.jpg) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Skrót | SDPL |
| Przewodniczący | |
| Data założenia | 26 marca 2004 |
| Adres siedziby | ul. Generała Juliana Filipowicza 10 lok. 49, 30-611Kraków |
| Ideologia polityczna | |
| Poglądy gospodarcze | |
| Liczba członków | ok. 2000 (styczeń 2015)[1] |
| Członkostwo międzynarodowe | brak |
| Grupa w Parlamencie Europejskim | ostatnioPartia Europejskich Socjalistów |
| Młodzieżówka | ostatnio Frakcja Młodych SDPL |
| Barwy | |
| Obecni posłowie | 0/460 |
| Obecni senatorowie | 0/100 |
| Obecni eurodeputowani | 0/53 |
| Obecni radni wojewódzcy | 0/552 |
| Strona internetowa | |
Socjaldemokracja Polska (SDPL) –polskacentrolewicowapartia polityczna o programiesocjaldemokratycznym. Założona 26 marca 2004 przez część działaczySojuszu Lewicy Demokratycznej (na skutek rozłamu w tej partii) z ówczesnym marszałkiem SejmuMarkiem Borowskim na czele, kwestionujących działania ówczesnego jej kierownictwa. Zarejestrowana sądownie 19 kwietnia 2004. WSejmie IV kadencji iSenacie V kadencji partia posiadała klub parlamentarny. Jeden z jej liderówMarek Balicki do 2005 zajmował stanowisko ministra zdrowia. WSejmie VI kadencji SDPL reprezentowała grupa posłów, od 2008 do końca kadencji w 2011 zasiadająca w osobnym kole. W latach 2004–2009 ugrupowanie reprezentowane było przez 3 deputowanych w Parlamencie Europejskim.
.jpg)
Socjaldemokracja Polska powstała 26 marca 2004. Jej powstanie wiązało się m.in. z konfliktami w ramachSojuszu Lewicy Demokratycznej i nieprzyjęciem uchwałyDość złudzeń, mającej na celu uporządkowanie sytuacji w tej partii. Inicjatorem nowego przedsięwzięcia byłMarek Borowski. Do nowej partii przystąpili działacze SLD oraz innych ugrupowań (głównieUnii Pracy, m.in. wicemarszałek SejmuTomasz Nałęcz).
Partia oficjalnie zarejestrowana została 19 kwietnia 2004. W Sejmie IV kadencji ugrupowanie posiadało ponad 30-osobowy klub w Sejmie[2] i około 10-osobowy klub w Senacie[3]. Szefową klubu zostałaJolanta Banach. Pierwszy po powstaniu sondażOBOP dawał partii 4. pozycję z poparciem 11% (większym niż SLD)[4].
Wwyborach do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004 SDPL startowała samodzielnie, uzyskując 5,33% głosów i zdobywając 3 mandaty[5].
W pierwszym głosowaniu 15 maja 2004 posłowie Socjaldemokracji Polskiej opowiedzieli się przeciwko udzieleniu wotum zaufania dlapierwszego rządu Marka Belki[6]. 24 czerwca tego samego roku SDPL zagłosowała za udzieleniem wotum zaufaniadrugiemu rządowi Marka Belki[7]. Po udzieleniu wotum zaufania rządowi, do końca jego istnienia SDPL uczestniczyła we władzy poprzez obecność w rządzie członka tej partiiMarka Balickiego na stanowisku ministra zdrowia[8].
Wwyborach parlamentarnych 25 września 2005 Socjaldemokracja Polska wystartowała samodzielnie (z udziałem na jej listach kandydatów Unii Pracy iZielonych 2004). Komitet Wyborczy SDPL zdobył 459 380 głosów (3,89% poparcia w skali kraju), nie osiągnąłprogu zaporowego i nie brał udziału w podziale mandatów poselskich[9].
Wwyborach prezydenckich w 2005 lider Socjaldemokracji Polskiej Marek Borowski – kandydat na prezydenta Polski – zdobył w I turze 1 544 642 głosów (10,33%), co dało mu czwarte miejsce zaDonaldem Tuskiem,Lechem Kaczyńskim iAndrzejem Lepperem[10].
