Ten artykuł dotyczy plemienia południowosłowiańskiego zwanego teżSmoleńcami. Zobacz też:Smolińcy – plemię połabskie, także określane jako Smoleńcy.Smolanie (takżeSmolianie alboSmoleńcy) – plemiępołudniowosłowiańskie zamieszkujące od VII wieku tereny na południowy wschód odTesaloniki nad rzekąMestą oraz południowo-wschodnieRodopy.
Smolanie pojawili się we wschodniejMacedonii zapewne na początku VII wieku w ramach wielkiego exodususklawińskiego na ziemieCesarstwa bizantyjskiego[1]. Nazwa Smolan po raz pierwszy została wymieniona winskrypcji Isbuła z czasówbułgarskiego chanaPresjana, pochodzącej z ok. 837 roku[2].
Po okresie ekspansji Słowian w Macedonii i Tracji, na przełomie VIII i IX wieku cesarze bizantyńscy narzucili plemionom słowiańskim swoje zwierzchnictwo, zmuszając je do płacenia trybutu i dostarczania posiłków zbrojnych[3]. W837 wybuchło powstanie Słowian w okolicachTesaloniki: wRodopach,Tracji Białomorskiej i południowejMacedonii[4]. Źródła bizantyńskie nie informują, które dokładniesklawinie zbuntowały się przeciw Bizancjum, niewątpliwie działaniami powstańczymi objęte zostały ziemie Smolan. Ostatecznie wojska greckie pod dowództwem Aleksego Mosuele stłumiły bunt.Krew lała się gęsto, a okolicę opanował ogień, jak relacjonuje grecki historyk[5]. Zanim jednak Bizantyńczykom udało się ostatecznie opanować sytuację, wmieszali się w nią, na prośbę przegrywających swą walkę Smolan, Bułgarzy. Wojska bułgarskie pod wodząkauchana Isbuła rozbiły podFilippi wojska greckie, opanowując miasto. Tereny Smolan od Rodopów po wybrzeże morskie na wysokości obecnejKawali zostały włączone do państwa bułgarskiego[4].
Po ostatecznym rozbiciu pierwszego państwa bułgarskiego przez Bizancjum na początku XI wieku na terenach Smolan utworzony został odrębnytemSmolenon, o którym źródła bizantyńskie informują do końca XII wieku. Utworzone też zostało odrębne biskupstwo podlegające metropolii w Filippi[2].
Nazwę pochodzącą od plemienia Smolan nosi miasto w południowej Bułgarii -Smolan.
| Słowianie wschodni | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Słowianie zachodni |
| ||||||||||||||||||
| Słowianie południowi |
| ||||||||||||||||||