Senegal jestrepubliką zprezydentem i 120 członkami zgromadzenia narodowego wybieranymi w powszechnych wyborach na pięcioletnie kadencje. Obowiązuje system wielopartyjny. Główne partie: Socjalistyczna Partia Senegalu (PSS) oraz Senegalska Partia Demokratyczna (PDS)[3]. Podstawowe zasady ustroju państwa reguluje Konstytucja z 2001 roku[4].
Głową państwa jestPrezydent Republiki wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Ta sama osoba na urząd prezydenta może być wybrana ponownie tylko raz[5]. Kandydat na urząd Prezydenta Republiki musi być obywatelem Senegalu, mieć ukończone w dniu wyborów 35 lat oraz posiadać pełnię praw obywatelskich i politycznych. Konstytucja nakłada także obowiązek płynnego pisania, czytania oraz mówienia w oficjalnym języku (tj. wjęzyku francuskim) przez kandydata[6].
Podstawowe znaczenie i charakter urzędu prezydenta określone zostały w art. 42 konstytucji. Zgodnie z tym artykułem Prezydent Republiki stoi na straży przestrzegania Konstytucji, ucieleśnia jedność narodową, a także jest gwarantem prawidłowego funkcjonowania instytucji, suwerenności państwa oraz integralności jego terytorium[4].
Na południu kraju klimat podrównikowy, wilgotny. Ku północy przechodzi stopniowo w podrównikowy, suchy. Średnie roczne temperatury od 25 °C na wybrzeżu do 30 °C na granicy zMali.
Po odzyskaniu niepodległości w 1960 r. Senegal został podzielony na siedem regionów, 27 departamentów i 85 arrondissementów. Obecnie Senegal jest podzielony na 14regionów, które to stanowią 45departamenty, 103arrondissementy oraz licznegminy.
Senegal był zamieszkany już wpaleolicie ineolicie, co stwierdzono po odkryciach domowych narzędzi lub kamiennych kręgów (zob.kamienne kręgi Senegambii). Ponadto w rejoniedeltowego ujścia rzekSine iSaloum odkryto wyroby zmiedzi iżelaza. Od XI wieku stwierdza się obecność w dolnym Senegalu luduTukulerów. Terytorium Senegalu na przestrzeni wieków wchodziło w całości lub częściowo w skład dawnych mocarstw, między innymiGhany,Takrur (IX-XIII wiek),Imperium Mali (XIV-XVI wiek),Dżolof (XIV-XVI wiek). W XVI wieku rozpadły się one na wiele drobnych, rywalizujących ze sobą małych państw. Od XI wieku postępowałaislamizacja obszaru. Około połowy XV wieku na wybrzeża kraju dotarliPortugalczycy, co zapoczątkowałoeuropejską penetrację i handel niewolnikami[7][8].
W XVII wieku przewagę pośród Europejczyków walczących o wpływy w Senegalu zyskaliFrancuzi. W XIX wieku podbili oni kraj, uniemożliwiając przy tym rozprzestrzenianie sięteokratycznych islamskich państw ludówWolofów iTukulerów. W 1848 roku na terenach zajmowanych przez Francję zniesiono niewolnictwo. W 1904 roku Senegal wszedł w składFrancuskiej Afryki Zachodniej, zajmując uprzywilejowaną pozycję w całym imperium kolonialnym. W drugiej dekadzie XX wieku Francja rozpoczęła przyznawanie części ludności kraju obywatelstwo francuskie. W Senegalu tworzono szkoły średnie dla Afrykanów, gdzie kształcono urzędników administracji kolonialnej dla posiadłości francuskich na kontynencie. W 1914 roku do francuskiego parlamentu wybrano pierwszego afrykańskiego deputowanego. W latach 20. nastąpił rozwój gospodarczy, na skutek czego ukształtowała się senegalskaburżuazja. W 1946 roku Senegal został prowincją zamorską, a obywatelstwo francuskie nadano ogółowi mieszkańców. Utworzone zostały pierwsze partie, w tym Demokratyczny Blok Senegalski (założony w 1948 i przekształcony w 1956 w Narodowy Blok Senegalski) zLéopoldem Sédarem Senghorem na czele oraz Afrykańska Partia Niepodległości (PAI, założona w 1957, miała silne tendencjemarksistowskie i została zdelegalizowana w 1960)[7][9][10].
W 1958 roku, po wcześniejszymreferendum Senegal stał się republiką autonomiczną w ramachWspólnoty Francuskiej. W 1959 Senegal i Sudan Zachodni (obecnieMali) utworzyłyFederację Mali, która w 1960 uzyskała niepodległość. W tym samym roku Senegal wystąpił z Federacji. Pierwszym prezydentem republiki został Senghor. Polityk ten reprezentował tzw.socjalizm afrykański oraz utrzymywał ścisłe związki z byłą metropolią (gospodarcze, od 1966 układy wojskowe). Senghor był przywódcą rządzącego Senegalskiego Związku Postępowego (trzon tej utworzonej w 1959 partii stanowił Narodowy Blok Senegalski) osocjaldemokratycznym profilu. Po nieudanymzamachu stanu wprowadzono system rządów prezydenckich (1963–70), a w 1963 wprowadzono system jednopartyjny. W latach 1976–1981 Senghor wprowadził system trójpartyjny. Wtedy też dotychczasowa partia prezydencka zmieniła nazwę na Senegalską Partię Socjalistyczną a możliwość legalnej dzielności zyskały opozycyjne: Senegalska Partia Demokratyczna (PDS, założona 1974) i marksistowska PAI (1976 ponownie zalegalizowana)[7].
W 1980 roku Senghor ustąpił z urzędu. W 1981 roku prezydenturę przejął bliski współpracownik Senghora –Abdou Diouf. Nowy prezydent prowadził politykę demokratyzacji, konsolidacji narodu i kontynuował senghorowską politykę zagraniczną. W latach 1982–1989 kraj wraz zGambią stanowiłkonfederację Senegambii, której Diouf był prezydentem. W 1983, 1988 i 1993 zyskał reelekcję w wyborach prezydenckich, a kierowana przez niego Partia Socjalistyczna zyskiwała większość parlamentarną[7].
Wybory prezydenckie w 2000 roku wygrałAbdoulaye Wade, wspólny kandydat opozycji i sekretarz generalny liberalnej PDS. W wyborach parlamentarnych 2001 zwyciężyła Koalicja „Sopi” z PDS na czele. W 2001 roku wprowadzono nową konstytucję, na mocy której zagwarantowano w pełni wielopartyjny system. Konstytucja zrównała prawa własnościowe mężczyzn i kobiet, zniosła senat i skróciła kadencję prezydenta[7]. Problemami wewnętrznymi Senegalu jest zagraniczne zadłużenie oraz tendencje separatystyczne: od lat. 80. nasilił siękonflikt w Casamance[7].
Około 70% zatrudnionych pracuje w rolnictwie, a najbardziej dochodowymi uprawami są trzcina cukrowa, bawełna, ryż i warzywa, które powoli wypierają często do tej pory uprawiane orzeszki ziemne.
Senegal zamieszkuje niecałe 19 mln osób (stan z 02.2023). Dominującą grupą etniczną sąWolofowie (ok. 35% ludności), zamieszkujący głównie środkową część kraju, na północ i na wschód odDakaru, a także tereny wzdłuż wybrzeży. Środkową część kraju zamieszkują takżeSererowie (ok. 11%), podczas gdy północny i wschodni Senegal zdominowany jest przezFulanów (20% populacji całego kraju). Do innych grup etnicznych zaliczają sięTukulerzy na północy,Mandinka przy granicach zGambią oraz ludDiola w regionieCasamance[11].
Większość Senegalczyków posługuje sięjęzykiem wolof, jednak językiem urzędowym państwa jestfrancuski.
Wolność religijna jest chroniona przez prawo, a społeczeństwo wykazuje tolerancję religijną[14]. Oficjalne statystyki zaniżają liczbę wyznawców tradycyjnych religii – w Senegalu wierzenia i tradycje pierwotnej religii pozostają silnie zakorzenione pośród muzułmanów i chrześcijan[11]. Zdecydowana większość chrześcijan należy doKościoła rzymskokatolickiego, spotkać jednak można rosnące misjeprotestanckie. ProtestanckaŚwiatowa Wspólnota Zborów Bożych liczy ok. 10 tys. wiernych w 90 zborach[15]. Kościółluterański założony przez misjęfińską zgłasza 7 tys. członków w 49 zgromadzeniach[16].Świadkowie Jehowy w Senegalu zgłaszają 1444głosicieli, należących do 33zborów[17].
W 1974 roku doszło do podpisania porozumienia między Francją a Senegalem w kwestii bezpieczeństwa obronnego. Na mocy tego dokumentu Francja została uprawniona do rozmieszczenia na terenie Zielonego Przylądka 3500 żołnierzy.
Natomiast w 2011 roku powołane w 1974 roku Francuskie Siły Zielonego Przylądka (fr.les Forces Françaises du Cap-Vert) zastąpiono Francuskimi Jednostkami Wojskowymi w Senegalu (fr.les Éléments Français au Sénégal,EFS).
Obecnie w EFS jest 350 rekrutów. Te zmiany organizacyjne były realizacją zaleceń Białej Księgi Obrony i Bezpieczeństwa Narodowego z 2008 roku, a także wolą rządu senegalskiego, który chciał odzyskać zajmowane przez francuską armię tereny[18].
Francuskie siły zbrojne stacjonujące w Senegalu mają na celu przede wszystkim zwalczanie grup terrorystycznych, które mogą zagrażać nie tylko Afryce i Francji, ale także krajom Europy[19].
↑MaciejM.SalamonMaciejM. (red.),Wielka Historia Świata, t. 4.Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 236,ISBN 83-85719-85-7.
↑Aleksander Olech Zagraniczna aktywność militarna Republiki Francuskiej, s. 124-125. https://www.researchgate.net/publication/362992219_Zagraniczna_aktywnosc_militarna_Republiki_Francuskiej
↑Aleksander Olech Zagraniczna aktywność militarna Republiki Francuskiej, s. 128. https://www.researchgate.net/publication/362992219_Zagraniczna_aktywnosc_militarna_Republiki_Francuskiej
_-_SEN_-_UNOCHA.svg)
