Shang Yang (znany też jako 公孫鞅Gongsun Yang, 商君Shang Jun lub 卫鞅Wei Yang; ur. ok.390 p.n.e., zm.338 p.n.e.) – starożytnychiński polityk i filozof, przedstawiciel szkołylegistów.
Urodził się w państwieWei jako synkrólewskiejkonkubiny, jednak całe swoje życie poświęcił służbie państwuQin. Jako legista za najważniejszy czynnik w polityce i sprawowaniu władzy uważałfa (法), czyli przestrzeganie prawa[1].
Po wstąpieniu na tron Qin króla Xiao (361 p.n.e.) został mianowany ministrem i otrzymałlenno w Shang (stąd jego imię Shang Jun,Pan na Shangu). Jako minister przeprowadził liczne, radykalne reformy administracyjne i wojskowe, które stały się podstawą późniejszej potęgi państwa Qin[2]. Shang Yang wprowadził m.in. prywatną własność ziemi, zwolnienie odpańszczyzny osób zajmujących się tkactwem i produkcją rolną, nobilitację za zasługi wojskowe przy jednoczesnym odbieraniu szlachectwa starej arystokracji, która nie wykazywała się w boju. Cały kraj został podzielony na jednolite okręgi administrowane przez urzędników państwowych. Ludność wiejską podzielono na grupy po pięć lub dziesięć rodzin. Wprowadzono ścisły system policyjny, obowiązek donoszenia władzy o przestępstwach i odpowiedzialność zbiorową. Włóczęgów i osoby uchylające się od pracy zamieniano w niewolników.
Reformy Shang Yanga wywołały sprzeciw dużej części dawnej arystokracji. Po śmierci króla Xiao w338 p.n.e. nowy władca Huiwen skazał Shanga na śmierć przez rozerwanie czterema rydwanami. Stracono także całą jego rodzinę.
- ↑Feng Youlan: Krótka historia filozofii chińskiej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 180.ISBN 83-01-13421-6.
- ↑Encyklopedia historyczna świata. T. X. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2002, s. 97.ISBN 83-85909-72-9.
- Encyklopedia historyczna świata. T. III. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000.ISBN 83-85909-61-3. Brak numerów stron w książce