwykle dużymi wybroczynami. Jego skazy krwotoczne mogły być jednak przebite podczas pobytu na pustyni i dlatego wydawały się otwartymi ranami, podobnymi do ran ukrzyżowanego Chrystusa.
Teolodzy chrześcijańscy wyliczają 5 kryteriów niezbędnych do uznania krwawych stygmatów za autentyczne:
W Polsce przypadkiem nieuznanych stygmatów są ranyKatarzyny Szymon, śląskiej mistyczki i wizjonerki, której objawienia nie zostały uznane przezKościół katolicki za zgodne z jego nauką.
 | Zobacz multimedia związane z tematem:Stygmaty |
 | Zobacz hasłostygmat w Wikisłowniku |
