 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 7 marca 1605 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Zawód, zajęcie | podróżnik | ||
| |||
Siemion Iwanowicz Dieżniow (ros. Семён Ива́нович Дежнёв; nazwisko często zapisywane jakoDieżniew; ur. około1605 r. wWielkim Ustiugu, zm. w roku1673 wMoskwie) – rosyjskiKozak w służbiecarskiej, podróżnik i badacz północno-wschodniejSyberii.
W latach trzydziestych XVII wieku Dieżniow mieszkał w syberyjskich kresowych osadach, jakTobolsk iJenisejsk, a po roku1638 wJakucku. W latach 1640–1641 brał udział w traperskich wyprawach w kierunku rzekiJana, a w roku następnym dotarł jeszcze dalej na wschód, do rzekiIndygirka w jej górnym biegu.
W roku 1644 towarzyszył grupie Kozaków w ekspedycji w dół tej rzeki aż do jej ujścia doMorza Wschodniosyberyjskiego będącego częściąOceanu Arktycznego. Pod wodząatamana Michaiła Staduchina uczestniczył w przeprawie małymi statkami typukocz wzdłuż wybrzeży morskich do ujścia rzekiAłazeja. Stąd, ze względu na duże zalodzenie, Kozacy dotarli drogą lądową do ujściaKołymy, gdzie założona została osadaNiżnyj-Kołymsk.
Dowodzeni przez Fiodora Aleksiejewa, rosyjskiego kupca, Dieżniow i inni Kozacy podjęli w roku 1647 próbę podróży jeszcze dalej na wschód w nadziei na napotkanie dużych koloniimorsów[a], ale bez powodzenia. Dopiero w roku następnym Dieżniow, na czele około 90 Kozaków, wypłynął w sześciu koczach na morze, minął od południaWyspę Wrangla i opłynąłPółwysep Czukocki pokonując jako pierwszyCieśninę Beringa i docierając do zatoki i ujścia rzekiAnadyr, gdzie założył osadę o nazwie Anadyrsk (obecnie miastoAnadyr).
Do ponownej eksploracji tych ziem Dieżniow powrócił w roku 1652.Zatoka Anadyrska, a szczególnieLiman Anadyrski, okazała się bogata w kolonie morsów, w związku z czym pozostał w tym rejonie aż do roku 1662, po czym - drogą lądową - wrócił do Jakucka. W roku1664 na polecenie księcia Boratynskiego, gubernatoraJakucji, udał się doMoskwy, by dostarczyć futrasoboli i zdać sprawozdanie na dworze carskim.
Po powrocie mieszkał w Jakucku do roku 1670, ale kolejnych wypraw już nie podejmował. W uznaniu zasług stary i schorowany Kozak mianowany został atamanem. Ostatnie dwa lata życia spędził w Moskwie.
Jego imieniem nazwany został najdalej na wschód wysuniętyprzylądek Czukotki i jednocześnieAzji kontynentalnej.