Po porażce w wyborach parlamentarnych 2005 przedwyborami samorządowymi 3 września 2006 Socjaldemokracja Polska wraz z Sojuszem Lewicy Demokratycznej,Partią Demokratyczną – demokraci.pl i Unią Pracy weszła w skład koalicjiLewica i Demokraci (SDPL była inicjatorką jej powołania). Lider SDPL Marek Borowski był kandydatem LiD na prezydenta Warszawy, zajmując 3. miejsce. Wwyborach parlamentarnych 21 października 2007 SDPL, także startując w ramach LiD, uzyskała 10 mandatów poselskich. Posłami zostali:Romuald Ajchler,Bartosz Arłukowicz,Marek Balicki,Anna Bańkowska,Marek Borowski,Andrzej Celiński,Zdzisława Janowska,Bożena Kotkowska,Grzegorz Pisalski iIzabella Sierakowska.
22 kwietnia 2008 posłowie SDPL opuścili klub LiD, tworząc własne koło poselskie o nazwie „Socjaldemokracja Polska – Nowa Lewica” i podejmując współpracę z drugim kołem wywodzącym się z LiD –Demokratycznym Kołem Poselskim (po tym, jak władze SLD zdecydowały o zakończeniu ścisłej współpracy z PD, wobec czego posłowie PD odeszli z klubu LiD, tworząc DKP). W skład koła SDPL-NL nie weszli Romuald Ajchler i Anna Bańkowska, którzy zrezygnowali z członkostwa w partii i pozostali w dawnym klubie, który zmienił nazwę na „Lewica”.
14 czerwca 2008 decyzję o rezygnacji z przywództwa w partii ogłosił jej założyciel Marek Borowski[11]. Był on przewodniczącym partii do 1 sierpnia, kiedy jego obowiązki przejął Bartosz Dominiak[12].
W sierpniu z partii wystąpił Andrzej Celiński, a we wrześniu Marek Balicki[13]. Pozostali oni jednak członkami koła poselskiego. 9 grudnia 2008 partię opuściło troje kolejnych posłów (Bartosz Arłukowicz, Bożena Kotkowska i Grzegorz Pisalski), którzy wystąpili także z koła SDPL-NL.
Wybory nowego przewodniczącego ugrupowania rozpoczęły się jesienią, a zakończyły 10 stycznia 2009. Szefem partii zostałWojciech Filemonowicz, który w bezpośrednich wyborach pokonałSylwię Pusz (kandydatem do momentu odejścia z partii był także Bartosz Arłukowicz) i uzyskał akceptację większości delegatów na kongres.
1 lutego 2009 Socjaldemokracja Polska wraz z Partią Demokratyczną – demokraci.pl i Zielonymi 2004 powołała koalicjęPorozumienie dla Przyszłości. 13 marca 2009 koalicja ta zarejestrowała Koalicyjny Komitet Wyborczy „Porozumienie dla Przyszłości – CentroLewica” przedwyborami do Parlamentu Europejskiego (z jej list startowali również działaczeStronnictwa Demokratycznego orazUnii Lewicy III RP)[14]. Komitet zarejestrował listy we wszystkich trzynastu okręgach. Uzyskał 179 602 głosów (2,44%), zajmując 5. miejsce i nie osiągając progu wyborczego[15]. W ramach komitetu członkowie SDPL otrzymali 41 156 (22,92% głosów na PdP).
15 czerwca 2009 z koła SDPL-NL wystąpił Marek Balicki, a półtora miesiąca później również Andrzej Celiński. We wrześniu koło zrezygnowało z członu „Nowa Lewica”. a w listopadzie przystąpiła do niego bezpartyjnaGrażyna Ciemniak[16].
W lipcu 2009 do partii ponownie wstąpił wykluczony z niej 4 lata wcześniej były wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz. W grudniu został on ogłoszony wspólnym kandydatem SDPL i PD wwyborach prezydenckich w 2010[17].
