Sopot z powietrza od strony południowo-wschodniej. Widok na Skwer Kuracyjny. Widoczne: molo, hotel Sheraton, Dom Kuracyjny, Zakład Balneologiczny i latarnia morska
Według danychGUS z 31 grudnia 2024 r., Sopot liczył 31 444 mieszkańców[1] i był pod względem liczby ludności trzynastymmiastem w województwie pomorskim.
Miasto jest położone na wysokości od 0 do 152,7 m n.p.m.[4][5] Najwyższym wzniesieniem jestGóra Dostojna[6]. W granicach miasta znajduje się 934 ha lasów, z czego ponad 209 ha stanowią lasy komunalne[7].
1819 –Karol Wegner wybudował pierwsze kąpielisko morskie
1823 –Jan Jerzy Haffner, były lekarz armiinapoleońskiej, wzniósł zakład kąpielowy. W ciągu następnych lat powstały kolejne budynki uzdrowiskowe – Dom Zdrojowy, Łazienki Południowe i Łazienki Północne.
1890 – dane urzędowe ówczesnego powiatu wejherowskiego mówią o łącznej liczbie 4.772 mieszkańców Sopotu i przyległości, w tym 3.571 Niemców, 1.144 Kaszubów, 30 Polaków, 25 Żydów i 2 nieznanych. Wyznaniowo było 2.766 katolików, 1.979 ewangelików, 27 członków innych wyznań[9]
1898 – otwarto tor wyścigów konnych
8 października 1901 – dekretem cesarskim miejscowość otrzymałaprawa miejskie; ich uroczyste nadanie miało miejsce 1 kwietnia 1902
1920 – wyłączenie Sopotu z powiatu wejherowskiego i włączenie doWolnego Miasta Gdańska; w latach 1939–1945 w granicach III Rzeszy
23 marca 1945 – wkroczeniewojsk radzieckich. W wyniku walk z Niemcami zniszczonych zostało 135 budynków, co stanowiło 10% ówczesnej zabudowy.
1945 – wcielenie Sopotu do Polski; pozostała w mieście ludność niemiecka została wysiedlona
1945–1975 – siedziba powiatu, w 1945 również władz wojewódzkich
październik 1945 – utworzenie Instytutu Sztuk Plastycznych w Sopocie (protoplasta Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku)[10].
1948 – I Wystawa Sztuk Plastycznych w Sopocie (poprzednik Festiwalu Sztuk Plastycznych w Sopocie)[10].
25 – 27 sierpnia 1961 – I Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie[11].
wrzesień 1966 – obrady XVI międzynarodowej konferencji ruchu uczonych „Pugwash”[12].
grudzień 1974 roku – powstało Towarzystwo Przyjaciół Sopotu (władze miejskie na siedzibę przydzieliły mu klasycystyczny dworek przy ul. Józefa Czyżewskiego)[13].
kwiecień 1980 roku – pożar budynków Biura Wystaw Artystycznych (BWA)[14].
„Sopot” to bardzo popularny wSłowiańszczyźniehydronim (w Polsce dwie rzeki i jedenpotok), odprasłowiańskiego*sopotъ – „potok szumiący, źródło” (por. przymiotniksapowaty „bagnisty, wilgotny”, uKazimierza Rymuta równieżsopot – „źródło, wodotrysk”), który tworzył przede wszystkim nazwy rzeczne i z kolei nazwy miejscowości położonych nad nimi. WSerbii istnieje co najmniej 7 miejscowości o tej nazwie (Сопот), 4 wMacedonii Północnej, 3 w Bułgarii, 2 wChorwacji, 2 naUkrainie i co najmniej po jednej wBośni,Rumunii iAlbanii nie wspominając o równie popularnych w krajach słowiańskich nazwach derywowanych typu Sopotsko/Сопотско,Sopotnica/Сопотница albo Sopotnia,Sopotnik[15].
Skansen archeologiczny Grodzisko
W 1283Mściwoj II nadałSopot,Sopoth (w 1291)cystersom zOliwy (dziś odcinek ulicy 1 Maja i część ulicy Bohaterów Monte Cassino, na południe od staregogrodziska[16]), z końcem wieku XVI była to wieś rybacka. Od zniemczonej postaci (c zamiast s) Zoppot powstały polskie Copot, Copoty, Soboty, Sobótka[17] czy (szeroko rozpowszechnione) Sopoty, gdyż nie rozumiano wyrazusopot, jednak prawidłowa (obecna, od 1945) nazwa przetrwała wkaszubszczyźnie, co zauważał już w 1922 prof. J. Lange na łamach „Gazety Gdańskiej”; pokusił się też on o zlokalizowanie strumienia o nazwie „Sopot”[18]:
Wieś sama koncentrowała się mniej więcej około tego punktu, gdzie się styka górna część ulicy Morskiej ze szosą gdańską i pomorską. Blisko owego punktu znajdowała się też ongi karczma, a przed nią staw wiejski, zasilany wymienionym powyżej strumykiem. Na tem samem miejscu podzieś dzień jeszcze widzimy bardzo starej daty gościniec. Nic nie sprzeciwia się przypuszczeniu, że już pierwotni osadnicy obrali sobie to właśnie miejsce dla swoich siedzib. W takim razie można by łacno przypuścić, że owa wspomniana rzeczka „Dorfiflies”, która jeszcze teraz, w podziemne rury ujęta przepływa wzdłuż ulicy Morskiej, w dawnych czasach nosiła nazwę „Sopot”.
Owa powszechnie znana miejscowość kąpielowa nad Bałtykiem, dokoła której siedzi w mnogiej liczbie lud polski, nie ma dotychczas, rzecz szczególna, ustalonej w ustach naszej inteligencyi nazwy. Jedni ją zowią całkiem zniemiecka „Copot” lub „Copoty”, inni zaś bardziej z polska – „Sopotami” lub nawet „Sobotami”, jeżeli nie „Sobótką”. Tymczasem jedynie poprawna nazwa, za którą przemawia zarówno zasada językowa, jak i historyczna, to – „Sopot”. Już ks. Pobłocki w swoim słowniku kaszubskim, wydanym w Chełmnie w 1887, wyraźnie zaznacza, iż starsze pokolenie ludzi, w pobliżu rzeczonej miejscowości zamieszkałych, nie mówi inaczej tylko „Sopot”, i że nazwa ta pozostaje w związku etymologicznym z wyrazami: sop, sopowaty, sopotać. Powiada on między innemi... „Sopot” = osada założona na miejscu zdroistem, sapowatem...
Plaża – kutry rybackie
Kazimierz Rymut, według którego nazwa wskazywała na szumiącą wodę jako źródło toponimu, bardziej doszukiwał się „Sopotu” w rzeczce przepływającej obok sopockiego grodziska[20].
Powojenna ludność Sopotu była głównie ludnością napływową, choć istniała też spora społeczność autochtonów (ok. 9%). Przedwojenni niemieccy mieszkańcy miasta zostali po 1945 roku wysiedleni, a na ich miejsce napłynęli w zdecydowanej większości Polacy. Według prof. Leszka Kosińskiego, struktura ludnościowa Sopotu w 1950 roku pod względem pochodzenia terytorialnego przedstawiała się następująco[22]:
Plac Zdrojowy przedmolo widziany z latarni morskiej; po lewej odbudowaDomu Zdrojowego, w środku budowa hoteluSheraton
W miejscowości działał oddział przedsiębiorstwa państwowegoPaństwowe Tory Wyścigów Konnych. Obok działałPaństwowy Ośrodek Treningu Koni Sopot[23], w 1993 jakoOśrodek Treningu Koni Sopot[24]. W 1994 jakoZakład Treningowy Skarbu Państwa Sopot[25], następnie w 1994 przekształcony wHipodrom Sopot Sp. z o.o., a w 1999 spółka zostałaskomunalizowana.
W 2022 w Sopocie odnotowano jeden z najniższych w Polsce wskaźników bezrobocia, wynoszący 1,7% (około 300 osób)[26].
W Sopocie są 3 hotele pięciogwiazdkowe (tj.Sofitel Grand,Sheraton Sopot,Rezydent), 6 czterogwiazdkowych (Hotel Bayjonn,Hotel Haffner, Hotel Marriott Sopot, Hotel Sopot, Villa Antonina, Sopotorium Medical Resort) oraz szereg trzygwiazdkowych (m.in. Hotel Europa, Hotel Villa Baltica, Hotel Opera, Hotel Bursztyn, Hotel Sedan, Pensjonat Wanda, Hotel Molo, Hotel Zhong Hua, Villa Aqua, Villa 21, Villa Zacisze, Villa Flaming). W skład bazy noclegowej Sopotu wchodzą również hostele, pokoje i apartamenty.
W uzdrowisku prowadzone jest leczenie w następujących kierunkach: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby reumatologiczne, choroby kardiologiczne i nadciśnienie, choroby dolnych dróg oddechowych,osteoporoza[28].
Sopot organizację komunikacji miejskiej powierza sąsiednim miastom: Gdańskowi i Gdyni. Obecnie (stan na 23.03.2019) cztery linie autobusowe obsługiwane są przezZTM w Gdańsku, a osiem linii autobusowych oraz dwie trolejbusowe należą doZKM w Gdyni. Do ZTM (pojazdy czerwono-kremowe) należą tylko te linie, które przekraczają granicę Sopotu z Gdańskiem. ZKM (pojazdy niebiesko-białe) organizuje wszystkie spośród linii nieprzekraczających nigdzie granicy Sopotu oraz wszystkie, które przekraczają granicę z Gdynią. Organizatorzy ci honorują wzajemnie wszystkie emitowane przez siebie bilety jednoprzejazdowe, godzinne i całodobowe pod warunkiem, że pasażer nie przekroczy granicy Sopotu z miastem, które nie jest emitentem biletu. Wzajemnie honorowane są także bilety miesięczne ważne jedynie w granicach Sopotu. Przekraczając granicę Sopotu należy mieć bilet emitowany przez miasto, którego granicę się przekracza (z wyjątkiem linii N1).
