Siwogłowik
| Suiriri suiriri[1] |
| (Vieillot, 1818) |
|
 |
| Systematyka |
| Domena | eukarionty |
|---|
| Królestwo | zwierzęta |
|---|
| Typ | strunowce |
|---|
| Podtyp | kręgowce |
|---|
| Gromada | ptaki |
|---|
| Podgromada | Neornithes |
|---|
| Infragromada | ptaki neognatyczne |
|---|
| Rząd | wróblowe |
|---|
| Rodzina | tyrankowate |
|---|
| Podrodzina | elenie |
|---|
| Plemię | Elaeniini |
|---|
| Rodzaj | Suiriri
d’Orbigny, 1840[2] |
|---|
| Gatunek | siwogłowik |
|---|
| Synonimy |
|---|
- Muscicapa suiririVieillot, 1818[3]
- Pachyramphus albescensDarwin 1839[4]
- Suiriri suiriri affinis(Burmeister, 1856)
|
|
| Podgatunki |
|---|
- S. s. burmeisteriKirwan, Steinheimer, Raposo, M & Zimmer, KJ, 2014
- S. s. bahiae(Berlepsch, 1893)
- S. s. suiriri(Vieillot, 1818)
|
|
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] |
|
| Zasięg występowania |
występuje przez cały rok tylko poza sezonem lęgowym |
|
|
Siwogłowik[6], siwogłowik ciemnorzytny[7], tyranik siwy[8] (Suiriri suiriri) – gatunek małegoptaka z rodzinytyrankowatych (Tyrannidae), zamieszkującyAmerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Występuje od wschodniejBrazylii poBoliwię i północnąArgentynę. Jego naturalnymśrodowiskiem są suchesawanny[5], także otwarte zadrzewienia[9][10]. W boliwijskich Andach występuje aż do 3000 m n.p.m.
Nazwa rodzajowa i epitet gatunkowy pochodzą od słowa wjęzyku guaraniSuiriri oznaczającego „stale cichy” (odnoszącego się do ptaka)[11].
Obecnie wyróżnia się trzy podgatunkiS. suiriri[12][13]:
- S. s. burmeisteriKirwan, Steinheimer, Raposo, M & Zimmer, KJ, 2014 – południowySurinam, centralna Brazylia i północno-zachodnia Boliwia
- S. s. bahiae(Berlepsch, 1893) – wschodnia Brazylia
- S. s. suiriri(Vieillot, 1818) – wschodnia Boliwia, południowo-zachodnia Brazylia,Paragwaj,Urugwaj i północna Argentyna
Za podgatunekS. suiriri był uznawanyS. suiriri affinis(Burmeister, 1856)[3]. W 2001 roku opisano gatunekS. islerorum[14], wkrótce jednak stwierdzono, że wiele osobników wmiejscu typowymS. suiriri affinis to przedstawicieleS. islerorum; dalsze badania wykazały, żeBurmeister w 1856 roku opisał w rzeczywistości ptaki uznane w 2001 roku zaS. islerorum. W 2014 roku nazwę tego gatunku zmieniono zatem naS. affinis, aS. islerorum uznano za jej młodszysynonim[15]. Pozostała część populacji uznawanej dotąd zaS. suiriri affinis w tej samej publikacji została opisana jako nowy podgatunek siwogłowika –S. s. burmeisteri[15]. Nowsze badania dowiodły, żeS. affinis powinien zostać wydzielony do odrębnego,monotypowego rodzajuGuyramemua jakoGuyramemua affine (jasnoliczek)[6][12].
Długość ciała 15,5–16 cm, masa ciała 11,5–16 g (podgatunek nominatywny[9], 18,5–21 g (podgatunekburmeisteri)[10]. Mały, szary ptak, z czarniawymi i ciemnoszarymiskrzydłami i ogonem. Wyróżniające się szarawobiałe paski skrzydłowe i końcówkilotek drugiego rzędu. Biała brew, a pod nią wąski, ciemnoszaryy pasek oczny. Spód ciała u podgatunku nominatywnego białawy, uburmeisteri ibahiae brzuch i podbrzusze jasnożółte.Tęczówka ciemnobrązowa, dziób i nogi czarne. Obie płcie są do siebie podobne[10].
W skład diety siwogłowika wchodzą główniestawonogi, zjada także drobne owoce[10].
Sezon lęgowy w Argentynie trwa od października do grudnia. Gniazdo w kształcie czarki zbudowane jest z wełny, pajęczyn i porostów, umieszczone 3–6,5 m nad ziemią w rozwidleniu drzewa. W zniesieniu 3 jaja; okresy inkubacji i opieki nad młodymi nie zostały na razie zbadane. Odnotowano przypadkipasożytnictwa lęgowego ze stronystarzyka granatowego (Molothrus bonariensis)[10].
IUCN uznaje siwogłowika zagatunek najmniejszej troski (LC,Least Concern) nieprzerwanie od 2007 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[5].
- ↑Suiriri suiriri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑A. d’Orbigny: Voyage dans l’Amérique Méridionale: (le Brésil, la république orientale de l’Uruguay, la République argentine, la Patagonie, la république du Chili, la république de Bolivia, la républiquedu Pérou), exécuté pendant les années 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, et 1833. T. 4. Paryż: Chez Pitois-Levrault et c.e, 1839, s. 336. (fr.).
- ↑abSuiriri Flycatcher (Suiriri suiriri). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane ztego adresu (2016-04-24)]. (ang.).
- ↑D. Lepage: Chaco SuiririSuiriri suiriri. [w:]Avibase [on-line]. [dostęp 2021-10-17]. (ang.).
- ↑abcSuiriri suiriri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑abSystematyka i nazewnictwo polskie za:P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Elaeniini Cabanis & Heine, 1859-60 (wersja: 2021-01-21). [w:]Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-16].
- ↑P. Mielczarek & M. Kuziemko: Tyrannidae Vigors, 1825 – tyrankowate – Tyrant Flycatchers (wersja: 2011-10-17). [w:]Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2012-12-21].
- ↑P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 216, 1999.
- ↑abJohn Fitzpatrick, John Bates, Kimberly Bostwick, Isabel Caballero, Benjamin Clock, Andrew Farnsworth, Peter Hosner, Leo Joseph, Gary Langham, Daniel Lebbin, Jason Mobley, Mark Robbins, Edwin Scholes, José Tello, Bruno Walther, Kevin Zimmer: Family Tyrannidae (Tyrant-flycatchers). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails. Barcelona: Lynx Edicions, 2004, s. 276.ISBN 84-87334-69-5. (ang.).
- ↑abcdeRobbins, M. B.: Suiriri Flycatcher (Suiriri suiriri), version 1.0. [w:]Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-17]. (ang.).
- ↑Suiriri, [w:]The Key to Scientific Names,J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billermanet al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
- ↑abF. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tyrant flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-16]. (ang.).
- ↑Handbook of the Birds of the World and BirdLifeH.t. B.t. W.B. International Handbook of the Birds of the World and BirdLifeH.t. B.t. W.B.,Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 5 [online], grudzień 2020, s. 311 [dostęp 2021-10-17] [zarchiwizowane zadresu 2021-08-31] .
- ↑K.J. Zimmer, A. Whittaker, D.C. Oren. A Cryptic New Species of Flycatcher (Tyrannidae: Suiriri) from the Cerrado Region of Central South America. „The Auk”. 118 (1), s. 56–78, 2001.DOI:10.1093/auk/118.1.56. (ang.).
- ↑abG.M. Kirwan, F.D. Steinheimer, M.A. Raposo, K.J. Zimmer. Nomenclatural corrections, neotype designation and new subspecies description in the genusSuiriri (Aves: Passeriformes: Tyrannidae). „Zootaxa”. 3784 (3), s. 224–240, 2014.DOI:10.11646/zootaxa.3784.3.2. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
