Urodzony 8 stycznia 1942 roku[11]. Był pierwszym dzieckiem biologa doktora Franka Hawkinga i jego żony Isobel. Specjalnością jego ojca byłamedycyna tropikalna[12]. Kierował wydziałemparazytologii National Institute for Medical Research. Stephen miał dwie młodsze siostry: Philippę i Mary, oraz adoptowanego brata, Edwarda. Ponieważ w 1942 rokuLondyn był wciąż zagrożony bombardowaniami, na czas ciąży cała rodzina przeniosła się do bezpieczniejszegoOksfordu. Jedna z rakietV-2 uderzyła o kilka przecznic od ich domu wHighgate w północnym Londynie. Po narodzinach wrócili do Londynu. W 1950 rodzina przeniosła się doSt Albans (w hrabstwieHertfordshire), gdzie uczęszczał do St Albans High School for Girls w latach 1950–1953 (w tamtych czasach chłopcy mogli uczęszczać do szkół dla dziewcząt do 10. roku życia), później do St Albans School, gdzie był dobrym, choć niewyróżniającym się uczniem. Zapytany później o to, który nauczyciel zainspirował go do zostania naukowcem, wskazał nauczyciela matematyki Dikrana Tahtę[13]. Do śmierci utrzymywał kontakt z dawną szkołą, jego imieniem nazwany jest jeden z budynków i ponadprogramowy cykl wykładów, z których jeden wygłosił osobiście. Udzielił także obszernego wywiadu dla szkolnego pisma „The Albanian”.
Chciał studiować matematykę, jednak zgodnie z wolą ojca, który chciał, by syn studiował medycynę, wstąpił naUniwersytet Oksfordzki, gdzie w tym czasie matematyka nie była wykładana jako oddzielny kierunek. Studiował więc nauki przyrodnicze, specjalizując się w fizyce. Interesował się wtedy głównietermodynamiką,teorią względności imechaniką kwantową. Jego nauczyciel fizyki, Robert Berman, powiedział później: „Jedyne czego potrzebował to przekonanie, że można to zrobić i robił to, nie oglądając się, jak robią to inni. […] Nie miał zbyt wielu książek i nie robił notatek. W oczywisty sposób jego umysł różnił się od jemu współczesnych”. Dobra pamięć i zdolności analityczne pozwalały mu osiągać dobre wyniki bez wielkiego wysiłku. Jak później obliczył, pracował średnio godzinę dziennie. Po otrzymaniu licencjatu w 1962 pozostał na Oksfordzie, studiując astronomię. Zdecydował się odejść, kiedy okazało się, że bardziej interesuje go teoria niż obserwacja, a jedyna rzecz na jaką pozwalało oksfordzkie obserwatorium to obserwacjaplam słonecznych. Przeniósł się doTrinity Hall w Cambridge, gdzie zaangażował się w astronomię teoretyczną i kosmologię. Z powodu choroby podczas swoich dwóch pierwszych lat na Cambridge był mniej aktywny, ale kiedy stan zdrowia się ustabilizował, z pomocą promotoraDennisa Williama Sciamy dającego mu angażujące wyobraźnię trudne projekty, wrócił do pracy nad doktoratem.
Po obronie pracy doktorskiej „Properties of the Expanding Universe” (Własności rozszerzających się wszechświatów, 1965)[14] został pracownikiem naukowym, a później profesorem na Wydziale Matematyki Stosowanej oraz w Instytucie AstronomiiGonville and Caius College również w Cambridge.
