.svg) | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Skrót | SOCDEM | ||
| Lider | |||
| Data założenia | 1878 (jako częśćSocjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii), 1893 (jako samodzielna partia), 1990 (ponowna działalność w kraju, przedtem na uchodźstwie) | ||
| Adres siedziby | Hybernská 7,Praga | ||
| Ideologia polityczna | |||
| Poglądy gospodarcze | |||
| Członkostwo międzynarodowe | |||
| Grupa w Parlamencie Europejskim | |||
| Obecni posłowie | 0/200 | ||
| Obecni senatorowie | 3/81 | ||
| Obecni eurodeputowani | 0/21 | ||
| |||
| Strona internetowa | |||
Socjaldemokracja (cz. Sociální demokracie,SOCDEM), do 2023Czeska Partia Socjaldemokratyczna (cz. Česká strana sociálně demokratická,ČSSD) –socjaldemokratycznacentrolewicowapartia polityczna wCzechach.
Skrótowo określano ją jako „demokracja socjalna” (cz.sociální demokraté).
Wwyborach parlamentarnych w 1996 partia zajęła drugie miejsce z poparciem 26,4%, co dało jej 61 na 200 mandatów wIzbie Poselskiej.W następnych wyborach parlamentarnych socjaldemokracja zajęła pierwsze miejsce z 32,1% i 74 mandatami i utworzyła mniejszościowy rząd pod przywództwem premieraMiloša Zemana.
W 2002 ponownie wygraławybory parlamentarne, zdobywając 70 z 200 miejsc w Izbie Poselskiej, następnie zaś tworząc większościową centrolewicową koalicję zUnią Chrześcijańsko-Demokratyczną – Czechosłowacką Partią Ludową orazUS-DEU pod przywództwemVladimíra Špidli (2002–2004). Kolejnymi premierami popieranymi przez tę koalicję byliStanislav Gross (2004–2005) iJiří Paroubek (2005–2006).
Wwyborach parlamentarnych 2006 partia zdobyła 32,3% głosów i 74 mandaty, przechodząc do opozycji wobec rządów centroprawicy. Wwyborach 2010 partia zajęła pierwsze miejsce, uzyskując 22,08% głosów[2] i 56 mandatów[3] bez szans na utworzenie większościowej koalicji centrolewicowej. W Senacie partia reprezentowana była przez 29 senatorów[4]. Wybory samorządowe i senackie w 2012 roku okazały się dla socjaldemokratów zwycięstwem. Socjaldemokraci wygrali wybory wygrywając w 9 z 12 krajów. Partia wprowadziła do senatu 23 kandydatów[5].
W czerwcu 2017 roku ówczesny premier CzechBohuslav Sobotka ustąpił ze stanowiska przewodniczącego ze względu na słabe notowania partii. Nowym przewodniczącym zostałLubomír Zaorálek[6].
18 lutego 2018 przewodniczącym partii zostałJan Hamáček.
Wwyborach parlamentarnych w 2021 partia nie uzyskała żadnego mandatu w Izbie Poselskiej, co było jej najgorszym wynikiem od 2001, w związku z czymJan Hamáček zrezygnował z funkcji przewodniczącego[7]. W grudniu 2021 na nowego przewodniczącego wybranoMichala Šmarda[8].
W wyborach samorządowych w 2022 partia utraciło ok. połowę z 2 tys. radnych, a wwyborach senackich w 2022 nie uzyskała żadnego mandatu, tym samym jedynym przedstawicielem ČSSD w parlamencie stał się wybrany w 2018 senatorPetr Vícha.
W 2023 partia postanowiła zmienić nazwę naSocjaldemokrację (Sociální demokracie) i przyjęła skrótSOCDEM[9].
Po porażce wwyborach do Parlamentu Europejskiego w 2024 i słabym wyniku w wyborach do zgromadzeń regionalnych, w październiku 2024 przewodniczącą partii zostałaJana Maláčová[10].
| Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty | Zmiana |
|---|---|---|---|---|
| 1990 | 4,1% | - | 0 | - |
| 1992 | 6,5% |  2,4p.p. | 16 | 16 |
| 1996 | 26,4% | 19,9p.p. | 61 | 45 |
| 1998 | 32,1% | 5,7p.p. | 74 | 13 |
| 2002 | 30,2% |  1,9p.p. | 70 | 4 |
| 2006 | 32,3% | 2,1p.p. | 74 | 4 |
| 2010 | 22,08% | 10,22p.p. | 56 | 18 |
| 2013 | 20,45% | 1,63p.p. | 50 | 6 |
| 2017 | 7,27% | 13,18p.p. | 15 | 35 |
| 2021[11] | 4,65% | 2,62p.p. | 0 | 15 |
| Wybory | I tura | II tura | Uzyskane mandaty | Ilość mandatów ogółem |
|---|---|---|---|---|
| 1996 | 20,28% | 31,80% | 25 | 25 |
| 1998 | 21,71% | 22,66% | 3 | 23 |
| 2000 | 17,66% | 9,49% | 1 | 15 |
| 2002 | 18,37% | 27,29% | 7 | 11 |
| 2004 | 12,48% | 5,20% | 0 | 8 |
| 2006 | 19,23% | 20,91% | 6 | 13 |
| 2008 | 33,20% | 55,92% | 23 | 29 |
| 2010 | 25,28% | 44,02% | 12 | 41 |
| 2012 | 22,74% | 40,28% | 13 | 48 |
| 2014 | 22,04% | 35,95% | 10 | 35 |
| 2016 | 14,62% | 13,12% | 2 | 25 |
| 2018 | 9,22% | 8,11% | 1 | 13 |
| 2020 | 8,13% | 4,02% | 0 | 3 |
| 2022 | 3,94% | 2,16% | 0 | 1 |
| 2024 | 3,59% | - | 1 | 1 |
| Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty | Zmiana | L. miejsc dla Czech |
|---|---|---|---|---|---|
| 2004 | 8,8% | - | 2 | - | 24 |
| 2009 | 22,4% | 13,6p.p. | 7 | 5 | 22 |
| 2014 | 14,17% | 8,23p.p. | 4 | 3 | 21 |
| 2019 | 3,95% | 10,22p.p. | 0 | 4 | 21 |
| 2024 | 1,86% | 2,09p.p. | 0 |  0 | 21 |
