Ten artykuł należy dopracować: Skala Kardaszowa – klasyfikacja zaawansowania technicznegocywilizacji, zaproponowana przez rosyjskiego astronomaNikołaja Kardaszowa w 1964 roku i następnie rozwinięta przez innych. Jako kryterium klasyfikacji Kardaszow przyjął ilość energii wykorzystywanej przez daną cywilizację.
- Typ I – cywilizacja wykorzystująca pełne zasoby energii, dostępne na jednej planecie[1]. Szacowany potencjał takiej cywilizacji obejmuje np. znaczny stopień kontroli nad swoją planetą (np. powstrzymywanietrzęsień ziemi,huraganów), kontrolowanie i wykorzystywaniereakcji termojądrowych. W kontekście podobnych cywilizacji można wspomnieć okolonizacji kosmosu,sondach von Neumanna,satelicie Dysona–Harropa,sferze Bernala, czyosobliwości technologicznej.
- Typ II – cywilizacja wykorzystująca całą energię emitowaną przez gwiazdę centralną[1]. W kontekście podobnych cywilizacji można wspomnieć opodróżach międzygwiezdnych,pierścieniu Nivena,sferze Dysona,bojowych stacjach kosmicznych zdolnych niszczyć całe planety, czy osuperkomputerze Matrioszce. FizykMichio Kaku szacuje, że cywilizacja ludzka osiągnie ten poziom w 2800 roku[2]. Fikcyjne cywilizacje takie jakZjednoczona Federacja Planet z filmówStar Trek orazImperium z gryWarhammer 40,000 są właśnie na etapie drugim.
- Typ III – cywilizacja zdolna do wykorzystania zasobów energii całejgalaktyki[1]. Taka cywilizacja prawdopodobnie włada galaktyką, energię czerpie z milionów gwiazd, a także np.gwiazd neutronowych iczarnych dziur. Michio Kaku uważa, że cywilizacja ludzka osiągnie ten etap za co najmniej około 100 000 lat[2].
- Typ 0 – nie występuje w oryginalnej skali Kardaszowa. Reprezentantem tego typu jest cywilizacja ziemska. Aby zakwalifikować się do tej grupy, inteligentne stworzenia zamieszkujące daną planetę muszą przejawiać podstawowe umiejętności cywilizacyjne, m.in. muszą być w stanie wieść zorganizowane życie miejskie, posiadać pismo, mieć rozwinięty handel, pewien rodzaj organizacji zajmowanego terytorium i być w stanie wznosić monumentalne budowle za pomocą prostych sposobów. Za przykład jednego z pierwszych takich tworów naZiemi można uznać cywilizacjęstarożytnego Egiptu, kiedy to powstawały miasta, używano pisma (hieroglify), rozwijano handel oraz budowano monumentalnepiramidy i różnego typu świątynie. Według niektórych naukowców na obecnym stopniu rozwoju cywilizacji ludzkość jest bliska przejścia do następnego typu. Według Michio Kaku ludzkość osiągnie kolejny poziom cywilizacyjny w 2100 roku[2].
Kolejne poziomy zostały zaproponowane przez amerykańskiego pisarzafantastyki naukowejIsaaka Asimova.
- Typ IV – cywilizacja zdolna do wykorzystania energii dostępnej w swojejsupergromadzie. Taka cywilizacja włada całą supergromadą galaktyk, czerpiąc energię z tysięcy galaktyk. Zdaniem Michio Kakucywilizacja Q z serialuStar Trek reprezentuje typ IV.
- Typ V – cywilizacja zdolna do wykorzystania energii z całego dostępnegoWszechświata.
Przyjmując istnieniewieloświatów, możliwe jest wyróżnienie dodatkowych poziomów.
- Typ VI – cywilizacja zdolna do wykorzystania energii z wielu wszechświatów. Cywilizacja może zmieniać prawa fizyczne wszechświatów równoległych, a także przemieszczać się między nimi (np. uciec z zapadającego się wszechświata)[3].
- Typ VII – cywilizacja określana jako „boska”, zdolna do kreacji jednego lub więcej wszechświatów. Ilość otrzymywanej energii jest nieskończona, uzależniona tylko od liczby i rozmiarów stwarzanych wszechświatów. Cywilizację można uznać za nieskończoną, nawet jeśli energia tworzonego nowego wszechświata pochłonie całkowitą energię istniejącego.
Poziomy VI i VII są sporadycznie spotykane w literaturzefantastycznonaukowej; do nielicznych przykładów należy opowiadanieOstatnie pytanieIsaaca Asimova, a także powieśćTen, który czuwa u wrót WszechświataKrzysztofa Wiesława Malinowskiego. Pisarzem, który opisuje wiele cywilizacji poziomów VI i VII, jestStephen Baxter. Cywilizacją VII poziomu jest cywilizacja Konstruktorów opisana wStatkach czasu. Cywilizacją poziomu VI jest z kolei cywilizacja Xeelee, występująca w wielu powieściachcyklu o Xeelee. Także w innych powieściach Baxter wprowadza byty, zdolne do działań odpowiadających cechom cywilizacji typu VI lub VII. Nanawak w książceAdrianny BiełowiecMisja odrodzenie (drugim tomie serii o Kiritianach) jest przedstawicielem VII cywilizacji VII poziomu i opowiada o tym Agrotechowi (człekojaguarowi), na bardzo odległej planecie Tamasul.
Według wzoru zaproponowanego przez amerykańskiego astronomaCarla Sagana, ludzka cywilizacja jest na etapie 0,72 (jest to wartość wskali logarytmicznej), gdyż wykorzystuje 0,16% całkowitej energii, jaka jest dostępna na Ziemi.
Wzór zaproponowany przez Sagana:
WartośćK jest kategorią w skali Kardaszowa, aP jest mocą (w watach) wytwarzaną przez cywilizację. Michio Kaku określa ludzką cywilizację jako typ zerowy, który wprawdzie zaczął wykorzystywać zasoby swojej planety, ale nie potrafi ich kontrolować.
| Rok | Produkcja energii | Cząstkowa skala
Kardaszowa |
|---|
| EJ/rok | TW | Quad/rok[4] | Mtoe/rok[5] |
|---|
| 1900 | 21 | 0,67 | 20 | 500 | 0,58 |
|---|
| 1970 | 190 | 6,0 | 180 | 4500 | 0,67 |
|---|
| 1973 | 260 | 8,2 | 240 | 6200 | 0,69 |
|---|
| 1985 | 290 | 9,2 | 270 | 6900 | 0,69 |
|---|
| 1989 | 320 | 10 | 300 | 7600 | 0,70 |
|---|
| 1993 | 340 | 11 | 320 | 8100 | 0,70 |
|---|
| 1995 | 360 | 12 | 340 | 8700 | 0,70 |
|---|
| 2000 | 420 | 13 | 400 | 10000 | 0,71 |
|---|
| 2004 | 440 | 14 | 420 | 10600 | 0,71 |
|---|
| 2010 | 510 | 16 | 480 | 12100 | 0,72 |
|---|
| 2015 | 575[6] | 18,2 | 540 | 13700 | 0,725 |
|---|
2030
(prognoza) | 680 | 22 | 650 | 16300 | 0,73 |
|---|
- ↑abcNikolai Kardashev, 1932-2019. METI International. [dostęp 2019-08-05].
- ↑abcMichio Kaku,Wizje, czyli jak nauka zmieni świat w XXI wieku, rozdział „Choreografowie materii, życia i inteligencji”, s. 38., Warszawa 2000,ISBN 83-7255-049-2.
- ↑Według Michio Kaku miałaby móc tego dokonać cywilizacja typu IV potrafiąca już manipulować kontinuumczasoprzestrzennym, znajdując tym samym zastosowanie praktyczne dlateorii wszystkiego. Michio Kaku,Wizje, czyli jak nauka zmieni świat w XXI wieku, rozdział „Mistrzowie czasu i przestrzeni”, s. 511., Warszawa 2000,ISBN 83-7255-049-2.
- ↑Quad: biliardBTU.
- ↑Mtoe: milion ton oleju ekwiwalentnego.
- ↑EIA – International Energy Outlook 2017. U.S. Energy Information Administration, 2017-09-14. [dostęp 2018-02-06]. (ang.).
