Star Trek został pierwotnie stworzony jako serial telewizyjny, który został po raz pierwszy wyemitowany w telewizji amerykańskiej 8 września 1966 roku. Ogółem do dziś stworzono 8 seriali, w tym jedenanimowany. W sumie 6 zamkniętych seriali obejmuje 726 pojedynczych epizodów podzielonych w 30 seriach. Obecnie trwa emisja trzech seriali,Star Trek: Picard dobiegł końca po 3 sezonie w 2023 roku[1], natomiast emisja ostatniego sezonu Star Trek: Discovery planowana jest na 2024 rok[2].
Ludzkość po zakończeniu III wojny światowej rozkwita. Po usunięciu z Ziemi chorób, nietolerancji, biedy i zażegnaniu konfliktów zbrojnych, przy współpracy części inteligentnych ras zamieszkujących galaktykę powstajeZjednoczona Federacja Planet – międzygatunkowa unia, której celem jest pokojowe współistnienie poszczególnych ras zamieszkujących galaktykę oraz jej eksploracja.
Mottem wszystkich produkcji spod znaku Star Trek jest sentencja „Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden człowiek” (ang.To boldly go where no man has gone before).
Oryginalny serialStar Trek, w skrócie nazywanyTOS (ang.Star Trek: The Original Series) został zakończony po trzech sezonach, w roku 1969, z powodu niskiej oglądalności. Popularność zyskał dopiero po emisji powtórek na antenie kilku stacji telewizyjnych.
Na motywach oryginalnej serii powstała seria animowanaStar Trek: Seria animowana. Wyprodukowano 22 odcinki podzielone na dwa sezony. Premierowa emisja miała miejsce od 8 września 1973 roku do 12 października 1974 roku na antenie sieciNBC.
Serial ukazuje czwarty i piąty rok pięcioletniej misji USS Enterprise, której pierwsze trzy lata zostały zaprezentowane w Serii oryginalnej. Kilka odcinków stanowi bezpośrednie sequele epizodów wcześniejszego serialu. Zasadnicza koncepcja fabularna nie uległa poważniejszym zmianom. Zmiana formy na animowaną pozwoliła scenarzystom na znacznie odważniejsze tworzenie opowieści, które ze względu na koszty scenografii czyefektów specjalnych bardzo trudno byłoby zrealizować w serialu aktorskim.
Star Trek: Następne pokolenie (1987–1994, Star Trek: The Next Generation)
Fabuła serialu „Star Trek: Następne pokolenie” (ang.Star Trek: The Next Generation,TNG) rozgrywa się wokół załogistatku kosmicznegoEnterprise, który odbywa pięcioletnią misję badawczą wKwadrancie AlfaDrogi Mlecznej. Akcja rozpoczyna się w 2364 roku, 100 lat po rozpoczęciu pierwszej misji pięcioletniej dowodzonej przezJamesa T. Kirka[3].
Klimat serialu jest bardziej pokojowy, nastawiony na dyplomację, eksplorację i rozstrzyganie problemów natury moralno-społecznej. NowyEnterprise jestokrętem flagowymZjednoczonej Federacji Planet. Poza załogą na pokładzie przebywają cywile.
Akcja „Star Trek: Stacja kosmiczna” (ang.Star Trek: Deep Space Nine,DS9) rozpoczyna się między szóstą a siódmą serią „Następnego pokolenia”. Serial łamie wiele utartych tradycjiStar Trek. TytułowyDeep Space 9 tostacja kosmiczna wybudowana przezKardasjan na orbicie okupowanej przez nich planetyBajor. Po wycofaniu się sił okupacyjnych, rząd tymczasowy planety postanowił poprosić Federację o objęcie posterunku na stacji. Dzięki sąsiadującemutunelowi przestrzennemu, który nadaje stacji ogromne znaczenie strategiczne, DS9 staje się teatrem wojen, konfliktów i wielu innych nietypowych sytuacji, rzadko spotykanych w dotychczasowych serialach Star Trek.
Stacją dowodziBenjamin Sisko (Avery Brooks), początkowo w randze komandora (ang.commander), awansowany później do rangikapitana. Jego pierwszym oficerem jest Bajoranka major (później awansowana do rangi pułkownika)Kira Nerys (Nana Visitor), której terrorystyczna przeszłość rzutuje znacznie na rozwój wypadków na stacji. Za porządek na DS9 odpowiada zmiennokształtnyOdo (René Auberjonois), którego rasa doprowadza do wybuchu największej wojny w historii Zjednoczonej Federacji Planet. Rolę oficera naukowego pełniJadzia Dax (Terry Farrell), przedstawicielkasymbiotycznej rasy Trill. W ostatniej serii zamordowaną Jadzię zastępujeEzri (Nicole de Boer), która przejmując symbionta Dax dysponuje wszelką wiedzą i wspomnieniami Jadzii. Lekarzem stacji jest genetycznie poprawianyJulian Bashir (Alexander Siddig). Głównym inżynierem jest znany z serialu Następne pokolenieMiles O’Brien (Colm Meaney). W czwartej serii serialu do załogi dołącza Worf, który stracił stanowisko oficera taktycznego na Enterprise wraz ze zniszczeniem statku w pełnometrażowym filmieStar Trek: Pokolenia. Na stacji przebywają również cywile, między innymi syn kapitanaJake Sisko (Cirroc Lofton), chciwy barman,Ferengi,Quark (Armin Shimerman), tajemniczyKardasjanin, krawiec Garak (Andrew Robinson).
Star Trek: Voyager (1995–2001, Star Trek: Voyager)
Tytułowy „Voyager” (ang.Star Trek: Voyager – dosłownie „Podróżnik”,VOY) to zaawansowany technicznie okręt Federacji, który za sprawą potężnej istoty w trakcie swojego dziewiczego rejsu zostaje przeniesiony w odległy kraniec galaktyki. Do zdziesiątkowanej załogi Voyagera dołącza grupą ściganych przez Federacjępartyzantów zwanychMaquis, by razem odnaleźć drogę do domu. Seria Voyager, choć jej akcja dzieje się w innym kwadrancie galaktyki, porusza nie tylko znane z wcześniejszych serii problemy, ale też pokazuje znane rasy (Ferengi) i zdaje się przywracać wątki znane z „Następnego pokolenia” i oryginalnej serii.
KapitanemVoyagera jest opiekuńcza, ale stanowczaKathryn Janeway (Kate Mulgrew). Pierwszym oficerem zostaje przywódca Maquis,Chakotay (Robert Beltran), były oficer Floty. Stanowisko głównego inżyniera obejmuje pół-KlingonkaB’Elanna Torres (Roxann Dawson), również należąca wcześniej do Maquis. Szefem ochrony oraz oficerem taktycznym jest WolkanTuvok (Tim Russ). Sternikiem okrętu jestTom Paris (Robert Duncan McNeill), przebywający na zwolnieniu warunkowym, które uzyskała dla niego kapitan werbując go na niebezpieczną, pierwszą misję Voyagera. Oficerem operacyjnym okrętu jestHarry Kim (Garrett Wang), pozostający przez cały serial w randzechorążego. Rolę okrętowego medyka przejąć musiałAwaryjny Hologram Medyczny grany przezRoberta Picardo. W pierwszym odcinku do załogi dołączyłNeelix (Ethan Phillips), przedstawiciel lokalnej rasyTalaxian oraz jego wybranka,Kes (Jennifer Lien), młodaOcampa o wielu przydatnych umiejętnościach. Po trzech seriach Kes opuszcza załogę (by powrócić w: VOY S06 E23Fury). Niejako na jej miejsce scenarzyści wprowadzająSiedem z Dziewięciu (ang.Seven of Nine,Jeri Ryan), którą kapitan wydziera z rąk kolektywuBorg. W pierwszych dwóch sezonach ważną rolę odgrywa demonicznaSeska,kardasjańska agentka, chirurgicznie zmieniona wBajorankę, której zadaniem było infiltrowanie Maquis.
Star Trek: Enterprise (2001–2005, Star Trek: Enterprise)
Akcja serialuStar Trek: Enterprise (ENT) rozpoczyna się w roku 2151 (około 10 lat przed założeniem znanej z późniejszych chronologicznie serialiFederacji Zjednoczonych Planet, sto lat przed oryginalną serią). TytułowyEnterprise NX-01 jest pierwszym statkiem kosmicznym zbudowanym przez Ziemian wyposażonym w napęd pozwalający na lot zprędkością warp 5. Choć główną rolą Enterprise jest pionierska misja mająca na celu zbadanie kosmicznego sąsiedztwa Ziemi i sąsiadujących ras, motywem przewodnim serialu przez pierwsze trzy serie była temporalna zimna wojna, w którą wmieszana zostaje załoga pierwszego Enterprise. W czwartej serii można spotkać bezpośrednie nawiązania do oryginalnej serii, jak też serii Następne pokolenie.
Akcja serialu toczy się 10 lat przed wydarzeniami zoryginalnej serii. Po stuleciu spokoju wybucha wojna międzyZjednoczoną Federacją Planet a jednoczącym sięImperium Klingońskim. Historię oglądamy z perspektywy byłej pierwszej oficer, Michael Burnham, która bierze udział w tworzeniu tajnej broni, mającej pomóc Federacji pokonać Imperium Klingonów.
Pierwsze dwie serie serialu rozgrywają się około dekadę przed Oryginalną Serią, natomiast sezon trzeci, czwarty i piąty około tysiąc lat później.
Luźna kontynuację serialuStar Trek: Następne pokolenie, którego kluczowym bohaterem był Picard, oraz czterech późniejszych filmów kinowych zrealizowanych z tą samą obsadą. Akcja serialu rozgrywa się około 20 lat po ostatnich znanych wydarzeniach z udziałem Picarda. Mocno posunięty w latach oficer jest emerytowanym admirałemGwiezdnej Floty, spędzającym jesień życia w rodzinnej winnicy weFrancji naZiemi. Wydarza się jednak coś, co skłania go do powrotu w kosmos[4].
Star Trek: Dolne pokłady (2020- ,Star Trek: Lower Decks)
Serial animowany, opowiada w formie komedii przygody szeregowych członków załogi jednego z najmniej istotnych statków Gwiezdnej Floty, USS Cerritos. Obecnie dostępne są 3 sezony.Twórca: Mike McMahanObsada (głosy): Jack Quaid (Chorąży Brad Boimler), Tawny Newsome (Chorąży Beckett Mariner), Eugene Cordero (Chorąży Samanthan Rutherford), Noël Wells (Corąży D'Vana Tendi) i inni.
Star Trek: Strange New Worlds (2022–, Star Trek: Strange New Worlds)
Serial, którego twórcami sąAkiva Goldsman,Alex Kurtzman iJenny Lumet, to powrót do przygód załogi okrętu USS Enterprise: kapitana Pike'a, Spocka i reszty załogi. Statek wyrusza by odkrywać nowe światy. Produkcja będzie zawierać nowe opowieści w każdym tygodniu, tak jak było w serii oryginalnej. W obsadzie mają się znaleźć:Anson Mount jako kapitanChristopher Pike,Rebecca Romijn jako pierwszy oficer orazEthan Peck jakoSpock[5].
Jednym z dowodów wielkiej popularności Star Treka wśród Amerykanów jest też fakt, iż pierwszy prototyppromu kosmicznego nazwano właśnieEnterprise – na cześć okrętuEnterprise znanego z serialuStar Trek: Seria oryginalna i filmów pełnometrażowych, aGene Roddenberry i aktorzy znani z serialu, byli gośćmi honorowymi na ceremonii jego „chrztu”.
Popularne sentencje:
Beam me up, Scotty (beam up, oznacza teleportowanie kogoś na statekEnterprise) – słowa te wypowiedział kapitan James T. Kirk w 88 minucie filmu Star Trek IV: The Voyage Home;
W wielu amerykańskich filmach czy serialach można zauważyć nawiązania do serii Star Trek:
Sformułowanie „Zemsta to danie, które najlepiej serwować na zimno” (ang. „Revenge is a dish best served cold”) reżyserQuentin Tarantino uczynił mottem filmuKill Bill, podając, że jest to „stare klingońskie przysłowie”[6];
W filmieGwiezdne jaja: Część I – Zemsta świrów wiele postaci zostało stworzonych na podstawie oryginałów. Są to: Pan Ćmok (Pan Spock), Kapitan Kirx (Kapitan Kirk) i Panna Bara-Bara (Uhura). Także tytuł w wersji oryginalnej („(T)raumschiff Surprise – Periode 1”) jest parodią niemieckiej wersji oryginału (Raumschiff Enterprise);
W serialuStargate SG-1 płk. O’Neill przedstawia się jako James T. Kirk (odc.„1969”), innym razem postuluje by nowy statek kosmiczny X-303 nazwać „Enterprise”;
W serialuTeoria Wielkiego Podrywu główny bohater -Sheldon Cooper – jest wielkim fanem serialu. Jego ulubioną postacią jestSpock. W serialu gra równieżWil Wheaton, którego Sheldon znienawidził po tym gdy w 1994 roku pojechał specjalnie na zlot fanów Star Treka po jego autograf, a Wil się nie zjawił. W serialu poruszona zostaje również kwestia konfliktu fanów Star Treka iGwiezdnych wojen, gdy w jednym z odcinków bohaterowie idą na premierę najnowszej części Sagi Star Wars i zapraszają Wila Wheatona. Wil do sali kinowej wchodzi w stroju ze Star Treka czym prowokuje gwizdy wśród publiczności.
ŚwiatStar Trek to, oprócz seriali i filmów, liczne opowiadania, powieści ikomiksy, pisane przez różnych autorów, utrzymywane w konwencji dzięki obowiązującym przewodnikom po kolejnych seriach, ale nie zaliczane dokanonu Star Treka. Oprócz literatury, powstało wiele gier, których akcja rozgrywa się w znanej z seriali rzeczywistości.
Powstają na bieżąco również fanfilmy, na przykład:
Star Trek of Gods and Men – trzyczęściowy miniserial osadzony prawdopodobnie w alternatywnym wszechświecie, wśród aktorów wiele sław z Deep Space 9, Voyagera oraz Oryginalnej Serii, obecnie dostępne są wszystkie trzy części na stronie projektu:[1]
Hidden Frontier – akcja rozpoczyna się w XXIV w. zaraz po zakończeniu wątku wojny z Dominium w serialuStar Trek: Stacja kosmiczna, powstało, jak dotąd, sześć serii, które można pobrać bezpośrednio ze strony;
Starship Exeter – w czasach równoległych do przygód bohaterów Oryginalnej Serii;
Stone Trek – animowany fanserial, umiejscowiony w świecie serialuThe Flinstones.
