Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Skopje

Na mapach:Ziemia42°00′N 21°26′E/42,000000 21,433333
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skopje
Скопје
stolica imiasto wydzielone
Ilustracja
Skopje
HerbFlaga
HerbFlaga Skopja
Państwo

 Macedonia Północna

Burmistrz

Danela Arsowska

Powierzchnia

571,46 km²

Wysokość

240 m n.p.m.

Populacja
• liczba ludności


422 540
(2021)

Nr kierunkowy

(0)2

Kod pocztowy

główny kod 1000

Tablice rejestracyjne

SK

Podział miasta

10 gmin

Plan Skopja
Położenie na mapie Macedonii Północnej
Mapa konturowa Macedonii Północnej, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Skopje”
Ziemia42°00′N 21°26′E/42,000000 21,433333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Migawki ze Skopja
Akwedukt Justyniana

Skopje[1][2] (mac. Скопје,Skopje;alb. Shkup;serb. Скопље,Skoplje;bułg. Скопие,Skopie;gr. Σκόπια,Skopia;tur. Üsküp) –stolicaMacedonii Północnej, położona wkotlinie na wschód odSzar Płaniny nad rzekąWardar, ludność: 611,107 mieszkańców (2021), główny ośrodek gospodarczy i naukowy kraju, węzeł drogowy oraz kolejowy ze stacjąSkopje. Na południowy wschód od miasta położony jest międzynarodowyport lotniczy Skopje.

Pochodzenie nazwy miasta

[edytuj |edytuj kod]

Obecna nazwa miasta może pochodzić od greckiego słowa σκοπιά– skopia, oznaczającego wojskowe obserwacyjne posterunki wartownicze. Ponadto w pobliżu obecnego miasta położone było antyczne miasto greckie Σκουποί[3], stolica plemieniaDardanów, po grecku alternatywnie zwanego też Σκούποι[4], zniszczone trzęsieniem ziemi w 518[5]. Miasto zostało odbudowane dzięki pomocy pochodzącego z tych stron cesarzaJustyniana I Wielkiego; zmieniono wtedy jego nazwę na Ιουστινιανή Πρώτη (Pierwsza, najważniejsza dla Justyniana).

Historia

[edytuj |edytuj kod]
  • starożytnailiryjska osadaScupi,Scup
  • panowanie władcówstarożytnej Macedonii
  • panowanierzymskie ibizantyńskie
  • panowanie caraSamuela Komitopula (972–992)
  • panowanie bizantyńskie 1018–1181
  • panowanie bułgarskie, po odrodzeniu się Bułgarii w tzw.Drugie państwo bułgarskie
  • stolica serbskiego carstwaStefana Duszana wXIV wieku
  • 1392 – zajęcie miasta przezTurków
  • 1469 – ukończenie przez Turków budowy Kamiennego Mostu przez rzekę Wardar
  • 1689 – Skopje zajmują na krótko wojska austriackie, które przez dwa dni palą miasto, co kończy jego znaczenie jako ważnego ośrodka handlu
  • 1873 – poprowadzenie przez Turków przez Skopje linii kolejowej z Salonik do Kosovskiej Mitrovicy
  • 1888 – połączenie Skopje koleją z Atenami i Belgradem
  • 1903 – Skopje ma 22 tys. mieszkańców, w tym 11 tys. Słowian (w tym 3,5 tys. mahometan), 6 tys. Turków, 3,5 tys. Albańczyków, 1,2 tys. Żydów, 400 Romów
  • 1910, 26 sierpnia urodziła się św.Matka Teresa z Kalkuty[6]
  • 1912 – po bitwie pod Kumanovem wojska tureckie opuściły miasto; wkroczenie wojsk serbskich
  • 1913 – na podstawie układu pokojowego w Stambule oficjalne włączenie miasta w skład Królestwa Serbii
  • 1925 – zburzenie meczetu Burmali z 1495 i budowa w jego miejscu Domu Oficerów
  • 1935 – Skopje ma 50 tys. mieszkańców
  • 1941 – zajęcie Skopje przez Bułgarię
  • listopad 1944 – zajęcie miasta przez partyzantów Narodowej Armii Wyzwoleńczej Macedonii
  • 1945 – stolica JugosłowiańskiejSocjalistycznej Republiki Macedonii
  • 1963 –katastrofalne trzęsienie ziemi (w odbudowie brali udział warszawscy urbaniści i architekci, w tymAdolf Ciborowski[7], wcześniej Naczelny Architekt Warszawy oraz m.in.Stanisław Jankowski (architekt) "Agaton" iStanisław Broniewski "Orsza"
  • 1991 – porozpadzie Jugosławii stolica niepodległej Republiki Macedonii

Obecnie w centrum miasta przy głównym placu (plac Macedonii,mac.Плоштад Македонија) trwa budowa nowego centrum rządowo-kulturalnego. Nad rzekąWardar wznoszone są nowe budynki (m.in. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Muzeum Archeologiczne), niekiedy nawiązujące do poprzednich obiektów, stojących w tym miejscu do czasu pamiętnego trzęsienia ziemi w 1963 roku. W wyniku realizacji projektuSkopje 2014 wokół placu stanęło wiele pomników nawiązujących do odległej historii (m.in. monumentalny pomnikAleksandra Macedońskiego oraz pomnik cesarza Justyniana I Wielkiego); prowadzone są również prace renowacyjne starszych obiektów.

Spór o tradycję historyczną

[edytuj |edytuj kod]

Skopianie odwołują się do historycznej tradycji starożytnych Makedonów. Znalazło to m.in. wyraz w dawnej nazwie międzynarodowegoportu lotniczego „Aleksander Wielki” oraz głównego stadionu sportowego „Filip II”, pomnikachFilipa II (Wojownik) iAleksandra Wielkiego (Wojownik na koniu), publicznej ekspozycji oryginalnych fragmentów antycznych rzeźb przed najważniejszymi gmachami państwa itp.[8] W związku z powyższym w dziedzinie historii trwałspór międzypaństwowy z Grecją, szczególnie emocjonujący mieszkańcówgreckiej Macedonii. Ewenementem na skalę światową było także to, że inny międzynarodowy port lotniczy, położony obok greckiego macedońskiego miastaKawala, także nosi imię„Aleksander Wielki”. W lutym 2018 lotnisko zmieniło nazwę, usuwając z niej patrona Aleksandra Wielkiego, by załagodzić spór z Grecją[9][10], a rok później nazwę zmienił równieżstadion narodowy, honorując znanego macedońskiego piosenkarza,Toše Proeskiego[11].

Podział administracyjny

[edytuj |edytuj kod]
NrGmina
(Општина)
Powierzchnia
(km²)
Populacja
(2002)
1Centar (Центар)7,5245 412
2Gazi Baba (Гази Баба)110,8672 617
3Aerodrom (Аеродром)21,8572 009
4Czair (Чаир)3,5264 773
5Kisela Voda (Кисела Вода)34,2457 236
6Butel (Бутел)54,7936 154
7Szuto Orizari (Шуто Оризари)7,4822 017
8Karposz (Карпош)35,2159 666
9Dziorcze Petrow (Ѓорче Петров)66,9341 634
10Saraj (Сарај)229,0635 408
Skopje571,46506 926

Zabytki i atrakcje turystyczne

[edytuj |edytuj kod]
Plac Macedonii
Park Kobiet w Skopje (2023)

Nazwa w języku polskim

[edytuj |edytuj kod]

Nazwa miastaSkopje jest w języku polskim rodzaju nijakiego i odmienia się jak „słońce”, np.Byłem w Skopju. Jedziemy do Skopja, lub pozostaje nieodmieniona, np.Byłem w Skopje. Jedziemy do Skopje[15].

Miasta partnerskie

[edytuj |edytuj kod]

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[16][17][18][19].

Ludzie związani ze Skopje

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani ze Skopje.

Wybrane publikacje wydane w Polsce

[edytuj |edytuj kod]
  • Ł. Galusek,Skopje: Od nowa, [w:] "Herito" Nr 22-23 (1-2/2016), Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2016, s. 204-217, ISSN 2082-310X
  • M. Siarek,Alexander: Forging Utopia. samopublikacja.Skarżysko-Kamienna 2018.ISBN 978-83-950913-0-8
  • M. Link-Lenczowska,Skopje Miasto architektura i sztuka solidarności, Międzynarodowe Centrum Kultury Kraków 2019ISBN 978-83-63463-93-9
  • K. Nettmann-Multanowska,Warszawa rysuje Skopje, Fundacja Centrum Architektury Warszawa 2022.ISBN 978-83-961764-3-1
  • Aleksandra Zagórska-Chabros.Macedonia. Przewodnik Lajt. Pascal.Warszawa 2028 ISBN 978-83-81031-79-0

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. W pierwszym okresie swego pobytu wEuropie,Turcy osmańscy chętnie korzystali z gotowych do realizacji projektów, rzymskich lub bizantyjskich. Przykład akweduktu wKawali, klasyfikowanego jako rzymski, mimo jego tureckiej realizacji.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG)Nazwy państw świata, ich stolic i mieszkańców, 2007Wykaz w formacie PDF, s. 26.
  2. Protokół z IV, V i VI posiedzenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski, które odbyły się w dniu 20 lutego, 13 marca i 17 kwietnia 2002 roku, s. 4[1].
  3. Σκουποί czyta się po grecku podobnie, jak łacińskie „Scupi”.
  4. ZaAkademickim Słownikiem j. Greckiego.
  5. Jakim T. Petrovski."Damaging Effects of July 26, 1963 Skopje Earthquake" (PDF). Meseisforum. Retrieved 27 February 2011.
  6. Kathryn Spink: Matka Teresa. Autoryzowana biografia. Lublin: Wydawnictwo Gaudium, 2001.ISBN 83-88615-22-X. Cytat: Tak obojętnie podchodziła do chronologii swojego życia i faktycznie tak daleko była od chęci czytania tego, co o niej pisano, że przez wiele lat, a zatem także w wielu książkach błędnie podawano jako datę jej urodzenia 27 sierpnia 1910 r. Ta sama figuruje nawet w rejestrze (...) Zgromadzenia Sióstr Loretanek w Indiach. Tymczasem jak wyznała Eileen Egan, (...) była to data chrztu..
  7. Akt solidarności polskich artystów dla Skopje [online], Culture.pl [dostęp 2022-05-30] (pol.).
  8. Artykuł w „The Christian Science Monitor”2,300 years later, ‘Alexander-mania’ grips Macedonia ; Artykuł w Der Spiegel (ang.)„Which Macedonia Was Alexander the Great From?”.
  9. Macedonia zmieniła nazwę lotniska. tvn24.pl, 2018-02-25. [dostęp 2018-02-25]. (pol.).
  10. Натписот „Александар Велики“ заминува од зградата на скопскиот аеродром. mkd.mk, 2018-02-24. [dostęp 2018-02-25]. (mac.).
  11. HubertH. Zdankiewicz HubertH.,Euro 2020. Zobacz stadion w Skopje, na którym Polska zagra z Macedonią [online], Nowiny, 6 czerwca 2019 [dostęp 2021-02-05] (pol.).
  12. Adamczak S., Firlej-Adamczyk K., Bzowski K., Gołębiowski Ł.: Czarnogóra, Serbia, Macedonia, Kosowo i Albania. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała: Pascal, 2011, s. 388.ISBN 978-83-7513-904-4.
  13. Skopje – zabytki, ciekawe miejsca, co warto zobaczyć, atrakcje [online], okiemturysty.pl, 2 sierpnia 2019 [dostęp 2021-04-14] (pol.).
  14. Muzeum Walki Macedońskiej. [w:]Muzea [on-line]. macedonia-timeless.com. [dostęp 2020-02-11]. (pol.).
  15. Protokół 74. posiedzenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, które odbyło się 7 listopada 2012 roku [online] [dostęp 2019-11-25] [zarchiwizowane zadresu 2015-11-17] .
  16. https://web.archive.org/web/20131024131101/http://www.skopje.gov.mk/EN/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=69
  17. https://web.archive.org/web/20090114033014/http://www.ankara-bel.gov.tr/AbbSayfalari/hizmet_birimleri/dis_dairesi_baskanligi/avrupa_gunu_kutlamasi.aspx
  18. Sarajevo Official Web Site : Sister cities [online], sarajevo.ba [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane zadresu 2009-04-12] .
  19. Сител Телевизија

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
  • Skrót historii regionu Macedonii i Republiki Macedonii.
Stolice państw Europy
Stolice niepodległych państw
Stolice terytoriów zależnych
i państw nieuznawanych
Historyczne stoliceBułgarii

Kontrola autorytatywna (miasto liczące ponad 100 tysięcy mieszkańców):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Skopje&oldid=77926608
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp