 Widok ulicy od Triq Melita w stronęMediterranean Conference Centre | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy | Strada San Pietro, Rue de la Barrague, Strada Sant’Ursola | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 35°53′50,6″N 14°30′54,7″E/35,897389 14,515194 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
St Ursula Street (malt. Triq Sant’Orsla, Triq Sant’Ursola,pol. Ulica św. Urszuli) wValletcie naMalcie – długa wąska ulica biegnąca równolegle do głównejRepublic Street. Jej długość wynosi około 760m. Jest częścią układu ulicznego miasta, zaprojektowanego w 1566 przez włoskiego architektaFrancesco Laparelliego. Biegnie od Castille Square na południowym krańcu miasta, od bocznej, północno-wschodniejelewacjiMalta Stock Exchange do tylnej ściany dawnejSacra Infirmeria na północno-wschodnim krańcupółwyspuSciberras[1].
W minionych epokach historycznych miasta ulica nosiła różne nazwy: Strada San Pietro (Zakon Maltański), Rue de la Marrague (Francuzi), Strada Sant'Ursola, St Ursula Street (Brytyjczycy)[2][3]. Wiele budynków na tym terenie datuje się na XVI wiek oraz okres rządówrycerzy Szpitalników. Przy ulicy znajdują się trzykościoły, jeden żeński i jeden męskiklasztor oraz sześć dobrze zachowanych narożnychposągówświętych. Ulica gra również ważną rolę jako część trasy różnych dorocznychprocesji[1].
Ulica rozpoczyna swój bieg poniżej wejścia doUpper Barrakka Gardens. Pierwszy narożny budynek po prawej stronie mieściChurch Emmigrants' Commission orazMuseum of Migration Centre, do którego główne wejście znajduje się tuż obok bramy Upper Barrakka Gardens[4]. Ulica biegnie stromo w dół; za narożnikiem budynku w prawo odchodzi Battery Street(Triq il-Batterija), wiodąca doLascaris War Rooms[5].
Za skrzyżowaniem z Melita Street(Triq Melita) ulica zmienia charakter na bardziej mieszkalny, z długimi ciągami niskich schodów, charakterystycznych dla Valletty. Niestety, niektórzy mieszkańcy, a także turyści nie są z tego zadowoleni; już w XIX wieku angielski poetalord Byron, który utykał z powoduwrodzonego zniekształcenia stopy, w swoim poemacie z 1811Farewell to Malta niezbyt przychylnie się o nich wyrażał[6].
Schody ciągną się nieprzerwanie wzdłuż budynków, którychfasady ozdobione są typowymi dla Malty zamkniętymi drewnianymi balkonami zwanymigallerija[7], często wspartymi na wyszukanie rzeźbionych kamiennychwspornikach. Tu i tam można spotkać przykłady elegancko ukształtowanych krat okiennych, znanych lokalnie jako „pregnant windows” (ciężarne okna). W pewnym miejscu po lewej stronie stoi opuszczony „House of the Dolphins”, który w czasach brytyjskich był znany jako dom nawiedzony przez kobietę ubraną w tracycyjnągħonnellę[8].
Po około 100 metrach ulicę przecina St John Street(Triq San Ġwann). Ulica rozszerza się po prawej stronie tworząc taras przed restauracją, z którego rozciąga się wspaniały widok naGrand Harbour,Three Cities ifort Świętego Anioła[9]. Na rogu po lewej stronie stoi XVI-wiecznyfranciszkańskikościół Najświętszej Maryi Panny, znany lokalnie jakoTa’Ġesu, zaprojektowany przezGirolamo Cassara[10], z narożnąfigurą św. Antoniego z Padwy z 1970, kopią oryginalnej z 1745, zniszczonej podczasII wojny światowej[9][11][12].
Kilka metrów dalej po lewej stronie, na ścianie kościoła umieszczona jest rzeźbiona, z kutą kratąnisza Matki Boskiej Bolesnej z 1759[13][14][15]. Za tarasem restauracji w prawo odbijają schody wiodące do East Street(Triq il-Lvant) i na bastion św. Barbary.
Dalej w dół ulicy po lewej stronie znajduje się tylne wejście doklasztoru franciszkanów. Nad drzwiami umieszczony jestłaciński napis, który w wolnym tłumaczeniu brzmi: „Wy, który mijacie to miejsce, przyjdźcie i zobaczcie, czy jest większa boleść niż moja”. Napis ten związany jest ztragiczną śmiercią ponad stu chłopców, która tu miała miejsce w 1823[16].
Na kolejnym skrzyżowaniu, z St Lucia Street(Triq Santa Luċija), po lewej stronie na narożniku kompleksu franciszkańskiego znajduje się figura kolejnego franciszkanina – św.Franciszka z Asyżu. Rzeźba oryginalnie z 1746, w połowie XIX wieku została zastąpiona nową z powodu zniszczenia przez warunki atmosferyczne[17][18][19][20]. Po prawej stronie, na końcu St Lucia Street widaćkościół św. Łucji przy East Street(Triq il-Lvant)[21].