W młodości jeździł konno i był aktywny fizycznie. Na Oksfordzie był w czwórce wioślarskiej, co – jak wspominał – było poważną ulgą w przytłaczającej nudzie, jaką były studia. Wkrótce po przeniesieniu się na Cambridge pojawiły się pierwsze symptomy choroby, stracił równowagę i spadł ze schodów, uderzając się w głowę. Zmartwiony ewentualnymi skutkami dla sprawności intelektualnej przeszedłtest Mensy[15]. Diagnoza wskazująca nastwardnienie zanikowe boczne (ALS) (choroba neurodegeneracyjna mogąca prowadzić do całkowitego paraliżu) pojawiła się, kiedy miał 21 lat[16]. Było to tuż przed ślubem i lekarze mówili, że zostało mu 2 do 3 lat życia. Wspominał, że ta diagnoza pozbawiła go motywacji do zajęcia się doktoratem, zareagował depresją i piciem alkoholu, ale zawarcie w 1965 małżeństwa zJane Wilde stało się punktem zwrotnym. Po rozpoznaniu ALS jego lekarzem, aż do swej śmierci, był jego ojciec[17].
Hawking stopniowo tracił władzę nad kończynami i głosem. Do końca życia był prawie kompletnie sparaliżowany. Od 1974 nie był w stanie samodzielnie wstać z łóżka[18]. Mowa stała się tak niewyraźna, że zrozumieć mogli go tylko ludzie, którzy go dobrze znali. W 1985 podczas pobytu wCERN wGenewie zachorował nazapalenie płuc, która to choroba w jego warunkach zagrażała życiu, ponieważ zmniejszała jego i tak ograniczoną wydolność płuc i musiał przejśćtracheotomię, w wyniku czego stracił mowę[18]. W późniejszym okresie choroba sprawiła, że był prawie całkowicie sparaliżowany, poruszał się na wózku inwalidzkim, a ze światem zewnętrznym porozumiewał się przy pomocysyntezatora mowy, do którego wprowadzał wypowiedzi przez wirtualną klawiaturę. Bardzo długo używał nieprodukowanego już DECtalk DTC01 mającego amerykański akcent. Zapytany, dlaczego wciąż go używa, odparł, iż nie słyszał lepiej brzmiącego głosu i identyfikuje się z nim. Ponieważ urządzenie to jest już według współczesnych standardów przestarzałe, a ponadto duże i wrażliwe na uszkodzenia, musiał znaleźć zamiennik. W połowie 2009 używał NeoSpeech VoiceText[19]. W publicznych wystąpieniach pojawiał się, mówiąc płynnie, ale w rzeczywistości był to żmudny i czasochłonny proces. Używał systemu autouzupełniania, wymagającego tylko pierwszych liter, ale ponieważ mógł używać tylko policzka do wprowadzania danych, skompletowanie całego zdania wymagało czasu. Jego wykłady i publiczne wypowiedzi były uprzednio przygotowane, ale rozmowa z nim ujawniała złożoność i trudność, jakiej wymaga porozumiewanie się. Podczaskonferencji TED każda odpowiedź zabierała mu kilka minut[20].
W ostatnich latach życia porozumiewał się za pomocą mięśnia policzka, który był rozpoznawany przez czujnik podczerwieni zamocowany na oprawce okularów[11][18]. Pomimo zaawansowanej niepełnosprawności Hawking był bardzo aktywny w fizyce, a także w życiu publicznym. Przebieg choroby u Hawkinga był nietypowy, cierpiał na wyjątkowo przewlekłą formę ALS. Przeżycie 10 lat jest ewenementem[21], a Hawking chorował ponad pięćdziesiąt lat. Twierdził, że mimo choroby był szczęśliwy. Jej powolny postęp umożliwił mu dokonanie znaczących odkryć i nie uniemożliwił mu posiadania, jak to mówi, „bardzo atrakcyjnej rodziny”. Kiedy zapytano jego żonę Jane, dlaczego zdecydowała się poślubić człowieka mającego przed sobą jedynie trzy lata życia, odparła – „były to czasy w cieniu broni atomowej, więc i tak wszyscy mieli raczej niewielką oczekiwaną długość życia”[potrzebny przypis].
