Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Stryj (miasto)

Na mapach:Ziemia49°15′20″N 23°51′07″E/49,255556 23,851944
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stryj
Стрий
Ilustracja
Budynek Stryjskiej Miejskiej Rady
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Burmistrz

Ołeh Kaniweć

Powierzchnia

16,95 km²

Wysokość

296 m n.p.m.

Populacja (2024)
• liczba ludności


67 095[1]

Nr kierunkowy

+380 3245

Kod pocztowy

82400

Tablice rejestracyjne

(UA) BC

Położenie na mapie hromady Stryj
Mapa konturowa hromady Stryj, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Stryj”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stryj”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Stryj”
Położenie na mapie rejonu stryjskiego
Mapa konturowa rejonu stryjskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stryj”
Ziemia49°15′20″N 23°51′07″E/49,255556 23,851944
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też:inne znaczenia tego słowa.
Herb Stryja w XVIII w.
Kościół katolicki
Kaplica przy kościele katolickim
Cerkiew Uspenska
Cerkiew. św. Michała z 1910–1912 roku (dawny kościół kolejowy pw. św. Józefa sióstr Serafitek)
Kościół ewangelicki
Cerkiew Uspenska
Miejski Dom Kultury (dawny gmach "Sokoła")
Willa
ulica Szewczenki
Zamek w Stryju

Stryj (ukr. Стрий) – miasto naUkrainie, wobwodzie lwowskim, nad rzekąStryj, siedzibarejonu stryjskiego ihromady. Duży węzeł kolejowy.

Miasto królewskie lokowane w1431 roku[2], położone na przełomie XVI i XVII wieku w powiecie stryjskimziemi przemyskiejwojewództwa ruskiego[3], w drugiej połowie XVII wieku należało do starostwa stryjskiego[4].

Nazwa

[edytuj |edytuj kod]

Najprawdopodobniej miasto wzięło swą nazwę od rzekiStryj, która jest prawym dopływem Dniestru. Oczywiście nazwa rzeki jest starsza od miasta, które zostało założone później. Nazwa rzeki Stryj jest starodawną nazwą, która znaczystrumień, struga, strumyk. Dawne nazwy: Stryg, Stry, Stryj, Strig, Strigenses, Stryi, Strey, Striig, Strya, Sthryensis, Sthrya, Stryei, Stri. Nazwa maetymologię praindoeuropejską, w znaczeniu: niemiecki –stromm,perskistruth (rzeka),łotewskistraume,litewskisriatas, strautas[5].

Historia

[edytuj |edytuj kod]

W mieście znajduje się zbudowany z inicjatywy samorządowych władz ukraińskich pomnikStepana Bandery[14].

W Stryju działa oddziałTowarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej[15].

Od 1989 r. wGliwicach przyTowarzystwie Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich działa Oddział Stryjan, które wydaje zeszytyZ nurtem Stryja[16].

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, materiałów budowlanych, drzewny, spożywczy oraz lekki[17].

Demografia

[edytuj |edytuj kod]

Religia

[edytuj |edytuj kod]
Dworzec kolejowy w Stryju

Od 1396 parafia w Stryju należała do diecezji przemyskiej (dwa lata wcześniej należała do archidiecezji halickiej). W 1594 parafia weszła w skład dekanatu wSamborze, a w 1787 przeszła do archidiecezji lwowskiej, do dekanatu halickiego. Na początku XIX w. Stryj był centrum dekanatu stryjskiego. Aktualnie oprócz miasta w skład dekanatu stryjskiego wchodzą parafie:Borysław,Brzozdowce,Chodorów,Drohobycz,Medenice,Mikołajów,Morszyn, Nowosielce,Rozdół,Skole, Słońsk, Sucha Dolina,Truskawiec, Wołoszcza,Żydaczów,Żurawno.

