Sobór watykański I (łac.Vaticanum I) – dwudziestysobór powszechnyKościoła katolickiego, zwołany przezpapieżaPiusa IX do Watykanu i obradujący w latach 1869–1870. Zwołano go 300 lat posoborze trydenckim. Sobór został zawieszony, kiedy wojska włoskie zdobyłyRzym[1]; nigdy nie został wznowiony[2]
W obradach uczestniczyło 49kardynałów, 10patriarchów, 7prymasów, 124arcybiskupów, 522biskupów, 6opatów, 49wikariuszy apostolskich, 46 przedstawicieli zakonów[3].
W soborze brali udział również Polacy:abpMieczysław Halka-Ledóchowski, abpGrzegorz Michał Szymonowicz, bpJózef Alojzy Pukalski, bpAntoni Gałecki, bpAntoni Monastyrski i ks. Sosnowski[3].
Zaproszono także przedstawicieliKościoła prawosławnego, lecz nie wzięli oni udziału w soborze[1].
Sobór uchwaliłkonstytucję dogmatycznąPastor aeternus, która zawiera wypowiedź doktrynalną: „Romani Pontificis definitiones esse ex sese irreformabiles, non autem ex consensu Ecclesiae” (definicje Papieża Rzymskiego są same z siebie niezmienne, a nie wynika to ze zgody Kościoła). To zdanie orazdogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności kształtuje dziś w znacznej mierze stosunki wKościele katolickim.
Obok dogmatu o nieomylności ważnym wkładem soboru była konstytucjaDe fide catholica, która traktowała o Bogu Stworzycielu, o objawieniu, wierze, stosunku wiary do wiedzy. Dołączone kanony odrzucałyateizm,racjonalizm,materializm ipanteizm. Sobór wystąpił również przeciwkofideizmowi[1]. Stwierdzał także, że możliwe jest dojście do istnienia Boga „przy pomocy rozumowania naukowego i filozoficznego”[4].
Pośrednim skutkiem uchwał soboru była ogłoszona 1 listopada 1950 przezPiusa XII definicja oWniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny (jeden z przypadków użycia nieomylności dla wprowadzenia nowego dogmatu po definicji soborowej, wcześniej z nieomylności skorzystał już np. Pius IX, ogłaszając naukę oniepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny (1854), gdyż nieomylność papieska należała do depozytu wiary katolickiej, a jej definicja tylko ją potwierdziła[5]. Według niektórych teologów (np.Joachima Meisnera) skorzystał z niej także papieżJan Paweł II, rozstrzygająckwestię kapłaństwa kobiet, jednak ten pogląd spotkał się z krytyką innych teologów[6]).
Innym pośrednim skutkiem przyjęcia dogmatu o nieomylności papieża było uformowanie sięstarokatolicyzmu[1], choć nie był to jedyny powód oddzielenia się go od katolicyzmu głównego nurtu.
- ↑abcdSobór Watykański I, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-02-02] .
- ↑Kalendarium Soboru Watykańskiego II [online], DEON.pl, 15 października 2012 [dostęp 2025-05-08] .
- ↑abSobór Watykański I [w:] Grzegorz Polak (red.),Wielka Encyklopedia Jana Pawła II, t. tom VI, 2005, s. 66,ISBN 83-60160-10-4.
- ↑Vittorio Messori, Opinie o Jezusie.Wydawnictwo M, Kraków 1993. s. 26.
- ↑CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Vatican Council [online], www.newadvent.org [dostęp 2020-07-09] .
- ↑Marek Żmudziński. Nauczanie "ex cathedra" w pontyfikacie Jana Pawła II. „Studia Elbląskie”. 7, s. 133–134, 2006. ISSN 1507-9058.
katolickie i prawosławne | |
|---|
| katolickie | |
|---|
| prawosławne | |
|---|
- kursywą zaznaczono sobory nieuznawane za powszechne przez żaden kościół chrześcijański