Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Smagliczka skalna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Smagliczka skalna
Ilustracja
Smagliczka skalna dziko rosnąca (skały w Pieninach)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

złotka

Gatunek

smagliczka skalna

Nazwa systematyczna
Aurinia saxatilis (L.)Desv.
J. Bot. Agric. 5: 162 1815[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Morfologia
Zwykle tworzy kępy
Odmiana ogrodowa

Smagliczka skalna, smagliczka Arduina[4], złotka skalna[5] (Aurinia saxatilis (L.) Desv.) –gatunekbyliny należący do rodzinykapustowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj |edytuj kod]

Występuje w górach Europy: w Alpach, Jurze, Karpatach i górach Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce dziko rośnie wyłącznie wPieninach i jest tam rośliną pospolitą, występującą w całym paśmie Pienin. W dużych ilościach rośnie m.in. zarówno na skale, na której wznoszą się ruinyzamku czorsztyńskiego, jak i w szczelinach samych murów. W Europie Zachodniej czasami dziczeje i jest tamkenofitem[6]. Według niektórych danych występuje również w Turcji[7]. Poza tym jest uprawiana jakoroślina ozdobna[8].

Nazewnictwo

[edytuj |edytuj kod]
  • W literaturze polskiej zwykle opisywana jakoAlyssum saxatile L[4][9].
  • Według nowszychujęć taksonomicznych prawidłowa nazwa gatunku toAurinia saxatilis (L.) Desv.[10].Synonimy[3]:
    • Adyseton saxatile (L.) Sweet
    • Adyseton sibiricum G.Don
    • Alyssum cheirifolium Steud.
    • Alyssum minus subsp.micranthum (C.A. Mey.) Breistr.
    • Alyssum saxatile L.
    • Alyssum saxatile subsp.arduinii (Fritsch) Hayek
    • Aurinia saxatilis subsp.arduinii (Fritsch) Dostál
    • Aurinia saxatilis subsp.saxatilis (L.) Desv.
    • Crucifera saxatilis (L.) E.H.L.Krause

Morfologia

[edytuj |edytuj kod]
Pokrój
Niska roślina tworząca kępki. Cała roślina gęsto, gwiazdkowato owłosiona[9].
Łodyga
Wzniesiona, o wysokości 10–25 cm. Ulistnione tylko w dolnej części[9].
Liście
Tworzą gęstą różyczkę. Liście łodygowe łopatkowate do równowąskich, ze zwężoną nasadą, znacznie mniejsze od liści różyczkowych. Wszystkie liście pokryte gęstym, gwiazdkowatymkutnerem[6].
Kwiaty
Liczne,promieniste, żółte, zebrane wbaldachogrona na górnej, nieulistnionej części łodygi. Tworzą rozetę. U nasady nitek pręcików uszkowate skrzydełka[9].
Owoc
Łuszczynki zawierające po 2 wąsko oskrzydlone nasiona w każdej komorze. Łuszczynki są, podobnie jak cała roślina, gwiazdkowato owłosione.

Biologia i ekologia

[edytuj |edytuj kod]

Bylina,chamefit,roślina wapieniolubna. Kwitnie od kwietnia do maja, jest owadopylna. Po suchym i upalnym lecie zakwita jeszcze drugi raz pod koniec lata.Siedlisko: szczeliny i ściany skał wapiennych, szczególnie pionowych i silnie nasłonecznionych, orazpiargi u podnóży wapiennych skał. Rośnie także w szczelinach murów wapiennych – np. naZamku w Czorsztynie[6]. Rośnie na jałowych glebach, wymaga wapnia w podłożu. Przystosowuje się do stanowiska, bardzo silnie się rozrasta. Liczba chromosomów 2n = 16[6].

Zastosowanie

[edytuj |edytuj kod]

Roślina ozdobna. Jest jedną z 5 podstawowych ogrodowych bylin wiosennych (pozostałe toubiorek wiecznie zielony,floks szydlasty,gęsiówka kaukaska iżagwin ogrodowy). Nadaje się szczególnie doogrodów skalnych, gdzie ładnie prezentuje się między kamieniami lub na murkach. Bardzo ozdobna w czasie kwitnienia, ale również po przekwitnięciu jej kutnerowate liście stanowią ozdobę ogrodu nawet do późnej jesieni. Może być również sadzona na rabatach w kompozycji z niebieskimi cebulicami, szafirkami, różnobarwnymi tulipanami i in. Zwykle sadzona pojedynczo lub w grupach po 2–3 sztuki. W celu uzyskania zadarnień sadzi się ją w zagęszczeniu do 11 roślin na m²[11].

Uprawa

[edytuj |edytuj kod]

Może być rozmnażana z nasion, lub sadzonek wierzchołkowych, które najlepiej jest pobrać w czerwcu-lipcu. Bardziej wskazane jest rozmnażanie przez sadzonkowanie, w przypadku bowiem odmian ozdobnych nasiona źle zachowują cechy rośliny matecznej. Najlepiej rośnie na przewiewnej, dość suchej i kamienistej, wapnowanej glebie[8]. Uprawiana z nasion zakwita w drugim roku po ich wysianiu[6]. Wymaga stanowiska słonecznego. Jest odporna na mróz (strefa mrozoodporności 6), suszę i jest długowieczna[12].

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni,A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248,DOI10.1371/journal.pone.0119248,PMID25923521,PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F.,Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden,2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
  3. abThe Plant List. [dostęp 2017-02-28].
  4. abZbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist.Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002.ISBN 83-85444-83-1.
  5. Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 35.ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. abcdeZbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008.ISBN 978-83-89648-71-6.
  7. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-15].
  8. abEugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007.ISBN 978-83-09-01013-5.
  9. abcdWładysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  10. Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016.DOI:10.3372/wi.46.46105. 
  11. Agnieszka Mike-Jeziorska: Smagliczka skalna. 2013. [dostęp 2013-05-22]. (pol.).
  12. GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni,Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005,ISBN 3-8331-1916-0,OCLC 271991134 .
Identyfikatory zewnętrzne:
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Smagliczka_skalna&oldid=73229304
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp