 | Zobacz multimedia związane z tematem:Serendipity |
.JPG)
Zobacz też:inne znaczenia.Serendipity – złożony termin wjęzyku angielskim o poniższych znaczeniach.
Według wybranych słowników, słowoserendipity tłumaczy się jako:
Słowo to zostało przed laty uznane jako trudno przetłumaczalne na inne języki[6]. Początkowo zapomniane, z początkiem XX wieku zdobywało pewną popularność. Zaczęto tworzyć odpowiedniki w innych językach, które w znacznej części oparte są na pierwotnym rdzeniuserendip z dodaniem odpowiednich sufiksów. Przeglądając wikipedie w innych językach, napotykamy m.in.:
W wielu artykułach, jako przykłady „działania”serendipity, podaje się przypadkowe wynalazki i odkrycia, które wywarły ogromny wpływ na całą ludzkość. Niektóre z nich to:
Słownik etymologiczny online podaje, że słowoserendipity pochodzi odSerendip, dawnej nazwy Cejlonu (obecnieSri Lanka), poprzez arabskieSerendib z licznych wersjisanskryckich, m.in.:Simhaladvipa,Serendiva,Serendivus,Sirlediba, oznaczających "wyspę zamieszkiwaną przez lwy"[8].
Inne, wielkie słowniki również podają takie pochodzenie słowaserendipity. Zostało ono użyte w baśni perskiej o trzech braciach, książętach z Serendip (The Three Princes of Serendip), których ojciec wysłał w podróż, aby poznali świat, wzbogacili swoją wiedzę i zdobyli doświadczenie[9]. W czasie wędrówki dzielni bracia wykazali się swoją inteligencją, wiedzą, spostrzegawczością, zdolnością kojarzenia pozornie nieistotnych faktów oraz dochodzeniem do słusznych wniosków i ważnych odkryć.
Baśń tę przeczytał angielski hrabiaHorace Walpole (1717–1797) – syn pierwszego premiera Wielkiej Brytanii – i postanowił, aby jej wątek przewodni, czyli przypadki prowadzące do szczęścia nieposzukiwanego, nazwać właśnieserendipity. Napisał o tym w liście, datowanym 28 stycznia 1754 r., do swojego przyjaciela, dyplomatyHorace’a Manna (1706–1786). Data ta jest uznana za użycie tego słowa po raz pierwszy w języku angielskim. Neologizm ten przeszedł ciekawą drogę, nabierając wielu niuansów i rozprzestrzeniając się po całym świecie.
Historia słowaserendipity jako pomyślnej mieszanki mądrości i szczęścia, została obszernie opisana w książce pt.: “The Travels and Adventures of Serendipity: A Study in Sociological Semantics and the Sociology of Science”. Jej autorami są:Robert K. Merton[10] i Elinor Barber[11].
Słowoserendipity stało się popularne w biznesie, wśród menedżerów poszukujących nowych rozwiązań, kreatywności i innowacyjności. Dostępne są prace naukowe i artykuły poruszające te zagadnienia z wykorzystaniem „filozofii”serendipity, np.: “From serendipity to sustainable competitive advantage: insights from Houston’s Farm and their journey of co-innovation”[12]czy: “Desperately seeking serendipity: Exploring the impact of country location on innovation in the wine industry”[13].
Niektórzy myśliciele dyskutują o roli szczęścia w nauce: jak łączyć pozornie nieistotne fakty w celu wyprowadzania wartościowych wniosków. Chemicy zUniwersytetu Princeton uważają[14], że taki sposób może być pomocny w badaniach naukowych. Dzięki „accelerated serendipity”[15] niemożliwe stało się możliwe.
Serendipaceratops to rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego o niepewnej pozycji systematycznej, żyjącego w okresie wczesnej kredy (ok. 116–115 mln lat temu) na terenach dzisiejszej Australii. Nazwa rodzajowa pochodzi od angielskiego słowaserendipity.
Motywy perskiej baśni o trzech braciach pojawiają się wfilozoficznej powiastce o tytuleZadig (tytuł oryginału:Zadig, ou la destinée. Historie orientale.), napisanej przezVoltaire’a. W przekładzie na język polskiTadeusza Boya-Żeleńskiego tytuł powieści brzmi:Zadig czyli Los. Voltaire przedstawia w niej pogląd, że ludzkie życie jest w rękach przeznaczenia. Tytułowy bohater o imieniu Zadig trafia na wyspę Serendib, gdzie zyskuje szacunek jako doradca i rozjemca sporów, a król Nabissan czyni go swoim powiernikiem.
Serendipity to imięmuzy, bohaterki granej przezSalmę Hayek, w filmie reżyseriiKevina Smitha z 1999 r. pt.: „Dogma”.
W 2001 r. odbyła się premiera amerykańskiej komedii romantycznej pt. „Serendipity”[16] w reżyseriiPetera Chelsoma. W Polsce film nosił tytuł „Igraszki losu” (premiera w 2002)[17]. Sara (Kate Beckinsale) i Jonathan (John Cusack) zakochują się w sobie od pierwszego wejrzenia, ale postanawiają przekonać się, czy są sobie przeznaczeni. Prowadzi to do serii powikłanych wydarzeń. W jednej ze scen bohaterowie spotykają się w nowojorskiej „restauracji deserów” o nazwie „Serendipity 3”. Lokal ten rzeczywiście istnieje i ma równie ciekawą historię.
WNowym Jorku pod adresem: 225 East 60th Street, znajduje się restauracja „Serendipity 3”, założona w 1954 r. przez Stevena Bruce’a[18]. Bywali w niej m.in.:Bill Clinton,Jacqueline Kennedy Onasis,Marilyn Monroe,Andy Warhol (płacił swoimi rysunkami).
Restauracja słynie z wyrafinowanych deserów, jak lody na gorąco „Frrrozen Hot Chocolate”[19], czy najdroższe lody świata – zamawiane z dwudniowym wyprzedzeniem – o nazwie „Golden Opulence Sundae” w cenie 1 tys. USD, zawierające ultracienkie, jadalne płatki złota[20].
Nazwa restauracji oczywiście nawiązuje do baśni o trzech książętach. Kiedy Steve Bruce miał 16 lat przyjechał do Nowego Jorku po szczęście i sławę jako tancerz. Mieszkał daleko od Manhattanu i przyjeżdżał do miasta trzy razy w tygodniu na lekcje. Spotkał tam dwóch przyjaciół: Calvina Holta i Patcha Carradine’a. Zamieszkali razem we trzech, żyli jak książęta i stworzyli własny „teatr” – „Serendipity 3”. Nazwę wymyślił Carradine po przerzuceniu licznych książek, artykułów i słowników, aż natrafił na perską baśń, która go zainspirowała i pasowała do ich trójki przyjaciół.
W latach 60. XX w. pojawiła się wStanach Zjednoczonych grupa folkowa o nazwie The Serendipity Singers. Debiutowali singlem: „Don't Let the Rain Come Down (Crooked Little Man)„. Przebojem tym uzyskali w 1965 swoją jedyną nominację doGrammy.
W 1986 ukazał się album pt.:Serendipity jazzowego pianisty Mike’a Garsona[21], w 2015 roku singelMai Kuraki pt. „Serendipity”, a w 2017 roku piosenkaBTS „Serendipity”.
Serendipity „Ren” Gottlieb to jedna z postaci australijskiej opery mydlanej, pt.:„Neighbours”[22], grana przezRaelee Hill. Serial rozpoczęto w 1985 r. i liczy on już prawie 7 tys. odcinków.
„Różowy smok Serendipity” – japoński serial animowany (26 odcinków), w reżyseriiNobuo Ōnukiego. W japońskiej NTV był emitowany w 1983 r. Został zrealizowany na podstawie serii książek dla dzieci, zatytułowanej „Serendipity”, autorstwaStevena Cosgrove’a. W Polsce był pokazany na Top Canal.
W 1968 r. wlondyńskimInstitute of Contemporary Arts (ICA) została zorganizowana wystawa pt.: „Cybernetic Serendipity”[23]. Jej kuratorem byłaJasia Reichardt.
Dla entuzjastek mody, kroju i szycia Serendipity Studio[24] oferuje interesujące wzory i pomysły strojów.
Nazwę „Serendipity” nosi na świecie i w sieci internetowej[25] wiele sklepów prowadzących sprzedaż bardzo różnych artykułów: pamiątek, zabawek, ciastek, uroczych bibelotów[26] (z dewizą:The faculty of making happy and unexpected discoveries by accident), sukni i akcesoriów ślubnych[27], dekoracji i wyposażenia domów[28], prowadzących także warsztaty robótek ręcznych[29], eklektycznej mieszanki drobiazgów, sprzętów, wyrobów kolekcjonerskich, które tworzą w naszym otoczeniu kojącą i przytulną atmosferę domowego ciepła, także pod hasłem:The art of making happy & unexpected discoveries[30].