  • Kościół pw. Narodzenia Matki Bożej
    • 1396[18] – za założyciela kościoła pw. Narodzenia Matki Bożej uważa sięKazimierza Wielkiego
    • lata 20. XV w. – budowa murowanegokościoła
    • 1640 – po pożarze mieszczanie odbudowali kościół, większą od poprzedniej
    • 1722 – po kolejnym pożarze (zniszczony dach, wieża i dzwony) siłami mieszczan i proboszcza ks. Franciszka Rogaczewskiego świątynia została odremontowana
    • 1743 – wizytował parafięWacław Hieronim Sierakowski, metropolita lwowski
    • 1827, październik – pożar znów zniszczył dach, wieżę i dzwony
    • 17 kwietnia 1886 – pożar całkowicie zniszczył świątynię, również obraz z głównego ołtarzaNarodzenie Matki Bożej
    • 1891 – koniec odbudowy kościoła, której dokonał ks.Ludwik Ollender – dobudowano nową zakrystię, poszerzono główną nawę, zbudowano nową wieżę
    • 1894 – kościół poświęcił ks.Jan Puzyna, biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej
    • 1935 – abpBolesław Twardowski koronował obraz Matki Bożej Stryjskiej z głównego ołtarza i poświęcił dzwony
    • po wojnie kościół był cały czas czynny. Przyjeżdżali do niego wierni m.in. zeSkolego,Truskawca,Drohobycza.
    • 8 września 1995 – świątynia była ogłoszona Sanktuarium Matki Bożej Wspomożycielki Ludzkich Nadziei
    • 26 czerwca 2001 –Jan Paweł II podczas swojej pielgrzymki na Ukrainę weLwowie poświęcił koronę Matki Bożej Stryjskiej
    • 9 września 2001 – kard.Marian Jaworski koronował obraz Matki Bożej Stryjskiej
  • Kościół pw. Marii Magdaleny
    • XVI w. – został zbudowany kościół pw. Marii Magdaleny
    • 1687 – otrzymali ten kościółoo. Franciszkanie, którzy zbudowali przy kościele klasztor
    • 1787 –kasata józefińska,władze austriackie zamykają kościół i klasztor, w okresie późniejszym przekazali gogrekokatolikom
    • 1945 – po wydarzeniachpseudosoboru lwowskiego cerkiew greckokatolicką zamknięto, a świątynię wkrótce przekazano Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej
    • 1990 – świątynię ponownie przekazano grekokatolikom
  • Kościół pw. św. Józefa (ss. Serafitek)
  • Kaplica Najświętszej Marii Panny (XVII w.)

Zabytki

[edytuj |edytuj kod]
  • Kościół katolicki pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny z 1891 r. w stylu neogotyckim wg projektuJuliana Zachariewicza (Sanktuarium Matki Bożej Wspomożycielki Ludzkich Nadziei)
    • Kaplica z XVII wieku przylegająca do kościoła
  • Kościół św. Marii Magdaleny (obecnie cerkiew greckokatolicka)
  • Klasztor franciszkanów z XVII wieku
  • Budynek polskiego stowarzyszenia „Sokół”  (obecnie Dom Kultury)
  • Kościół serafitek pw. św. Józefa z lat 1910–1912 (dawny kościół „kolejowy” – obecnie cerkiew archistratega Michaiła)
  • Wielka Synagoga z 1817 roku
  • Kamienica doktora D. Sołtysika z elementami stylu secesyjnego, pocz. XX wieku, róg ul. Szewczenki i Iwana Franko
  • były Hotel Imperial przy dworcu kolejowym, pocz. XX wieku
  • Cmentarz Polski z kilkuset polskimi nagrobkami, m.in.Michała Puzyny rektora Uniwersytetu Lwowskiego,
  • Cmentarz żołnierzy polskich poległychw wojnie polsko-bolszewickiej z około 200 nagrobkami

Sport

[edytuj |edytuj kod]

Przedwojną w Stryju działały klubypiłkarskiePogoń Stryj (cywilno-wojskowy), Stryjanka (kolejowy), RKS (robotniczy) i Skała (ukraiński) oraz Klub Tenisowy[10];

Ludzie związani ze Stryjem

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani ze Stryjem.

Sprawiedliwi wśród Narodów Świata (ratujący Żydów w Stryju)

[edytuj |edytuj kod]
Osoby na polskiej liście Sprawiedliwych
  • Bolesław i Zofia Białkowscy – ukrywali w swoim domu siedem osób[20]
  • Jan i Stefania Cieśliccy – wzięli na wychowanie 1,5-rocznego Gideona Brennera[21]
  • Teresa Halkow – ukrywała w piwnicy Eliezera Hutterera[22]
  • Chana Josefberg[23]
  • Rozalia Paszkiewicz i jej syn Władysław Paszkiewicz – w jednopokojowym mieszkaniu ukrywali 7 osób z rodzin Nussenblatów i Tigermanów[24][25]
  • Mikołaj i Helena Sajowscy oraz Aniela Dembińska (córka Heleny) – wzięli na wychowanie 5-letnią Salę Goldhar[26][27]
  • Zofia Skóra[28]
  • Władysław i Zofia Strzeleccy – ukrywali w swoim domu 5-osobową rodzinę Lazarów[29]
  • Józef i Maria Helena Szulcowie oraz ich syn Leszek Jan Szulc – członkowie AK-owskiego podziemia, ukrywali w swoim gospodarstwie Jonaha i Sarah (Sonię) Friedlerów[30]
  • Julia Markus (po mężu Wolfinger) – ukrywała 8-osobową rodzinę Wolfingerów, w tym Józefa, jej późniejszego męża[31]
  • Wilhelm i Janina Worobcowie oraz ich córka Henryka Worobiec (po mężu Glińska) – w jednopokojowym mieszkaniu ukrywali Halinę Brand oraz Mariana, Bronisławę i Alinę Berlasiów[32]
  • Władysław i Stefania Zarzyccy oraz ich dzieci Jan i Stanisława (po mężu Głuchowska) – w kryjówce pod podłogą ukrywali rodzinę Sternów[33]
  • Maria Zborowska[34]
Osoby na ukraińskiej liście Sprawiedliwych