Po prawej stronie ulicy, między numerami 222 i 223, nieco powyżej drzwi umieszczona jest niespotykanego kształtu nisza Matki Bożej z Loreto, datowana na późny XVIII wiek. Przedstawia mały domek otoczony przezanioły, będący symbolemdomku loretańskiego[21][22][23]. Po lewej zaś,dom z numerami 54, 55 i 56 jest jednym z najwspanialszychbarokowych domów miejskich w Valletcie. Był rezydencjąbiskupa MaltyCarmelo Scicluny (1800–1888)[24].
Za następnąprzecznicą, Old Theatre Street(Triq it-Teatru l-Antik), biegnącą schodami od St Paul Street(Triq San Pawl) do East Street, po prawej stronie stoi kompleks żeńskiegoklasztoru wraz zkościołem św. Urszuli, którego większość budynków datuje się wstecz do 1595[25][26].
Na narożnym budynku po lewej stronie przy kolejnej przecznicy – Archbishop Street(Triq L-Arċisqof) stoi duża barokowa XVII-wieczna figuraArchanioła Michała zwyciężającegoszatana. W przeszłości budynek ten należał do Konfraterni św. Michała,cechu kupców detalicznych mających swojąkaplicę w pobliskimkościele św. Pawła Rozbitka[27][28]. Interesującym faktem jest, że figura ta została wyrzeźbionain situ w kamieniu tworzącym narożnik budynku[29][30]. Dalej w głąb ulicy napotkać można trzy przyczajone lwy na wsporniku balkonu budynku nr 202,popiersieśw. Pawła nad drzwiami Centrum Parafialnego św. Rocha (budynek nr 196) zkartuszem datowanym 1749[31], kolejny przykładgroteskowych wsporników balkonu domu nr 103, oraz wspaniałą barokową drewnianągalleriję na fasadzie stojącego po przeciwnej stronie domu nr 193[32]. Dom pod numerem 104–105 został w 1672 nabyty przez Przeora Anglii, który był również przewodniczącymMonte della Redenzione degli Schiavi, maltańskiej instytucji wykupującejzniewolonych Maltańczyków z rąkTurków ipiratów berberyjskich[33]. Dziś mieści się tutaj główne biuro Malta Red Cross Society[34].
Tuż obok znajduje siękościół św. Rocha[35], pierwszy zbudowany w 1592 jako wypełnienie przysięgi poepidemii dżumy. Zostałpoświęcony temu świętemu, tradycyjnemupatronowi chorych nadżumę[34][36][37]. Kościół został przebudowany i powiększony w 1681, po kolejnejepidemii dżumy, przezfrancuskiego inżyniera wojskowego i architektaMederico Blondela des Croisettes[34][36][38][39][40][41].
Od tego miejsca ulica biegnie dość stromo w dół, przecinając St Christopher Street(Triq San Kristofru) z narożną figurą św. Rocha po lewej stronie[42][43] i stojącym na przeciwnym rogu skrzyżowania wysokim współczesnym komunalnym blokiem mieszkalnym po prawej stronie. Budynek ten stoi dokładnie na miejscuzakonnegowięzienia niewolników (znanego też jako Grand Prison lubBagnio), trzykondygnacyjnego czworokątnego bloku[44] zbudowanego pod koniec XVI wieku przez wielkiego mistrza Hughesa Loubenexa de Verdalle[45]. W 1749 w tym budynku powstał plan nieudanejrewolty muzułmańskich niewolników na Malcie[46][47]. Po zniesieniu przezNapoleona niewolnictwa na Malcie w 1798 oryginalny budynek był wykorzystywany do różnych celów, m.in. mieścił się tam szpital dla brytyjskich marynarzy, cywilne więzienie, szkoła, biura. Został zniszczony w czasieII wojny światowej, w końcu na jego miejscu w latach 50. XX wieku postawiono blok mieszkalny[48].
Na następnym skrzyżowaniu z St Dominic Street(Triq San Duminku), na prawym rogu znajduje się kopiaPietyMichała Anioła[48][49], zaś na kolejnym skrzyżowaniu, z St Nicholas Street(Triq San Nikola), również po prawej stronie, stoi ostatnia na tej ulicy, statuaMatki Bożej z Lourdes z XIX wieku[48][50].
Ulica biegnie jeszcze jeszcze kilkadziesiąt metrów w dół, z oryginalną zabudową po lewej, i współczesną po prawej stronie, przecina Old Hospital Street(Triq L-Isptar, Triq L-Infirmerja), kończąc się ślepym placem wykorzystywanym jakoparking, na tyłach małej, zwieńczonejkopułą nieczynnej kaplicy wSacra Infirmeria[48][51].