W kwietniu 2010, w związku z przyspieszeniem wyborów prezydenckich, Tomasz Nałęcz wycofał swoją kandydaturę[18]. Sam udzielił poparciaBronisławowi Komorowskiemu zPO[19], jednak SDPL nie poparła oficjalnie żadnego z kandydatów[20]. Wielu jej działaczy opowiedziało się zaAndrzejem Olechowskim (niezależnym kandydatem związanym z SD) bądźGrzegorzem Napieralskim (szefem SLD). Po wygranej Bronisława Komorowskiego Tomasz Nałęcz został jednym z doradców prezydenta[21] (pełnił tę funkcję przez całą prezydenturę Bronisława Komorowskiego do 2015).
4 sierpnia 2010 SDPL zawarła porozumienie zPolską Lewicą i Unią Lewicy III RP. Na jego mocy partie te wystawiły wspólne listy wwyborach samorządowych, w ramach Koalicyjnego Komitetu Wyborczego „Lewica”, który wystawił m.in. listy do sejmików w 8 województwach, nie osiągając w żadnym progu wyborczego. SDPL wystawiła w ramach „Lewicy” kandydatów na prezydentów w wielu miastach (m.in. w Łodzi, Bydgoszczy, Lublinie i Toruniu), jednak nie weszli oni do II tury. Po zwycięstwie posła SLD w wyborach na prezydenta Częstochowy mandat w Sejmie objął po nim polityk SDPLJacek Kasprzyk. Przystąpił on do klubu SLD, pozostając jednak w SDPL.
W kwietniu 2011 koło poselskie SDPL opuściła Zdzisława Janowska, przechodząc do klubu SLD. Pozostała jednak członkinią SDPL.
12 czerwca sąd partyjny usunął z szeregów ugrupowania przewodniczącego Wojciecha Filemonowicza, a konwent wybrał na p.o. przewodniczącegoBogdana Lewandowskiego, jednak część partii uznała te decyzje za nieważne[22]. Warszawski sąd rejestrowy odrzucił wszystkie wnioski dotyczące zmian w zarządzie SDPL, uznając pozostanie Wojciecha Filemonowicza na stanowisku przewodniczącego[23].
Wwyborach parlamentarnych politycy SDPL znaleźli się na listach sejmowych Platformy Obywatelskiej i SLD. Działacze SDPL znaleźli się także wśród kandydatów do Senatu (troje startowało z własnych komitetów, jeden z ramienia PO). Jedyny mandat parlamentarny wśród członków SDPL uzyskał Marek Borowski, który został wybrany do Senatu jako kandydat niezależny. Początkowo był jedynym senatorem niezrzeszonym, 20 grudnia 2011 został członkiem Koła Senatorów Niezależnych.
Z partii odchodziło w dalszym ciągu wielu członków. W 2012 duża grupa przeszła doRuchu Palikota[24].
W lutym 2013 zarząd SDPL podjął decyzję o nawiązaniu współpracy z Ruchem Palikota. Ugrupowania te podjęły również rozmowy programowe z Unią Pracy, Unią Lewicy orazRacją Polskiej Lewicy[25]. W czerwcu SDPL znalazła się w zespole politycznymEuropy Plus wraz z Ruchem Palikota, UL, Racją PL, SD, PD,Polską Partią Pracy – Sierpień 80 i stowarzyszeniemRyszarda Kalisza Dom Wszystkich Polska. W październiku tego samego roku Ruch Palikota przekształcił się w szerszą partięTwój Ruch (w listopadzie przystąpiła do niej Racja PL). Część członków SDPL przeszła do tego ugrupowania.
7 lutego 2014 SDPL (wraz z Unią Lewicy) podjęła decyzję o opuszczeniu koalicji Europa Plus[26][27]. Partia zrezygnowała z udziału wwyborach do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku. W sierpniu 2014 SDPL wraz z DWP i UL współtworzyła Porozumienie Ryszarda Kalisza[28]. Ostatecznie środowiska te wwyborach samorządowych znalazły się na listach komitetuSLD Lewica Razem (koalicji SLD, UP iKPEiR). Przedstawicielka SDPL Izabella Sierakowska bez powodzenia kandydowała dosejmiku województwa lubelskiego. Działacze SDPL startowali z list SLD LR także na niższym szczeblu, m.in. do radyElbląga.