Hawking znany był z publicznych wystąpień i pojawił się jako postać lub osobiście w wielu widowiskach telewizyjnych. Grał siebie w specjalnym rocznicowym odcinku serialuCzerwony karzeł. Wystąpił gościnnie jako własny hologram w serialu telewizyjnymStar Trek: Następne pokolenie (w odcinkuDescent, Part I). Pojawił się w skeczu w programieLate Night with Conan O’Brien, w programieAlien Planet[22]Discovery Channel oraz serialu animowanymFamily Guy. Użyczył swojego głosu w serialach animowanychFuturama,Simpsonowie iDilbert oraz w utworach zespołuPink Floyd – „Keep Talking” z albumu „The Division Bell” z 1994 i „Talkin’ Hawkin'” z albumu „The Endless River” z 2014; wcoverze piosenkiMichaela Jacksona „The Girl Is Mine”, wykonanym przezRicharda Cheese, w utworze norweskiego zespołu punk-rockowego Turbonegro „Intro: The Party Zone” z albumu Party Animals (2005) oraz w utworze niemieckiego zespołu Wolfsheim „Kein Zurück (Oliver Pinelli Mix)”. Jest fikcyjną tożsamością artysty MC Hawking z nurtu nerdcore hip hop. W 2008 pojawił się w serialu dokumentalnymStephen Hawking, Master of the Universe produkcjiChannel 4. Jest postacią w filmieSuperhero. Wzorowana jest na nim postać Sebastiana z serialuCień anioła. W serialuWróżkowie chrzestni Hawking jest wspomniany jako były kolega z pokoju Denzela Crokera. Wystąpił jako on sam w sześciu odcinkach serialu komediowegoThe Big Bang Theory (Teoria wielkiego podrywu)[23]. Francuska piosenkarka i autorka tekstówNolwenn Leroy zainspirowała się Hawkingiem do swojej piosenki „Stephen”, która pojawiła się na jej albumie „Gemme” z 2017 roku[24].
Znany był z poczucia humoru. Słynne jest jego powiedzenie „Kiedy słyszę okocie Schrödingera, sięgam po pistolet”. Jest to ironiczna parafraza „Kiedy słyszę słowo kultura... Odbezpieczam mojego Browninga” ze sztuki Schlageter (akt 1, scena 1) niemieckiego dramaturga i nazistowskiego poety państwowego (Poet Laureate)Hannsa Johsta. Był autorem łatwych do zrozumienia metafor przybliżających skomplikowane kwestie. W październiku 2005 zapytany w brytyjskim talk-show „Richard & Judy”, dlaczego według niego pytanie o to, co było przed Wielkim Wybuchem, jest bez sensu, porównał to do pytania „co jest na północ od bieguna północnego?”. Podobnego porównania użył również w wykładzieopenheimerowskim wBerkeley, w 2007[25].
Często zakładał się z innymi fizykami o wynik eksperymentu lub poprawność danej teorii. Najsłynniejszym przykładem był zakład między z jednej strony Hawkingiem iKipem Thorne’em, a z drugiejJohnem Preskillem. Dotyczył tego, czy promieniowanie Hawkinga zawiera informacje pochodzące od materii, która przekroczyła horyzont zdarzeń, jak uważał Preskill, czy też informacja ta jest niezwiązana z tą materią. W 2004 Hawking ogłosił, iż uznaje swoją przegraną. John Preskill uważa zakład za wciąż nierozstrzygnięty[26]. W 1974 roku Hawking założył się z wybitnym astrofizykiem Kipem Thorne’em, czy galaktyczne źródłopromieniowania rentgenowskiegoCygnus X-1 zawieraczarną dziurę. Hawking zadeklarował, wbrew swojemu przekonaniu (licząc na pocieszenie w postaci wygranego zakładu, gdyby okazało się, że się myli), że nie, Thorne – że tak. Hawking (po potwierdzeniu swojej tezy)[27] przegrał i Thorne otrzymał roczną prenumeratę erotycznego magazynu Penthouse’a[28]. We wrześniu 2008 z okazji uruchomieniaLHC ogłosił, iż stawia 100 dolarów na to, żebozon Higgsa, ostatnia brakująca cząstkamodelu standardowego, nie zostanie odnaleziona. Jak powiedział, taki wynik byłby bardziej interesujący[29].