Ponadto, w sezonie letnim 2 pojazdy („ekobusy”) łączą parking przy Ergo Arenie z centrum miasta, a 1 Operę Leśną z ul. Bohaterów Monte Cassino. Z tej formy podróży w 2020 skorzystało 11 tys. osób, a w lipcu 2021 – 10 tys. osób[32].
Sopot jest bardzo dobrze skomunikowany z miejscowościami aglomeracji, dziękiSKM w Trójmieście, która zatrzymuje się na stacjiSopot oraz przystankachSopot Wyścigi,Sopot Kamienny Potok.W roku 2014 przystąpiono do budowy nowego budynku dworca kolejowego na stacjiSopot, który oddano do użytku 18 grudnia 2015.
Muzeum Sopotu, wcześniej rezydencja władz partyjno-rządowych PRL (1945-1983)Państwowa Galeria SztukiRzeźbaEcho na rondzie przy ulicy Bitwy pod Płowcami
Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie –Sopot Festival, w związku z trwającym remontem Opery Leśnej w latach 2010–2011 nie odbywał się, ponownie od roku 2012
Sopot nie ma oficjalnego podziału na dzielnice, ani na osiedla. W 2006 Rada Miasta przegłosowała uchwałę, w której proponowano ustalenie i ogłoszenie w dziennikach urzędowych następującego podziału[46]:
W przeszłości Sopot posiadał również umowę o współpracy z rosyjskimPeterhofem, jednak została ona zawieszona w 2014 roku, poanektowaniu Krymu, a następnie oficjalnie zerwana w 2022 roku w efekcie rosyjskiejinwazji na Ukrainę. W zamian zaproponowano nawiązanie współpracy z ukraińskimBiałogrodem nad Dniestrem[48].
↑Podczas reformy administracyjnej w 1999 Sopot w drodze wyjątku otrzymał uprawnienia miasta na prawach powiatu (przysługujące nominalnie miastom o liczbie ludności powyżej 100 tysięcy).
↑W 1973 Sopot liczył ponad 50 tysięcy mieszkańców i, zgodnie z wchodzącą wówczas w życie ustawą, „otrzymał” prezydenta. Ustawa nie przewidywała zmiany nazwy włodarza miasta nanaczelnika po zmniejszeniu się liczby ludności poniżej tego progu.
↑Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.
↑StefanS.RamułtStefanS.,Statystyka ludności kaszubskiej, Akademia Umiejȩtności, 1899 [dostęp 2025-04-07], s.66. Brak numerów stron w książce
↑abFranciszek Mamuszka „Bedeker sopocki” Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981,ISBN 83-215-7200-6, s. 61.
↑Władysław Kurkiewicz „25 lat Polski Ludowej” Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, s. 231.
↑Władysław Kurkiewicz „25 lat Polski Ludowej” Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, s. 313.
↑Franciszek Mamuszka „Bedeker sopocki” Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981,ISBN 83-215-7200-6, s. 47.
↑Franciszek Mamuszka „Bedeker sopocki” Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981,ISBN 83-215-7200-6, s. 63.
↑Stanisław Rospond,Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław 1984, s. 360.
↑Stanisław Pazyra (red.),Miasta polskie w tysiącleciu, t.I, Warszawa 1965, s. 396.
↑Kazimierz Rymut,Nazwy miast Polski, Wrocław 1980, s. 225.
↑Sopot w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-04], liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑Leszek Kosiński: Pochodzenie terytorialne ludności ziem zachodnich w 1950 r.. T. Zeszyt 2. Warszawa: Polska Akademia Nauk Instytut Geografii, 1960, s. Tabela 1.
↑(§ 7. Statut Uzdrowiska Sopot) Uchwała Nr XXXVI/429/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 5 marca 2010 r. (Dz. Urz. Pomorskiego z 2010 r. Nr 77, poz. 1349).
↑(Załącznik tekstowy Nr 1 do Statutu Uzdrowiska Sopot) Uchwała Nr XXXVI/429/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 5 marca 2010 r. (Dz. Urz. Pomorskiego z 2010 r. Nr 77, poz. 1349).
↑(§ 6. Statut Uzdrowiska Sopot) Uchwała Nr XXXVI/429/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 5 marca 2010 r. (Dz. Urz. Pomorskiego z 2010 r. Nr 77, poz. 1349).
.jpg)
.jpg)
.jpg)