Przedwyborami prezydenckimi w 2015 liderzy SDPL opowiedzieli się za kandydaturą wystawionej przez UP wicemarszałek SejmuWandy Nowickiej, która nie zebrała jednak wystarczającej do startu liczby podpisów. Przedwyborami parlamentarnymi w tym samym roku SDPL podjęła rozmowy w sprawie uczestnictwa w koalicjiZjednoczona Lewica, które jednak nie zakończyły się powodzeniem. SDPL wraz zWolnością i Równością (dawną UL) oraz Polską Lewicą powołały koalicyjny komitet o tej samej nazwie, który jednak ostatecznie nie wystartował w wyborach (SDPL i WiR opowiedziały się za poparciem kandydatów lewego skrzydła PO)[29]. Jacek Kasprzyk kandydował do Sejmu z listy ZL, która nie zdobyła mandatów. Marek Borowski uzyskał reelekcję w wyborach do Senatu, jednak już jako osoba bezpartyjna (SDPL identyfikowała się z nim jednak przez czas trwania kadencji – pod koniec której przystąpił do PO).
Po wyborach podjęto decyzję o kontynuacji współpracy SDPL, WiR i PL. Ponadto w maju 2016 SDPL weszła w skład powołanej pod patronatemKomitetu Obrony Demokracji koalicji Wolność Równość Demokracja.
Wwyborach samorządowych w 2018 SDPL formalnie współtworzyła (wraz z SLD, UP, PL,PPS iROG) koalicję SLD Lewica Razem.
2 marca 2019 partia zgłosiła akces doKoalicji Europejskiej – powołanej przez PO,PSL,Nowoczesną, SLD i Zielonych – nawybory europarlamentarne w tym samym roku[30]. Działaczka SDPL Jolanta Kalinowska znalazła się, z rekomendacji SLD, na liście KE w okręgu pomorskim. Wwyborach parlamentarnych w tym samym roku została ona (po zerwaniu przez SDPL sojuszu z SLD) kandydatką do Sejmu z listyKoalicji Obywatelskiej (tworzonej przez PO, Nowoczesną,Inicjatywę Polska i Zielonych)[31]. Również z ramienia KO do Senatu wystartowałArkadiusz Kasznia[32]. Nie uzyskali oni mandatów w parlamencie.
Przedwyborami prezydenckimi w 2020 SDPL wraz z WiR zaapelowała doRoberta Biedronia – prezesaWiosny i kandydataLewicy – o wycofanie się z wyborów, popierając kandydata KO,Rafała Trzaskowskiego z PO[33].
25 czerwca 2022 partia podpisała wraz z PPS (i powołanym przez część jej ówczesnych działaczy Stowarzyszeniem Lewicy Demokratycznej, nawiązującym do dawnej partii SLD), UP, WiR oraz m.in. stowarzyszeniemRuch Ludzi Pracy i środowiskiem dawnej partiiInicjatywa Feministyczna porozumienie o współpracy przed najbliższymi wyborami parlamentarnymi, opowiadając się za „szerokim porozumieniem wyborczym opozycji demokratycznej”[34]. Porozumienie to powstało na kontrze do działań koalicji Lewica (tworzonej przez powstałą w 2021 z połączenia SLD i WiosnyNową Lewicę iLewicę Razem), jednak ostatecznie w sierpniu 2023 SDPL przyłączyła się do niej (podobnie jak wcześniej PPS i UP, a później także WiR)[35] i wwyborach parlamentarnych w tym samym roku troje jej działaczy startowało bez powodzenia z list NL do Sejmu[36]. W wyborachsamorządowych ido Parlamentu Europejskiego w 2024 partia nie wystartowała (choć powołała komitet na wybory do PE[37]). W 2025 udzieliła poparcia kandydatce KOMonice Piątkowskiej w wyborach uzupełniających do Senatu w okręgu krakowskim[38] oraz Rafałowi Trzaskowskiemu (także reprezentującemu KO) wwyborach prezydenckich[39].
SDPL popiera integrację zUnią Europejską. Partia sprzeciwia się: wprowadzeniupodatku liniowego, likwidacjipowiatów oraz przywróceniukary śmierci.
SDPL postuluje natomiast: utrzymanie bezpłatnej edukacji i służby zdrowia, liberalizację prawa doaborcji, wprowadzenie w prawiezwiązków partnerskich, utrzymanie rozdziału państwa odKościołów, rozwiązanieSenatu oraz upublicznienie wszystkich teczekpeerelowskich służb. Partia postulowała także wycofanie polskich wojsk z Iraku.
Symbolem SDPL jest róża – symbol ruchu socjaldemokratycznego. Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny SDPL korzystają z ochrony prawnej, przewidzianej dla dóbr osobistych[40].
Zobacz też kategorię:Politycy Socjaldemokracji Polskiej.Organami uchwałodawczymi SDPL są: Kongres (Kongres Nadzwyczajny), Konwent Krajowy, Okręgowe Zgromadzenie Ogólne Członków, Konwent Okręgowy, Powiatowe Zgromadzenie Ogólne Członków i Konwent Powiatowy. Organami wykonawczymi SDPL są: Rada Polityczna, Zarząd Krajowy, Zarząd Okręgowy i Zarząd Powiatowy.
Przewodniczący:
Pod koniec kadencji:
Wcześniejsi (w nawiasie przynależność pod koniec kadencji):
Jako członkowie SDPL mandaty w Sejmie VI kadencji uzyskali takżeRomuald Ajchler,Anna Bańkowska iJacek Kasprzyk. Zakończyli oni kadencję jako posłowie klubuSojuszu Lewicy Demokratycznej. Romuald Ajchler i Anna Bańkowska zostali członkami SLD, a Jacek Kasprzyk pozostał w SDPL.
Żaden z eurodeputowanych nie był członkiem partii, wszyscy należeli wParlamencie Europejskim VI kadencji doPartii Europejskich Socjalistów.
Zobacz więcej w artykulePosłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej IV kadencji (2001–2005), w sekcjiKlub Parlamentarny Socjaldemokracja Polska (32 posłów). Zobacz więcej w artykuleSenatorowie V kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (2001–2005), w sekcjiKlub Senacki Socjaldemokracji Polskiej (10 senatorów).Młodzieżówką SDPL początkowo było Stowarzyszenie Młoda Socjaldemokracja[41], powołane w październiku 2004. W czerwcu 2009 powołano Frakcję Młodych Socjaldemokracji Polskiej.
| Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty (Sejm) | Zmiana | Mandaty (Senat) | Zmiana |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2005 | 3,89% | – | 0 | – | 0 | – |
| 2007[42] | – | – | 10 |  10 | 0 | – |
| 2011[43] | – | – | 0 |  10 | 1 | 1 |
| 2015[44] | – | – | 0 | – | 0 | 1 |
| 2019[45] | – | – | 0 | – | 0 | – |
| 2023[46] | – | – | 0 | – | 0 | – |
| Wybory | Kandydat | Głosowanie | Poparcie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| 2005 | Marek Borowski | I tura | 10,33% | Kandydat nie przeszedł do II tury |
| 2010 | Tomasz Nałęcz[47] | – | – | Kandydat wycofał się |
| 2015 | – | – | – | – |
| 2020 | –[48] | – | – | – |
| 2025 | –[48] | – | – | – |
| Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty | Zmiana | L. miejsc dla Polski |
|---|---|---|---|---|---|
| 2004 | 5,33% | – | 3 | – | 54 |
| 2009[49] | – | – | 0 | 3 | 50 (51) |
| 2014 | – | – | 0 | – | 51 |
| 2019[50] | – | – | 0 | – | 51 (52) |
| 2024 | – | – | 0 | – | 53 |
 | Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt.Socjaldemokracji Polskiej |