w 1965 roku ożenił się zJane Wilde, która opiekowała się nim do 1991, kiedy to sąd orzekł separację; jej przyczynami miały być pragnienie sławy, różnice religijne i postępująca choroba. W 1995 roku po 30 latach małżeństwa doszło ostatecznie do rozwodu. W 1999 Jane opublikowała pamiętnikMusic to Move the Stars opisujący związek ze Stephenem;
w 1995 roku Hawking poślubił opiekującą się nim pielęgniarkę, Elaine Mason (poprzedni mąż Elaine, David Mason skonstruował pierwszy syntezator mowy dla Hawkinga). W październiku 2006 do sądu trafił wniosekrozwodowy Elaine i Stephena[31]. Rozwiedli się w 2007 roku, a od tego czasu Hawking mieszkał z gosposią[2].
Stephen Hawking z pierwszego małżeństwa miał troje dzieci: Roberta (1967),Lucy (1970) i Tima (1979). Miał też czworo wnucząt (George, Edward i Rose – dzieci Roberta, William – syn Lucy)[32];
Zapytany o swójiloraz inteligencji odparł, iż nie ma pojęcia, a ludzie, którzy przywiązują do tego wagę, są zakompleksieni[33].
Zmarł 14 marca 2018 wCambridge. 31 marca 2018 w kościele uniwersyteckim St. Mary the Great w Cambridge odbyły się uroczystości pogrzebowe[35]. Natomiast 15 czerwca urna z prochami Hawkinga została złożona wOpactwie Westminsterskim w Londynie obok grobówIzaaka Newtona iKarola Darwina[36][37].
Zasugerował także na podstawie analizy emisjipromieniowania gamma, że wkrótce poWielkim Wybuchu powstawały pierwotne miniaturowe czarne dziury. We współpracy z Jamesem M. Bardeenem i Carterem zaproponował cztery prawa mechaniki czarnych dziur analogiczne do znanych ztermodynamiki.
W następnym – „kwantowym” okresie współpracownikami Hawkinga byli przede wszystkimGary Gibbons,Don Page iJim Hartle[41]. Później astrofizyk zajął się badaniem zunifikowanej teorii pola[42]. W 1974 dowiódł, iż czarne dziury powinny wytwarzać i emitowaćcząsteczki subatomowe (tzw.promieniowanie Hawkinga) aż do wyczerpania energii i wyparowania w wyniku kreacji po obu stronachhoryzontu zdarzeń par cząstka-antycząstka na koszt energii pola grawitacyjnego[43]. Jak dotąd jest to jedynie niepotwierdzona obserwacjamihipoteza. W wyniku tego wycofał się z twierdzenia, żemateria, która raz wleci do czarnej dziury, już z niej nie wróci.
We współpracy zJimem Hartlem, używając wprowadzonego przezRicharda Feynmana pojęcia tzw. czasu urojonego, stworzył model czasoprzestrzeni pozbawionej krawędzi: „…jeżeli Wszechświat (…) nie ma żadnych granic ani brzegów, to nie ma też początku ani końca, po prostu istnieje” – napisał wKrótkiej historii czasu, zastanawiając się jednocześnie nad wątpliwą rolą Boga: „Gdzież jest wtedy miejsce dla Stwórcy?”[44]. Zastąpił początkową osobliwość w modelu Wielkiego Wybuchu koncepcją analogiczną do bieguna północnego: nie można podróżować na północ od niego, więc nie stanowi krawędzi[45]. Podczas kiedy początkowo propozycja czasoprzestrzeni pozbawionej krawędzi przewidywałazamknięty model Wszechświata, dyskusje z Neilem Turokiem doprowadziły do stwierdzenia, iż jest zgodna także z Wszechświatem, który nie jest zamknięty.
W lipcu 2004 zaprezentował nową teorię dotyczącą czarnych dziur, sprzeczną z żywionym długo przekonaniem, iż informacja przekraczająca horyzont zdarzeń już nie może powrócić do wszechświata, z którego pochodzi, co oznaczałoby, iż zgodnie z twierdzeniem Wheelera wszystkie czarne dziury są identyczne i mogą się różnić tylko trzema podstawowymi parametrami. Problem wynikający z tego twierdzenia to implikacja, iż czarna dziura emituje promieniowanie niezależnie od tego, co się do niej dostaje, więc jeśli w pełni określonystan kwantowy dostanie się za horyzont zdarzeń, wyemitowany zostaniestan mieszany. Jest to sprzeczne z regułami mechaniki kwantowej i znane jest jakoparadoks informacyjny czarnych dziur.
W 2006 razem z Thomasem Hertogiem z CERN Hawking zaproponował teorię „top-down cosmology”[46], która mówi, iż Wszechświat nie miał jakiegoś określonego, wyjątkowego stanu początkowego, więc teoria, która miałaby wyprowadzić obecny stan Wszechświata z jakiegoś początku, nie jest potrzebna. Stan obecny niejako wybiera wersję przeszłości z superpozycji wielu możliwych historii. Stanowi to rozwiązanie problemu przyczyn obecnego ustawienia stałych fizycznych, jest bowiem nieuniknione, że znajdziemy obecne parametry stałych fizycznych, gdyż obecny Wszechświat wybiera te wersje historii, które do nich prowadzą. W ten sposób dostarczaantropicznego wyjaśnienia, dlaczego znajdujemy się we Wszechświecie, w którym istnieć może materia i życie, bez przywoływania teoriimultiwersum.
Stephen Hawking w trakcie wykładu zatytułowanego "Dlaczego powinniśmy latać w kosmos", który odbył się 21 kwietnia 2008 r. na Uniwersytecie Washingtona w Waszyngtonie.
Świętując swoje 65. urodziny, 8 stycznia 2007 ogłosił plan odbycia lotu w stanie nieważkości, mający być przygotowaniem dosuborbitalnego lotu kosmicznego pojazdem firmy Virgin Galactic. Lot kosztujący 100 000 funtów miał być fundowany przez jej właściciela,Richarda Bransona[47]. 27 kwietnia 2007 specjalnie przebudowanyBoeing 727, tzw. Vomit Comet, należący do Zero Gravity Corporation z Hawkingiem na pokładzie ośmiokrotnie wznosił się na wysokość około 8000 metrów, by następnie ostro zanurkować, dzięki czemu jego pasażerowie, łącznie przez około 4 minuty, doświadczali stanu nieważkości. Hawking w ten sposób stał się pierwszą sparaliżowaną osobą, która tego dokonała. Był to też pierwszy moment od czterdziestu lat, kiedy był w stanie poruszać się bez wózka[48]. W 2009 roku astrofizyk przebywał w szpitalu, a planowany lot w przestrzeń kosmiczną nie odbył się.
Hawking, pytany, dlaczego chce lecieć w kosmos, w nieco futurystycznym tonie odpowiedział: „Wielu ludzi mnie o to pytało. Przyczyn jest wiele. Przede wszystkim jestem przekonany, że życie na Ziemi jest podejmowaniem wciąż rosnącego ryzyka zostania zmiecionym przez kataklizm w rodzaju nagłej wojny nuklearnej, genetycznie zmodyfikowanego wirusa lub inne niebezpieczeństwa. Jestem przekonany, że ludzkość nie ma przyszłości, jeśli nie uda się wyruszyć w przestrzeń kosmiczną. To dlatego chcę zwiększyć zainteresowanie eksploracją kosmosu”[49][50]. W wywiadzie dlaThe Daily Telegraph wyraził przekonanie, iż przestrzeń kosmiczna jest na dłuższą metę jedyną nadzieją na przetrwanie[51]. Podobny pogląd wyraził również w wywiadzie z Charliem Rose dlaCNN w 2008[52]. W wypowiedzi udzielonej dla portalu Big Think wyznał, że jest optymistą i sądzi, że jeśli przez najbliższe 200 lat uda nam się uniknąć zagłady, to dzięki eksploracji kosmosu ludzkość będzie bezpieczna[53][54].
W 2008 na wykładzie wygłoszonym w George Washington University w 50. rocznicę istnieniaNASA zajął się istnieniem życia pozaziemskiego, przedstawiając pogląd o powszechnym występowaniu prymitywnych form życia w przeciwieństwie do istot inteligentnych, stanowiących rzadkość[55]. Podkreślił znaczenie eksploracji przestrzeni kosmicznej[56]. Był prawie pewien istnienia życia pozaziemskiego, jak mówi: „Na mój matematyczny rozum, same liczby sprawiają, że myślenie o istotach pozaziemskich jest całkowicie racjonalne. Prawdziwym wyzwaniem jest dowiedzieć się, jak te istoty mogą wyglądać”. Był przekonany, że życie może istnieć nie tylko na planetach i ich satelitach, ale również wewnątrz gwiazd lub w samej przestrzeni kosmicznej. Ostrzegał, że mogą istnieć również gatunki, z którymi kontakt może być dla ludzkości śmiertelnie niebezpieczny. „Jeśli kosmici złożą nam wizytę, rezultat będzie podobny do odkrycia Ameryki przez Kolumba, co nie skończyło się dobrze dla rdzennych Amerykanów”[57]. W konsekwencji odradzał kontynuację prób nawiązania kontaktu z pozaziemskimi cywilizacjami, twierdząc, że raczej powinniśmy takiego kontaktu unikać[58].
Był przeciwny zakazom dotyczącym badań nadkomórkami macierzystymi. Uważał, iż zastosowanie ich może doprowadzić do przełomu w medycynie umożliwiającego leczenie m.in. chorób neurodegeneracyjnych, takich jak np. stwardnienie zanikowe boczne, na które cierpiał. Krytykował zarównoGeorge’a W. Busha, jak i rządy krajów członkowskichUnii Europejskiej usiłujące wprowadzić istotne ograniczenia w tych badaniach[62][63].
W zasadzie unikał wypowiedzi na tematy polityczne, mimo to pojawił się jednak w programiePartii Pracy. Antykapitalista: „Nie powinniśmy bać się robotów, tylko kapitalizmu”. Wspierał niezależną organizację charytatywną SOS Children’s Villages UK[64].
Hawking byłagnostykiem[65], a słowa „Bóg” używał jako wygodnejprzenośni[66]. Jego pierwsza żona podczas sprawy rozwodowej wyraziła przekonanie, iż byłateistą[67][68]. Hawking podkreślał, że nie był religijny w tradycyjnym tego słowa znaczeniu,Boga rozumie jako ucieleśnienie praw natury i wierzy, że Wszechświat rządzony jest przez prawa natury, które może zostały określone przez Boga, ale nie są przez niego łamane[69], uznając religijną koncepcję osobowego Boga za niemożliwą. Widział fundamentalną różnicę pomiędzy opartą na autorytecie religią a nauką używającą doświadczenia i myślenia. Uważał, że w tym konflikcie dzięki skuteczności nauka zwycięży[70]. WKrótkiej historii czasu (1988) napisał, że odkrycie kompletnej „teorii wszystkiego” wyjaśni przyczynę naszego istnienia, dzięki czemu „będzie to ostateczny tryumf ludzkiej inteligencji – poznamy wtedy bowiem myśli Boga”, ale w napisanej wspólnie zLeonardem MlodinowemJeszcze krótszej historii czasu (2005) stwierdził, że nowe odkrycia w fizyce pokazują, że stwórca „nie jest potrzebny”. Podczas wywiadu zCharlie Rosem w 2008 na pytanie o kwestie religijne odpowiedział, że prawa fizyki muszą obowiązywać bez wyjątku, bo inaczej nie byłyby prawami, co nie zostawia zbyt wiele miejsca na cuda lubBoga[52]. W wydanej w 2010The Grand Design (również wspólnie z Mlodinowem) pisze: „Ponieważ istnieją takie prawa jak grawitacja, Wszechświat – dlatego że może to zrobić – stworzy się sam z niczego. Spontaniczne stworzenie jest przyczyną, dla której istnieje raczej coś niż nic, wyjaśnia istnienie Wszechświata. Nie jest konieczne przywoływanie Boga, by zapalić lont i wprawić Wszechświat w ruch”[71].
We wrześniu 2008 przewodniczył odsłonięciu zegara ‘Chronophage’ w Corpus Christi College Cambridge[76].
Hawking był członkiem zarządu „Bulletin of the Atomic Scientists”.
31 października 2008 roku brał udział w seminarium Papieskiej Akademii Nauk „Podejścia naukowe do ewolucji Wszechświata i życia”.
30 września 2009 Hawking zakończył trzydziestoletnią kadencję na stanowisku profesora katedry Lucasa, gdzie kontynuował pracę naukową jako dyrektor ds. badań na Wydziale Matematyki Stosowanej i Fizyki Teoretycznej (Department of Applied Mathematics and Theoretical Physics) Uniwersytetu w Cambridge.
17 kwietnia 2007 został otwarty budynek Stephen Hawking Building należący do Gonville and Caius College w Cambridge, używany jako akademik i budynek konferencyjny[77].
19 grudnia 2007 roku w Centrum Kosmologii Teoretycznej (Centre for Theoretical Cosmology) na Uniwersytecie w Cambridge został odsłonięty pomnik przedstawiający popiersie profesora Stephena Hawkinga[78]. Projektantem był artystaIan Walters.
W maju 2008 została odsłonięta statua Stephena Hawkinga w African Institute for Mathematical Sciences wKapsztadzie.
The Stephen W. Hawking Science Museum wSan Salvador (w Salwadorze) jest nazwane na cześć Hawkinga w uznaniu jego wkładu w rozwój nauki oraz wytrwałości w radzeniu sobie z przeciwnościami.
15 stycznia 2020 r. ukazał się artykuł opisujący nowy gatunek rośliny mięsożernejGenlisea hawkingii nazwanej na cześć Hawkinga[79].
BazaGoogle Scholar znajduje setki prac autorstwa Hawkinga; w 2023 roku miały łącznie ponad 14 tys. cytowań i dawały muwskaźnik Hirscha (h-indeks) przekraczający 130[80]. Pełną listę dzieł podaje jego strona autorska:Prof. Stephen Hawking’s Publications List [dostęp 2023-03-14]. Poniższy spis podaje wyłącznie książki oraz ich polskie wydania.
2021:Przewodnik po Wszechświecie, tłum. Marek Krośniak, Zysk i S-ka,ISBN 978-83-8202070-0.
Fragmenty prac zbiorowych
1997:The Large, the Small, and the Human Mind, współautorzy: Abner Shimony, Nancy Cartwright i Roger Penrose, Cambridge University Press,ISBN 0-521-56330-5 (twarda okładka),ISBN 0-521-65538-2 (miękka okładka), Canto edition:ISBN 0-521-78572-3.
1997:Makroświat, mikroświat i ludzki umysł, tłum. Piotr Amsterdamski, Warszawa: Prószyński i S-ka,ISBN 83-7180-694-9.
2002:On The Shoulders of Giants. The Great Works of Physics and Astronomy, Running Press,ISBN 0-7624-1698-X – zbiór najważniejszych prac z historii astronomii i fizyki autorstwaKopernika,Keplera,Galileusza iNewtona z biograficzną informacją autorstwa Hawkinga.
2002:The Future of Spacetime, współautorzy: Timothy Ferris, Alan Lightman,Igor Nowikow,Kip Thorne.
2005:God Created the Integers: The Mathematical Breakthroughs That Changed History, Running Press,ISBN 0-7624-1922-9.
2011:The Dreams That Stuff Is Made Of: The Most Astounding Papers of Quantum Physics and How They Shook the Scientific World, Running Press Adult,ISBN 978-0762434343.
↑Stephen W. Hawking: Stephen W. Hawking – The Origin of the Universe. Stephen W. Hawking, 2007. [dostęp 2010-08-09]. [zarchiwizowane ztego adresu (2011-12-19)]. Cytat: Suppose the beginning of the universe, was like the south pole of the Earth, with degrees of latitude, playing the role of time. The universe would start as a point at the South Pole. As one moves north, the circles of constant latitude, representing the size of the universe, would expand. To ask what happened before the beginning of the universe, would become a meaningless question, because there is nothing south of the South Pole (ang.).
↑On the hunt for the Higgs boson. BBC Radio 4, 2008-09-09. [dostęp 2010-08-17]. Cytat: I think it will be much more exciting if we don’t find the Higgs. That will show something is wrong, and we need to think again. I have a bet of $100 that we won’t find the Higgs (ang.).
↑abCharlie Rose: Video: A conversation with Dr. Stephen Hawking & Lucy Hawking. CNN, 2008-03-07. [dostęp 2010-08-09]. [zarchiwizowane ztego adresu (2010-08-14)]. Cytat: Physicists believe that the universe is governed by scientific laws. This laws must hold without exceptions or they wouldn’t be laws. It does not leave much room for miracles or God. I regard the afterlife to be a fairy story for people that afraid of the dark (ang.)..
↑Debbie Andalo: Hawking urges EU not to stop stem cell funding. Guardian.co.uk, 2006-07-24. [dostęp 2010-08-15]. Cytat: Stem cell research is the key to developing cures for degenerative conditions like Parkinson’s and motor neurone disease from which I and many others suffer. The fact that the cells may come from embryos is not an objection, because the embryos are going to die anyway (ang.).
↑Anthony Burgess. Towards a Theory of Everything. „The Observer”, s. 42, 1991-12-29. Cytat: Though A Brief History of Time brings in God as a useful metaphor, Hawking is an atheist.
↑Charles Arthur. The Crazy World of Stephen Hawking. „The Independent (London)”, s. 7, 2001-10-12. Cytat: Then, in 1999, his former wife published Music To Move The Stars: My Life with Stephen, in which she detailed (…) how her Christian faith clashed with his steadfast atheism; (…) The last line in A Brief History Of Time is famous for saying that, if we could tie together the equations describing the universe, we would „know the mind of God.” But, as his former wife says, he is an atheist. So why is the deity making an appearance? The obvious answer is that it helps sell books.
↑Tim Adams. A Brief History of a First Wife. „The Observer”, s. 4, 2004-04-04. Cytat: Jane took much of her dramatic hope at the time from her faith, and still sees something of the irony in the fact that her Christianity gave her the strength to support her husband, the most profound atheist. 'Stephen, I hope, had belief in me that I could make everything possible for him, but he did not share my religious – or spiritual – faith.'.
↑Phil Stewart: Pope sees physicist Hawking at evolution gathering. Reuters, 2008-10-31. [dostęp 2010-10-28]. Cytat: I believe the universe is governed by the laws of science. The laws may have been decreed by God, but God does not intervene to break the laws” (ang.).
↑Ki Mae Heussner: Stephen Hawking on Religion: 'Science Will Win’. ABC, 2010-06-07. [dostęp 2010-08-06]. Cytat: What could define God [is thinking of God] as the embodiment of the laws of nature. However, this is not what most people would think of that God. […] They made a human-like being with whom one can have a personal relationship. When you look at the vast size of the universe and how insignificant an accidental human life is in it, that seems most impossible. […] There is a fundamental difference between religion, which is based on authority, [and] science, which is based on observation and reason. Science will win because it works (ang.).
↑Adam Gabbatt: Stephen Hawking says universe not created by God. Guardian.co.uk, 2010-09-02. [dostęp 2010-09-02]. Cytat: Because there is a law such as gravity, the universe can and will create itself from nothing, […] Spontaneous creation is the reason there is something rather than nothing, why the universe exists, why we exist. […] It is not necessary to invoke God to light the blue touch paper and set the universe going. […] The fact that we human beings – who are ourselves mere collections of fundamental particles of nature – have been able to come this close to an understanding of the laws governing us and our universe is a great triumph (ang.).
za szczegółową mapę wczesnego wszechświata, która znacznie poszerzyła wiedzę o ewolucji kosmosu i fluktuacjach, które zapoczątkowały tworzenie galaktyk
%2c_1902_Wellcome_M0007837.jpg)