Pobliskie miejscowości

[edytuj |edytuj kod]

Miasta partnerskie

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. СТРИЙСЬКА МІСЬКА ГРОМАДА КОНЦЕПЦІЯ ІНТЕГРОВАНОГО РОЗВИТКУ
  2. Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 171.
  3. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. „Ziemie Ruskie” Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 3.
  4. Lustracja województwa ruskiego 1661–1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 180.
  5. Ukrainian Portal – Miasto Stryi(ang.).
  6. M. Pawlikowski,Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
  7. Maurycy Horn, Żydowski ruch osadniczy w miastach Rusi Czerwonej, w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego, 1974, nr 2 (90), s. 11.
  8. TeresaT. Jastrzębiec-Olszańska TeresaT.,Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo - SS. Szarytki, „Z nurtem Stryja”, 41/42, 2011, s. 176-177,ISSN1506-7718 .
  9. Seweryn Przybylski,Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej: opisy i obrazy przeszłości, po 1926 Lwów, s. 208.
  10. abAdamA. Żarnowski AdamA.,Stryj, s. 26 .
  11. Batalion ON "Stryj" - Obrona Narodowa II RP 1937–1939 [online], obronanarodowa1939.pl [dostęp 2023-09-14] .
  12. Zbrodnicza ewakuacja więzień i aresztów NKWD na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej w czerwcu – lipcu 1941 roku. Materiały z sesji naukowej w 55. rocznicę ewakuacji więźniów NKWD w głąb ZSRR, Łódź 10 czerwca 1996 r. Warszawa: GKBZPNP-IPN, 1997, s. 137–138.ISBN 83-903356-6-2.
  13. ВОВ-60 – Сводки. [dostęp 2012-04-15]. [zarchiwizowane ztego adresu (2012-04-15)].
  14. Semper Fidelis, „Pismo Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich”, styczeń-luty 2006, s. 17.
  15. Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej
  16. Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo - Wschodnich. Oddział Stryjan - Stowarzyszenia, towarzystwa i związki Gliwice • pkt.pl [online], pkt.pl [dostęp 2023-09-18] (pol.).
  17. Stryj, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-17] .
  18. Źródła podają również rok 1395.
  19. Szematyzm na rok 1895. Lwów: 1895, s. 3.
  20. Białkowski Bolesław & Białkowska Zofia (Korzewicz). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  21. Historia pomocy - Rodzina Cieślickich. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-10-27]. (pol.).
  22. Halkow Teresa. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  23. Josefsberg Chana (Dubick). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  24. Paszkiewicz Rozalia. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  25. Paszkiewicz Władysław. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  26. Sajowski Mikołaj & Zachariasiewicz Helena (Sebastiańska). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  27. Dembińska Aniela (Zachariasiewicz). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  28. Skóra Zofia. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  29. Strzelecki Władysław & Strzelecka Zofia (Lisowska). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  30. Konspiratorzy. Historia rodziny Szulców. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-10-27]. (pol.).
  31. Wolfinger Julia. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  32. Worobiec Wilhelm & Janina (Iwanowicz); Daughter: Glinska Henryka (Worobiec). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  33. Zarzycki Władysław & Zarzycka Stefania (Kocurkiewicz); Child: Jan ; Child: Głuchowska Stanisława (Zarzycka). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  34. Zborowska Maria. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  35. Dun Jurko. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
  36. abІгор Щупак, Зоряна Бондар, Єгор Врадій, Антон Дробович, Раїса Євтушенко, Ірина Піскарьова, ПАМ’ЯТІ УКРАЇНЦІВ, ЯКІ РЯТУВАЛИ ЄВРЕЇВ ПІД ЧАС ДРУГОЇ СВІТОВОЇ ВІЙНИ, Київ – Дніпро 2021, s. 99
  37. Kuzik Ivan. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
  • „Kresy Wschodnie – Stryj” opr. Adama Żarnowskiego

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Powiat stryjski (1920–39 i 1941–44)(► GG)
  • Siedziba powiatu –Stryj
Przynależność wojewódzka
Miasta /Prawa miejskie (1920–34)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–39)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39)
Gminy ( 1941–44)
Miejskie[A]
Wiejskie[B][A]
  1. abstrzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939
  2. kursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie
Miastaobwodu lwowskiego

Obwód lwowski (1939–1941 i 1944–2020)
Miasta na prawach rejonów
Rejony

herb obwodu lwowskiego

Kontrola autorytatywna (ukraińskie miasto o znaczeniu regionalnym):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stryj_(miasto)&oldid=77490665
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp